1. 12/18/11 Sevilay CAN 200 9 &20 10Güz İTÜ DENİZCİLİK Yard.Doç.Dr.Sevilay CAN Intr.to Cargo Opr.&Ship Stability Statik Stabilite Eğrisi & Çapraz Eğriler Gemi İnşaa ve Deniz Müh. 2. Statik Stabilite Eğrisi (Intact Statical Stability) Bir geminin stabilitesi en iyiStatik Stabilite Eğrisiile açıklanabilir.Böyle bir eğri sabit deplasmanda meyil açılarına karşılık doğrultucu moment kolları çizmek ile elde edilir.Değişik ağırlık merkezi durumları için düzeltmeler yapılarak kullanılır. Doğrultucu moment: M D = Δ.GZ BuradaΔ ., deplasman,GZ , doğrultucu moment koludurveG (Ağırlık merkezi)ileB (hacim merkezi) konumuna bağlıdır. 3. Dış kuvvetlerden dolayı oluşan DIŞ yatırıcı momente karşılık, bir İÇ momentOluşmaktadır. Bu moment gemi ağırlığı ve kaldırma kuvvetinin etkidiği eksenlerinkaymasından dolayı oluşur. G noktasından kaldırma kuvveti eksenine çizilen dikGZ , MOMENT KOLU olarak Adlandırılır ve geminin meyil açısına bağlı olarak değişir. Wind WaterResistance C L G M T B W Z 4. Statik Stabilite Eğrisi 5. Örnek Statik Stabilite Eğrisi 6. 0 derecede moment kolu 0.Kaldırma kuvveti ve gemi ağırlığı aynı eksen üzerinden ektiyor.Moment 0. 7. Meyil açısı artıyor, dolayısıyla moment kolu da artıyor. 25 derecede moment kolu GZ is 2.5ft. 8. Moment kolunun max olduğu nokta4ft. Bu noktadan sonraaçı artmaya devam etse de GZ küçülmeye başlar. Bu da gemiyi Kritik duruma getirir. 9. ... Unutmayın kaldırma kuvvetinin oluşturduğu bu doğrultucu İÇ moment, rüzgarve akıntı vs gibi dış kuvvetlerden dolayı oluşan DIŞ momente karşılık oluşur. GZmax , max İÇ moment demektir.Eğer DIŞ moment İÇ momentten büyükseGemi meyil etmeye devam edip alabora olacaktır. . 10. T açı artmaya devam etmekte fakat moment koluGZküçülmektedir.Bu da İÇ momentinYani gemiyi doğrultacak olan momentin küçülmesidir. 11. AçıGveBnoktaları aynı hizaya gelinceye kadar artmıştır.Bu açıdaGZ,0dırDolayısıyla bir İÇ moment yani gemiyi doğrultacak bir moment kalmamıştır. Bu noktadan sonra gemi alabora olur ve kendini düzeltemez. . 12. Gemiler için hesap edilmiş Çapraz Eğriler vardır. ( CROSS CURVES ) .x- ekseni gemi deplasmanını , s ,y- ekseni doğrultucu moment kolunuGZgöstermek üzere değişik açılar çizilmiştir. Çapraz eğrilerden bir deplasman için alınan datalar bizeStatik Stabilite Eğrisini verir. 13. Çapraz Stabilite Eğrileri Cross Curves 14. Example :Plot the Intact Statical Stability Curve for an FFG-7 displacing 5000LT Step #1.From the Cross Curves of Form, find the 5000LT displacement value on the x-axis. Step #2.Record the righting arm value for each curve, from= 0 to 80 degrees Step #3.Draw the curve, usingas x-axis, and GZ as y-axis 15. Intact Statical Stability Curve for FFG-7 @ s= 5000LT …But a correction must still be made!! 16. Statik Stabilite Eğrisinden Elde edilen Önemli Karakteristikler: 1.Stabilite Aralığı OA 2.Herhangi bir meyil açısında doğrultucu moment kolu GZ 3.Maksimum doğrultucu moment kolunun sağladığı açı (B noktası) 4.Stabilitenin bozulduğu meyil açısı (A noktası) 5.Başlangıç metasantr yüksekliği (GM) 6.Dinamik stabilite. 17. IMO Kriterleri 1. Doğrultucu moment kolu eğrisi altında kalan alan; 30 0meyle kadar 0.055metre*radyan, 40 0meyle kadar (veya ge m i içerisine suların girdiği açıya kadar)0.09metre*radyandan az olmayacaktır. 2. Meyil açısı Ø ≥ 30 0için doğrultucu moment kolu GZ ≥ 0.20 molmalıdır. 3. En büyük doğrultucu moment değeri GZ M, 25 0den küçük olmamakkaydıylat ercihen 30 0 den büyük olmalıdır. 4. Başlangıç metesantr yüksekliği GM 0 , Yolcu ve yük gemileri için GM 0≥ 0.15m Balıkçı gemileri için GM 0≥ 0.35m olmalıdır 18. KG farklı çıkarsa GZ de düzeltme 19. 20. 21. Gerçek ağırlık merkezi daha aşağıda ise 22. 23. GEMİ GEOMETRİSİ 12/18/11 Sevilay CAN En kesitler Su hatları Batoklar 24. ENDAZE 12/18/11 Sevilay CAN Gemi mühendisliğinde,bir gemi formunun kağıt üzerinde belirli bir ölçekle,teknik resim kuralları yardımıyla gösterilmesine gemi endazesi veyagemi resmi denir.Başka bir deyişle,üç boyutlu eğrisel yüzeylerden meydana gelmiş gemi formunun iki boyutlu kağıt üzerinde gösterilmesidir. Gemi endaze resmi başlıca üç kısımdan oluşur.Bunlar; En Kesit Eğrileri Batok Eğrileri Su Hattı Eğrileri Diyagonal 25. 12/18/11 Sevilay CAN Su hatları ve Diyagonal En kesitler Batoklar 26. 12/18/11 Sevilay CAN 27. ENDAZE - En Kesitleri 12/18/11 Sevilay CAN En Kesit Eğrileri Geminin boyuna simetri düzlemine ve su hattı düzlemine dik olan düzlemlerle gemi gövdesinin arakesitlerini veren eğrilerdir. Genellikle eşit aralıklarla birbirine paralel olan bu düzlemler üzerinde elde edilen arakesit eğrileri merkez düzleme göre simetrik olduğundan, kağıt üzerinde yarılarının çizilmesi yeterlidir.Bu nedenle,en kesit eğrilerinde genellikle sağ tarafta geminin baş dikey en kesitinden gemi ortasına kadar olan en kesit eğrilerinin yarısı, sol tarafta ise gemi ortasından kıça kadar olan en kesit eğrilerinin yarısı gösterilir 28. ENDAZE - Su Hattı Eğrileri 12/18/11 Sevilay CAN Su hattı eğrileri su hattı düzlemine paralel düzlemlerle gemi gövdesininarakesit eğrileridir. 29. ENDAZE – Batok Eğrileri 12/18/11 Sevilay CAN BatokEğrileri Gemini boyuna simetri düzlemine paralel ve bu düzlemden gemi bordasına doğru eşit aralıklarla alınmış düzlemlerle gemi yüzeyinin ara kesitlerinin oluşturduğu eğrilerdir.Bu eğrilere Profil planı da denir. Geminin merkez düzlemindeki arakesitine,Şiyer Planıveyagüverte hattı da denmektedir. 30. ENDAZE – Diyagonal Eğriler 12/18/11 Sevilay CAN DiyagonalEğriler Bu eğriler, yüklü su hattı ile simetri ekseninin kesiştiği noktayı,sintine dönüm noktasına birleştiren çapraz düzlemlerle geminin ara kesitidir. Diyagonal Diyagonal Düzlemi 31. 12/18/11 Sevilay CAN 32. OFSET TABLOSU 12/18/11 Sevilay CAN OFFSET TABLOSUYarı Genişlikler (mm) Su hattı BL WL1/2WL 1 WL 2 WL 3 WL 4 WL 5 Posta no 0 0.00 0.00 0.00 0.00 250 350 1/2 0.00 0.00 500 620 740 825 860 1 500 800 1070 1280 1480 1630 1750 2 1100 1700 2100 2350 2520 2630 2730 3 1625 2425 2850 3070 3200 3270 3340 4 1980 2880 3300 3500 3620 3370 3700 5 2170 3070 3480 3680 3770 3770 3770 6 2170 3070 3460 3660 3740 3720 3720 7 1920 2900 3330 3550 3650 3650 3650 8 1250 2300 3025 3350 3500 3500 3500 9 450 1150 2170 2850 3170 3180 3180 9 1 /2 165 325 950 2220 2820 2870 2870 10 0.00 0.00 0.00 0.00 1950 2200 2200 33. TONAJ Gemiler, tiplerine bağlı olarak ya hacimsel (Gross, Net Tonnage) yada ağırlık olarak (Dicplacement, DeadWeight, Lightweight) olarak sınıflandırılırlar. Displacement Tonnage(Deplasman Ton): 12/18/11 Sevilay CAN Ligth Ship(LS): Gemi bünyesindeki sabit ağırlıklar ( tekne, makina, outfit(donatım)) DeadWeight(DWT):Deplasman ve LS arasındaki fark olan DWT, kargo,yakıt,yağ,tatlı su, ambar, yolcu veesyası,murettebattan oluşur. 34. 12/18/11 Sevilay CAN 35. 12/18/11 Sevilay CAN 36. 12/18/11 Sevilay CAN 37. 12/18/11 Sevilay CAN 38. 12/18/11 Sevilay CAN 39. 12/18/11 Sevilay CAN 40. 12/18/11 Sevilay CAN 41. Tanımlar Gemi boyu %85 derinlikte ölçülen LBP veya aynı derinlikteki LWL nin %96 sından büyük olanıdır. Baş dikey (FP) geminin %85 derinlikte baştaki en uç noktası, kıç dikey (AP) ise dümen rodunun eksenidir. Fribord güvertesi havaya yada denize açık ve su geçmez perdelerin uzandığı en üst sürekli güvertedir. Güverte çizgisi (300 x 25 mm) boyutlarında olup fribord güvertesini tanımlar. Fribord derinliği fribord güvertesi levhasının üzerinden ölçülür. Fribord markası 25 mm kalınlığında 300 mm çapında bir daire olup bu daire 450 x 25 mm 12/18/11 Sevilay CAN 42. 12/18/11 Sevilay CAN T T 43. 12/18/11 Sevilay CAN 44. 12/18/11 Sevilay CAN 45. 12/18/11 Sevilay CAN