1. ﺳﻮﻡ ﺍﺭﻏﻨﻮﻥ ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ ﺑﺮ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺎ ﺍﻭﺳﭙﻨﺴﮑﯽ ﻣﻨﻈﺮ ﺍﺯ ﻣﮑﺎﻥ ﻭ ﺯﻣﺎﻥ ﻧﯿﺎ،ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩﯼ :ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ ()ﻋﻠﻤﯽ-ﭘﮋﻭﻫﺸﯽ 13 ﺷﻤﺎﺭﻩ - 1391 ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺑﻬﺎﺭ :: ﻣﺘﺎﻓﯿﺰﯾﮏ :: ﻋﺮﻓﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﯾﺎﻥ 78 ﺗﺎ 61 ﺍﺯ http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/987900 : ﺛﺎﺑﺖ ﺁﺩﺭﺱ mohamad sajed m : ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺪﻩ ﺩﺍﻧﻠﻮﺩ 1393/01/23 19:06:42 : ﺩﺍﻧﻠﻮﺩ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺍﺳﺎﺱ ﺍﯾﻦ ﺑﺮ ،ﺍﺳﺖ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺩﺭﯾﺎﻓﺖ ،ﻣﺠﻼﺕ ﺻﺎﺣﺒﺎﻥ ﺍﺯ ﺭﺍ ﻻﺯﻡ ﭘﺎﯾﮕﺎﻩ،ﻣﺠﻮﺯ ﺩﺭ ﺷﺪﻩ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﺠﻼﺕ ﺍﺭﺍﺋﮥ ﺟﻬﺖ ()ﻧﻮﺭ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﻋﻠﻮﻡ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﯼ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺕ ﻣﺮﮐﺰ ﻋﺮﺿﻪ ﻭ ﻧﺸﺮ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ،ﺍﯾﻦ ﺑﻨﺎﺑﺮ .ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽ "ﻧﻮﺭ "ﻣﺮﮐﺰ ﺑﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ،ﭘﺎﯾﮕﺎﻩ ﺩﺭ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺗﺄﻟﯿﻔﺎﺕ ﻭ ﻣﺠﻼﺕ ،ﻣﻘﺎﻻﺕ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻭﺭﻭﺩ ﺍﺯ ﺑﺮﺁﻣﺪﻩ ﻣﺎﺩﯼ ﺣﻘﻮﻕ ﻫﻤﻪ ﺍﺯ ،ﻻﺯﻡ ﻣﺠﻮﺯ ﮐﺴﺐ ﻧﯿﺎﺯﻣﻨﺪ ،ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺎﯾﮕﺎﻩ ﺍﯾﻦ ﺍﺯ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺮ ﻭ ﺣﺎﺻﻞ ﮐﻪ ﺩﯾﺠﯿﺘﺎﻟﯽ ﺻﻮﺭﺕ ﺑﻪ ﯾﺎ ،ﺁﻥ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻭ ﮐﺎﻏﺬﯼ ﺻﻮﺭﺕ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻭ ﻧﻮﺷﺘﺎﺭ ﻗﺎﻟﺐ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻻﺕ ﺑﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﮐﺴﺐ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺑﻪ .ﺍﺳﺖ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﭘﯿﮕﺮﺩ ﻣﻮﺟﺐ ﺁﻥ ﺍﺯ ﺗﺨﻠﻒ ﻭ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽ ()ﻧﻮﺭ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﻋﻠﻮﻡ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﯼ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺕ ﻣﺮﮐﺰ ﻭ ﻣﺠﻼﺕ ﺻﺎﺣﺒﺎﻥ .ﻓﺮﻣﺎﺋﯿﺪ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﻧﻮﺭ ﺗﺨﺼﺼﯽ ﻣﺠﻼﺕ ﭘﺎﯾﮕﺎﻩ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﻭ ﻗﻮﺍﻧﯿﻦ ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻮﺭ ﺗﺨﺼﺼﯽ ﻣﺠﻼﺕ ﭘﺎﯾﮕﺎﻩ www.noormags.com 2. ﺳﻮم ارﻏﻨﻮن ﻧﻈﺮﮔﺎه ﺑﺮ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺎ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ ﻣﻨﻈﺮ از ﻣﮑﺎن و زﻣﺎن اﻋﺘﻤﺎدي ﻣﺠﺘﺒﯽﻧﯿﺎ ﭼﮑﯿﺪه و زﻣـﺎن ﺗﻮﻫﻤﯽ و ذﻫﻨﯽ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮش ﺿﻤﻦ ،ﻣﮑﺎن و زﻣﺎن ﺑﺎب در ﮐﺎﻧﺖ ﻧﻈﺮﮔﺎه ﺗﻌﻤﯿﻖ و اداﻣﻪ راﺳﺘﺎي در اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ اﻧﺴﺎن ﻧﺎﻗﺺ ادراك و ﻣﮑﺎنﻧﺎ را زﻣﺎن اﺣﺴﺎس ،ﻣﮑﺎن ﺗﻤﺎﻣﯿﺖ از ﻫﺎﺑﻌـﺪ ادراك در اﻧﺴـﺎن ذﻫﻨـﯽ ﻗﻮاي ﻣﺤﺪودﯾﺖ از ﺷﯽ ﻣﯽ ﻣﮑﺎن ﭼﻬﺎرمداﻧﺪ.ﻣﻌـﯿﻦ ﻓﯿﺰﯾﻮﻟـﻮژﯾﮑﯽ و رواﻧـﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﻮﺟﻮدي در ﻣﮑﺎن اﺣﺴﺎس ﻣﺮز ،زﻣﺎن ،اﺳﺎس اﯾﻦ ﺑﺮ ﺑﻮد ﺧﻮاﻫﺪ.وﯾﮋﮔـﯽ ،ﻣﻮﺟـﻮدات ادراﮐـﯽ آﮔﺎﻫﯽ و ﺷﻌﻮر ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻮازات ﺑﻪاز آﻧﻬـﺎ درك ﻧﯿـﺰ و آﻧﻬـﺎ ﻣﮑـﺎن اﺑﻌـﺎد و ﻫـﺎ ﭘﺪﯾﺪارﻫﺎيﻣﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ زﻣﺎﻧﯽﯾﺎﺑﺪ.ﻓﮑﻨـﯽ ﻓـﺮا ﺟﺰ ﭼﯿﺰي ،ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻣﻔﺎﻫﯿﻤﯽ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﻣﺎده و ﺣﺮﮐﺖ ،ﻣﻨﻈﺮ اﯾﻦ ازﺣﺎﻟـﺖ ﻫـﺎي ﺳﻪ ﺟﻬﺎن ﻣﺤﺪود ﭼﺎرﭼﻮب در ﻣﺎ ذﻫﻦ ﻓﻌﺎل و اﻧﻔﻌﺎﻟﯽﻧﯿﺴﺖ ﺑﻌﺪي. ﺗﺄﻣﻞ و ﺗﺎزه ﻧﻈﺮﮔﺎه اﯾﻦدرﯾﺎﻓﺖ از ﺑﺮﺧﯽ ﺑﺎ ﮐﻪ ﺣﺎل ﻋﯿﻦ در ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺷﻬﻮدي ﻫﺎيﺳﺎزﮔﺎر ﻣﺎ اﺳﺘﻨﺘﺎﺟﯽ ﻫﺎيﻣﯽاﻓﺘﺪ ﺧﺪﺷﻪ ﺗﻀﻤﯿﻨﯽ ﮐﻪ آﻧﺠﺎ از اﻣﺎﻧﻤﯽ اراﺋﻪ واﻗﻌﯽ ﺟﻬﺎن از ﺧﻮد ﺗﻠﻘﯽ ﺻﺤﺖ ﺑﺮاي ﻧﺎﭘﺬﯾﺮاﺑﻌﺎد ﯾﺎﻓﺘﻦ ﭘﺎﯾﺎن ﺑﺮاي دﻟﯿﻠﯽ و ﮐﻨﺪ ﻧﻤﯽ دﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﺮزي در ﻣﮑﺎن،دﻫﺪﻣﯽ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻣﮑﺎن ﻣﺤﺪودة ﺗﻌﯿﯿﻦ در وﺟﻮدﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺗﺴﻠﺴﻞ ﻧﻮﻋﯽ ﺑﻪآﯾﺪ. واژهﮐﻠﯿﺪي ﻫﺎي ،زﻣﺎنﺑﻌﺪ ،ﺣﺮﮐﺖ ،ﻣﮑﺎنﭼﻬﺎرم ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ ﻋﻼﻣﻪ داﻧﺸﮕﺎه ،ﺗﻄﺒﯿﻘﯽ ﻓﻠﺴﻔﻪ دﮐﺘﺮي داﻧﺸﺠﻮي
[email protected] وﺻﻮل ﺗﺎرﯾﺦ:28/6/1391ﭘﺬﯾﺮش ﺗﺎرﯾﺦ:19/10/1391 ﻣﺘﺎﻓﯿﺰﯾﮏ)ﻣﺠﻋﻠﻤ ﻠﻪﯽﭘﮋوﻫﺸ ـﯽ( اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻋﻠﻮم و ادﺑﯿﺎت داﻧﺸﮑﺪه-اﺻﻔﻬﺎن داﻧﺸﮕﺎه ،ﺟﺪﯾﺪ دورةﺳﺎلﭼﻬﺎرم،ﺷﻤﺎره13،ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن و ﺑﻬﺎر1391،ص78-61 www.noormags.com 3. 62/و ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ،ﻣﺘﺎﻓﯿﺰﯾﮏﻫﺸﺘﻢ،ﺟﺪﯾﺪ دوره ،ﺳﺎلﭼﻬﺎرم،ﺷﻤﺎره13،ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن و ﺑﻬﺎر1391 اﺷﺎره اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ دﯾﻤﺎﻧﻮوﯾﭻ ﭘﯿﺘﺮ1 )1947-1878(ﻓﯿﻠﺴﻮف زﻣﯿﻨـﻪ در ﮐـﻪ روﺳـﯽ اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪ وﻧﻈﯿـﺮ ﻣﺨﺘﻠﻔـﯽ ﻫـﺎي داﻧﺶروان ،روﺣـﯽ ﻫﺎيرﯾﺎﺿـﯿﺎت و ﻓﯿﺰﯾـﮏ ،ﺷﻨﺎﺳـﯽ ﺻﺎﺣﺐاﺳﺖ ﺑﻮده ﻧﻈﺮ2 ﻋﻨﻮان ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﺸﻬﻮر ﮐﺘﺎب در ، »ﺳـﻮم ارﻏﻨﻮن:ﺑـﺮاي ﮐﻠﯿـﺪي ،اﻧﺪﯾﺸـﻪ ﻗـﺎﻧﻮن ﺳـﻮﻣﯿﻦ ﺟﻬﺎن ﻣﻌﻤﺎﻫﺎي3 «،ﺗـﺎزه ﻣﻌﻨـﺎي اراﺋﻪ ﺿﻤﻦ،زﻣـﺎن از اي ﺣﺴﯽ ادراك ﭘﯿﺸﯿﻨﯽ ﺻﻮر را زﻣﺎن و ﻣﮑﺎن ﮐﺎﻧﺖ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﯽ ﺧﺎرج ﺟﻬﺎن ﺑﺎ ﻣﻮاﺟﻬﻪ در ﻣﺎوي ﺧـﻼف ﺑﺮ اﻣﺎ داﻧﺪ ﻓﺮا ﺑﺮاي ﺣﻠﯽ راه ﮐﻪ دارد ﻋﻘﯿﺪهرﻓﺘﻦﻣﺤﺪودﯾﺖ اﯾﻦ از دارد وﺟﻮد.ﺗﻮﺳـﻌﻪ و ﺗﻘﻮﯾـﺖ ﮔـﺮو در ﮐﻪ ﺣﻞ راه اﯾﻦ ﺑ ـﮑﯽاوﺳﭙﻨﺴـ ـﻢزﻋـ ـﻪﺑـ ،ـﺖاﺳـ ـﺎنﻣﮑـ ـﺲـﺣدر ـﺎﺎرﻫـ ﺗﺠﺮﺑﻪاﺳﺖ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺗﺤﻘﻖ ﻋﺎرﻓﺎن ﺷﻬﻮدي ﻫﺎي. ﻣﯽ ﺳﻮم ارﻏﻨﻮن ﮐﺘﺎب ﺟﺎي ﺟﺎي در اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽﮐﻮﺷـﺪ و ﻣﮑﺎن ،زﻣﺎن ﻣﻔﻬﻮم از ﺧﻮد دﯾﮕﺮﮔﻮن ﺗﻠﻘﯽ اﺳﺎس ﺑﺮ ﺗﺎ ﺗﻮﻫﻢ و ﭘﺪﯾﺪاري ﻣﺎﻫﯿﺖ ﺑﺮ ﺗﺄﮐﯿﺪ و ﺣﺮﮐﺖﺟﻬﺎن ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰ ـﻪـاﻧﺪﯾﺸ ـﻼنـﺑﻄ ـﺮايـﺑ ـﯽـﻣﺤﻤﻠ ،ـﺮيـﺑﺸ ـﺎرفـﻣﺘﻌـﺎيـﻫ ﭘﻮزﯾﺘﯿﻮﯾﺴﺘﯽ)زﻣﺎﻧﻪ در ﮐﻪﻋﻠﻤﯽ ﻣﺤﺎﻓﻞ راﯾﺞ ﺳﮑﻪ ﺑﻪ او ﺑـﻮد ﺷﺪه ﺑﺪل داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ و(ﻣﺤـﺪودﯾﺖ اﺛﺒـﺎت وﻫـﺎي ﻣﻨﻄـﻖ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ در ،رﻫﮕﺬر اﯾﻦ از و ﺑﯿﺎﺑﺪ آن وﯾﺮاﻧﮕﺮ ﺪﺟﺪﯾـ ارﻏﻨـﻮن و ارﺳـﻄﻮﯾﯽ)Novum Organum( ادراك ـﺮﺑـ ـﯽﻣﺒﺘﻨـ ـﻪﮐـ ـﻮدـﺧ ـﻮمﺳـ ـﻮنارﻏﻨـ از ،ـﯿﮑﻦـﺑ ﺗﻮﺳﻌﻪﯾﺎﻓﺘﻪو ﻣـﺎده ﺗـﻮﻫﻤﯽ ﻣﺎﻫﯿـﺖ و ﻣﮑﺎن اﺑﻌﺎد از اي ﺣﺮﮐﮐﻨﺪ دﻓﺎع ،اﺳﺖ ﺷﺪه ﺑﻨﺎ ﺖ.ﮐﺘﺎب دوم ﻧﯿﻤﻪ در وي ﻣﯽ ﺳﻮم ارﻏﻨﻮنﺑﻬﺮه ﺑﺎ ﮐﻮﺷﺪدر ﮐـﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮي از ﮔﯿﺮي ،ﻣﺎﺳـﺖ ادراك ﺣـﻮزه از ﭘﻨﻬﺎن اﺑﻌﺎدي واﺟﺪ ﺟﻬﺎن ،آن اﻧﺪﯾﺸــﻪ ﺑــﻮدن ﺳــﻄﺤﯽ و ﻧﺎﮐﺎرآﻣــﺪي ،ﻧﻘــﺺﻫــﺎي ﻣﻌﮑﻮس ﭘﻮزﯾﺘﻮﺳﯿﻢ ﻧﻮﻋﯽ ﺑﻪ و ﮐﻨﺪ ﺑﺮﻣﻼ را ﭘﻮزﯾﺘﻮﯾﺴﺘﯽ آﻧﮑ ﺟﺎي ﺑﻪ آن در ﮐﻪ آورد رويﻓﯿﺰﯾـﮏ ﺑﻪ ﻣﺘﺎﻓﯿﺰﯾﮏ ﻪ و ﻣﺘﺎﻓﯿﺰﯾﮏ ﻣﻌﻠﻮل ،ﻣﺮﺋﯽ ﺟﻬﺎن و ﻓﯿﺰﯾﮏ ،ﺷﻮد ﻓﺮوﮐﺎﺳﺘﻪ ﻣﯽ داﻧﺴﺘﻪ ﻧﺎﻣﺮﺋﯽ ﺟﻬﺎنﺷﻮد. ﻣﯽ ﻧﻮﺷﺘﺎر اﯾﻦروﺷﻨﮕﺮ ﺗﻘﺮﯾﺮي اراﺋﻪ ﺑﺎ ﻧﺨﺴﺖ ﺗﺎ ﮐﻮﺷﺪ آﻣـﻮزه ﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮ زﻣﺎن ﺣﻘﯿﻘﺖ ازﻫـﺎيﺳـﻮم ارﻏﻨـﻮنو در اوﺳﭙﻨﺴـﮑﯽ ﭘﯿﭽﯿﺪه ًﺎﻧﺴﺒﺘ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺑﻌﺎد ﺗﺸﺮﯾﺢ ﭼﺎ ،ﺑﺎره اﯾﻦﻟﺶﻣﺤـﻞ را ﻧﻈﺮﮔـﺎه اﯾـﻦ روي ﭘـﯿﺶ ﻫﺎي دﻫﺪ ﻗﺮار ﺗﻮﺟﻪ. ﮐﺎﻧﺘﯽ ﭘﺮش ﺳﮑﻮي ﮐﺘﺎب در زﻣﺎن ﺣﻘﯿﻘﺖ از ﺑﺤﺚ در اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽارﻏﻨـﻮن ،ﺳﻮمو ذﻫـﻦ وﺟـﻮدي واﻗﻌﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮش ﺿﻤﻦ ﻧﺨﺴﺖ ،اﺛﺒﺎت و در از ﻓﺮاﺗﺮ اﻓﻘﯽ در را دو اﯾﻦ ،ﻋﯿﻦﻋﻨﻮان ﺑﻪ دﯾـﺪه ﺑـﻪ ﺑﺸﺮي ادراﮐﺎت ﺳﺎﺣﺖ در ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ واﻗﻌﯿﺖ دو ﻣ ﻗﺒﻮلﯽﺧﺎرﺟﯽ ﺟﻬﺎن ﺑﺎ ﻣﺎ دروﻧﯽ ﺣﯿﺎت ﺗﻘﺎﺑﻞ و ﻧﮕﺮد ﻣــﯽ ﺗﻠﻘــﯽ ﺑــﺪﯾﻬﯽ واﻗﻌﯿﺘــﯽ ،ﻋﺮﻓــﯽ ﻓﻬــﻢ در راﮐﻨــﺪ )Ouspenski,1922:12.( ﻣﯿﺎن اﯾﻦ در اﻣﺎ،ﺟﻬﺎن ﻣﺎ ﮐﻪ دارد ﻋﻘﯿﺪه ﮐﺎﻧﺖ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ او ﻣﯽ ادراك ﻪﺳﺣﺎ ﭘﯿﺸﯿﻦ ﺻﻮر ﻓﺮاﻓﮑﻨﯽ ﺑﺎ را ﻋﯿﻨﯽو ﮐﻨﯿﻢ واﻗﻌﯿﺖ اﯾﻦ ﭘﺬﯾﺮش از ﮔﺮﯾﺰي ،ﺧﺎرج ﺟﻬﺎن درك ﺑﺮاي داﺷﺖ ﻧﺨﻮاﻫﯿﻢ.ﯾﺎدآور ﻧﯿﺰ ﮐﺎﻧﺖ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ،اﺳﺎس اﯾﻦ ﺑﺮ ﺧﺎﺻـﯿﺖ ﻧﻪ زﻣﺎن در وﺟﻮد و ﻣﮑﺎن در اﻣﺘﺪاد ،ﺑﻮد ﺷﺪه و وﯾﮋﮔـﯽ ﺑﻠﮑـﻪ ﺧـﺎرج ﺟﻬﺎن ذاﺗﯽ»ﺿـﺮوري ﺷـﺮاﯾﻂ ﺣﺴﯽ ﭘﺬﯾﺮش«و اﺳـﺖ ﺧـﺎرج ﺟﻬـﺎن ﺑﺎ ﻣﻮاﺟﻬﻪ در ﻣﺎ ﻧﺨﻮاﻫـﺪ ﺳـﺎﻣﺎن ﻃﺮﯾـﻖ اﯾـﻦ از ﺟـﺰ ﻣﺎ ﺣﺴﯽ ادراﮐﺎت ﯾﺎﻓﺖ4 )Ouspenski,1922:15(. اﻧﻘﮐﯿﻔﯿـﺖ ﺗـﺎ ﺷـﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻧﺖ ﮐﭙﺮﻧﯿﮑﯽ ﻼب ﻣـﺎ ادراﮐـﺎت دﺳـﺘﺮس از ﻫﻤـﻮاره ﺧـﺎرج ﺟﻬﺎن واﻗﻌﯽ در را ﺧـﻮد ﻫﻤـﻮاره ﻣـﺎ ،اﺳـﺎس اﯾـﻦ ﺑﺮ و ﺑﺎﺷﺪ ﺑﯿﺮون ـﻮدـﻧﻤ ـﺎـﯾ و ـﺎﯾﻪـﺳ ـﺎـﺑ ـﻪـﻣﻮاﺟﻬ)appearance(ـﯿﺎءـاﺷ ﯾﺎﻓﺖ ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﺧﺎرﺟﯽ.اﯾـﺪه اﺳـﺎس ﺑﺮاﻧﺘﻘـﺎدي آﻟﯿﺴـﻢ )critical idealism(ﮐﺎﻧﺖ)ﻣﻘﺎﺑ در ﮐﻪاﯾﺪه ﻞآﻟﯿﺴـﻢ ﺟﺰﻣـﯽ)dogmatic idealism(ﺑﺮﮐﻠـﯽ)Berkley( ﺻﻮرتاﺳﺖ ﺷﺪه ﺑﻨﺪي(،ﺟﻬﺎن وﺟﻮد ﮐﻪ ﺣﺎل ﻋﯿﻦ در www.noormags.com 4. ﺳﻮﻡ ﺍﺭﻏﻨﻮﻥ ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ ﺑﺮ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺎ ﺍﻭﺳﭙﻨﺴﻜﻲ ﻣﻨﻈﺮ ﺍﺯ ﻣﻜﺎﻥ ﻭ ﺯﻣﺎﻥ/۶۳ ﻣـﯽ ﺗﺼـﺪﯾﻖ ﺧﺎرج،آن ﺑـﻪ ﻧـﺎﻇﺮ ﺑﺸـﺮي ادراك ،ﺷـﻮد ﺻﻮرت ﺣﺎﺻﻞﺑﻨﺪياﻧﮕﺎﺷـﺘﻪ ﻣـﺪرك ﻓﺎﻋـﻞ ذﻫﻨﯽ ﻫﺎي ﻣﯽﺷﻮد5 .ﭘﯿﺶ زﻣﺎن ،ﻣﻨﻈﺮ اﯾﻦ ازﺣﺴﯽ ادراك ﻫﺮ ﻓﺮض ﮐﻪ اﺳﺖ»ﺗﻘﺎرن«و»ﺗﻮاﻟﯽ«اﺷﺣﺴﯽ ادراك ﻫﺮ در را ﯿﺎء ﻣﯽ ﻣﻠﺤﻮظدارد.،ﻣﺘـﺪاول ﻣﻌﻨﺎي ﺑﻪ زﻣﺎن ،اﺳﺎس اﯾﻦ ﺑﺮ اﺳـﺖ دروﻧﯽ وﺿﻌﯿﺘﯽ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ واﻗﻌﯽ و ﻋﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﭘﺪﯾﺪ ﺑﺸﺮي ﺷﻌﻮر ﺗﮑﻮﯾﻦ ﺧﺎص ﻧﺤﻮه از ﮐﻪآﯾﺪ.ﺑـﺎ ﺟﻬـﺎن از ﺑﺨﺸـﯽ را آن ﮐـﻪ زﻣـﺎن از ﺗﻠﻘﯽ اﯾﻦ ﭘﺬﯾﺮش ﻧﻤﯽ ﺷﻤﺎر ﺑﻪ ﭘﺪﯾﺪاريدروﻧـﯽ ادراك ﮔﻮﻧـﻪ ﻫﺮ ،آوردو ﺑﺴﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺻﻮرت زﻣﺎن ﺑﺴﺘﺮ در ًﺎﺻﺮﻓ ﺑﯿﺮوﻧﯽ. و ﭘﺮﺳـﺶ ﻃـﺮح ﺑـﺎ ﮐﺎﻧـﺖ ﮐـﻪ دارد ﻋﻘﯿﺪه اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﻌﻤﺎﯾﯽﻣﻌﻤـﺎي اﯾـﻦ ﺣـﻞ راه اراﺋـﻪ از ،ﺳـﺎز ـﺖاﺳـ ورزﯾــﺪه ـﺘﻨﮑﺎفاﺳـ ـﺰرگﺑـ.از ﺑﺴــﯿﺎري ـﺦﭘﺎﺳـ ﭘﺮﺳﺶﺑﯽ ﮐﺎﻧﺖ ﻓﮑﺮي ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ در ﻫﺎﻣﯽ ﭘﺎﺳﺦﻧﻈﯿﺮ ،ﻣﺎﻧﺪ وﯾ ﭘﯿﺸﯿﻦ ﻧﺤﻮ ﺑﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺎ ذﻫﻦ اﯾﻨﮑﻪﺑـﻪ را اﻣﺘﺪاد ﮋﮔﯽ ﻣﯽ اﺳﻨﺎد ﺧﺎرج ﺟﻬﺎنﻧﺪاﺷﺘﻪ وﺟﻮد اﺳﻨﺎد اﯾﻦ اﮔﺮ دﻫﺪ؟ ﮐـﺮد؟ ﺧـﻮاﻫﯿﻢ ادراك را ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﻋﺎﻟﻢ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺎ ،ﺑﺎﺷﺪ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﭼﮕﻮﻧﻪ ،ﻧﯿﺴﺖ آن ذاﺗﯽ وﯾﮋﮔﯽ اﻣﺘﺪاد ﮐﻪ ﺟﻬﺎﻧﯽ اﺳﺖ؟)Ouspenski,1922:19(اﯾـﻦ وﺟـﻮد ﺑـﺎ اﻣـﺎ ﭘﺮﺳﺶﺑﯽ ﻫﺎيﺳـﺘﻮدﻧﯽ ﻫﻤـﻮاره ﮐﺎﻧـﺖ ﺗـﻼش ،ﭘﺎﺳـﺦ ﺑﻮد ﺧﻮاﻫﺪﻣﯽ وﭘﺮﺷـﯽ ﺳـﮑﻮي ﻋﻨـﻮان ﺑـﻪ آن از ﺗﻮان ﻣﺤﺪودﯾﺖ از ﻓﺮاروي ﺑﺮايﺟﺴﺖ ﺑﻬﺮه ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺎي. ﻓﺮا ﻣﮑﺎن و زﻣﺎنﮐﺎﻧﺘﯽ ﻧﻈﺮﯾﻪ از اﻟﻬﺎم ﺑﺎ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽس اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪ ﻫﺎي. ﻫﯿﻨﺘﻦ چ)C.H. Hinton(ﻣﯽﺗﺎزه ﻧﮕﺎه ﺑﺎ ﺗﺎ ﮐﻮﺷﺪﺑﻪ اي ﯾﺎﻓﺘﻪﻧﻈﺮﯾـﻪ ﭘﺮﺗـﻮ در ،ﻣﮑـﺎن و زﻣﺎن ﺑﺎب در ﮐﺎﻧﺖ ﻫﺎي »ﺑﻌﭼﻬـﺎرم ﺪ«)forth dimension(و زﻣـﺎن ﻣﻔﻬـﻮم ، دﻫﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ را ﮐﺎﻧﺘﯽ ﻣﮑﺎن.6 در ﮐﻪ داﺷﺖ ﻋﻘﯿﺪه ﻫﯿﻨﺘﻦ ﺟﻨﺒﻪ ًﺎﻋﻤﺪﺗ ،اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان ﻣﯿﺎنزﻣﺎن ﺑﺎزدارﻧﺪه و ﺳﻠﺒﯽ ﻫﺎي ﻃﺮح از آﻧﮑﻪ ﺣﺎل ،اﺳﺖ ﺷﺪه واﻗﻊ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺤﻞ ﻣﮑﺎن و ﻣﯽ ﮐﺎﻧﺖ ﻣﺴﺄﻟﻪﻋﻤﯿﻖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﺗﻮانﻣﮑﺎن ﺣﺲ ﺗﺮ ﺗﻨﻈﯿﻢ و ﺗﻘﻮﯾﺖ وﻓﺮآﯾﻨـﺪ در ذﻫـﻦ اﺑﺰار ﮐﻪ آن درﺳﺖ ﺟﺴﺖ ﺑﻬﺮه ،اﺳﺖ ﺧﺎرج ﺟﻬﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ.،ﺗﺮﺗﯿﺐ اﯾﻦ ﺑﻪ اﯾﺠـﺎﺑﯽ ﺟﻨﺒـﻪ اﯾﻦ ﺑﻪ ﮐﻪ را ﮐﺎﻧﺖ واﻗﻌﯽ ﺟﺎﻧﺸﯿﻨﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻮس ﻧﻈﯿﺮ ﮐﺴﺎﻧﯽ ،اﻧﺪ ﮐﺮده ﺗﻮﺟﻪ او ﻣﺴﺌﻠﻪ)Gauss(و ﻟﻮﺑﺎﭼﻮﻓﺴﮑﯽ)Lobatchewski(ﺗﺄﻣـﻞ ﺑـﺎ ﮐﻪ داﻧﺴﺖ ﻣ ﮐﻪ درﯾﺎﻓﺘﻨﺪ ،زﻣﺎن ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎب در ﺟﺪيﻣﯽ ﺎاز ﺗـﻮاﻧﯿﻢ ﺑﻬﺮه ﻣﮑﺎن ﺑﺎب در ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺷﻬﻮدﻫﺎياﯾﻦ ﺑﺮ و ﺑﺎﺷﯿﻢ ﻣﻨﺪ ﺗﺠﺮﺑﻪ در ﻣﺤﺼﻮر ،ﻣﮑﺎن ،اﺳﺎساﻣﮑـﺎن و ﻧﯿﺴﺖ ﻋﺎدي ﺑــﻪ دﺳــﺘﯿﺎﺑﯽ»ﮔﻮﻧــﻪ اﻧــﻮاعﻣﮑــﺎن ﺷــﻬﻮد از ﮔــﻮﻧﯽ« )different kinds of intuitions of space( دارد وﺟﻮد)Ouspenski,1922:23-24(. دا ﻗـﺮار ﻧﻈـﺮ ﻣﺪ ﺑﺎ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽآن ﺑـﺮ ﻣﻘـﺪﻣﺎت اﯾـﻦ دن ﺑﻪ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ اﻣﺘﻨﺎع ﺑﺎب در ﮐﺎﻧﺖ ﻧﻈﺮﮔﺎه رﻏﻢ ﺑﻪ ﮐﻪ اﺳﺖ ﻓﯽ ﺷﯽءﻣﯽ ﻣﺎ ،ﻧﻔﺴﻪﺷـﺮاﯾﻂ در ﺗﻐﯿﯿـﺮ اﯾﺠـﺎد ﺑـﺎ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺧـﻮد ﭘﯿﺮاﻣـﻮﻧﯽ ﺟﻬـﺎن واﻗﻌـﯽ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﺑﻪ ،ﺣﺴﯽ ادراك ﯾـﺎﺑﯿﻢ دﺳﺖ.ﺑـﺮﺧﻼف اوﺳﭙﻨﺴـﮑﯽ ،دﯾﮕـﺮ ﻋﺒـﺎرت ﺑـﻪ ﺑـﻪ ادراك ِﯽذاﺗـ را زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺘﻌﺎرف ﺗﺮﺗﯿﺐ ،ﮐﺎﻧﺖﺷـﻤﺎر ﻧﻤﯽرا زﻣـﺎن ،ﮐﺎﻧـﺖ ﻫﻤﺎﻧﻨـﺪ ﮐـﻪ ﺣـﺎل ﻋﯿﻦ در و آورد ﺗﺠﺮﺑﻪ در ﻣﻔﺮوض واﻗﻌﯿﺘﯽﺑﻪ ﺑﺸﺮي ﻣﺘﻌﺎرف ﻫﺎيﺷﻤﺎر ﻣــﯽدر را ﻣﻔــﺮوض واﻗﻌﯿــﺖ اﯾــﻦ ﻟﻐــﻮ اﻣﮑــﺎن ،آورد ﺗﺠﺮﺑﻪﻣﯽ ﻣﺤﺘﻤﻞ ﻏﯿﺮﻣﺘﻌﺎرف ﻫﺎيداﻧﺪ.ﺑـﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﺎ وي ﯾﺎﻓﺘﻪرﯾﺎﺿﯽ از ﺑﺮﺧﯽ و ﻫﯿﻨﺘﻦ ﻫﺎيﮐـﻪ دارد ﻋﻘﯿﺪه داﻧﺎن ﻣﯽ ﻣﺎﭼ از ﺗـﻮاﻧﯿﻢﻣﮑـﺎن ﺑﻌـﺪي ﺳـﻪ ﻣﺤـﺪودﯾﺖ ﺮاﯾـﯽ ﯾﺎﻓﺘـﻪ اﺳـﺎس ﺑـﺮ ﻫﻢ ﺑﺎز و ﻧﻤﺎﯾﯿﻢ ﭘﺮﺳﺶﭘـﺎره ﻫـﺎياي ﻫﻨﺪﺳﻪﻣﯽ ،داﻧﺎنروزﻣﺮه ادراﮐﺎت ﮐﻪ ﺣﺎل ﻋﯿﻦ در ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺳﻪ اﺑﻌﺎد در ﻣﺤﺼﻮر را ﺧﻮدﻣﯽ ﮔﺎﻧﻪًﺎﻟﺰوﻣ را ﻣﮑﺎن ،ﯾﺎﺑﯿﻢ ﻧﺪاﻧﯿﻢ اﺑﻌﺎد اﯾﻦ در ﻣﺤﺪود.درﺳـﺖ ،دﯾﮕـﺮ ﻋﺒـﺎرت ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺎ ادراﮐﺎت ﮐﻪ اﺳﺖﺗﻨﻬـﺎ ﮐـﻪ اﺳﺖ ﺧﺎﺻﯽ ﺳﻪ اﺑﻌﺎدﻓﻬﻢ را ﮔﺎﻧﻪﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮ،ﻫﻨﺪﺳـﯽ ﻣﺒـﺎﻧﯽ اﻣـﺎ ،داﻧـﺪ ﭼﻬﺎرم ﺑﻌﺪ وﺟﻮد اﻣﮑﺎنﻧﻤـﯽ ﻣﻨﺘﻔﯽ راﭼﻨـﺪ ﻫـﺮ ،داﻧـﺪ www.noormags.com 5. 64/و ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ،ﻣﺘﺎﻓﯿﺰﯾﮏﻫﺸﺘﻢ،ﺟﺪﯾﺪ دوره ،ﺳﺎلﭼﻬﺎرم،ﺷﻤﺎره13،ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن و ﺑﻬﺎر1391 اﻧﺪازه ﻗﺎﺑﻞ اﺷﯿﺎءاﺷـﯿﺎء ﺣﯿﻄـﻪ از ﻫﻤﻮاره ﻣﺎ ﺑﺮاي ﮔﯿﺮي ﺳﻪﻧﻤﯽ ﻓﺮاﺗﺮ ﺑﻌﺪيرود. اﻣﮑﺎن ﭼﻬﺎرم ﺑﻌﺪ وﺟﻮد ﻓﺮض اﮔﺮﻣـﯽ ،ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺬﯾﺮﺗـﻮان ﺗﺼﻮر را ﻣﻮﺟﻮداﺗﯽﺑﻬـﺮه ﺑـﺎ ﮐـﻪ ﮐـﺮدادراك از ﻣﻨـﺪي ﻧﻤﺎﯾـﺎن آﻧﺎن ﺑﺮ دﯾﮕﺮي ﻧﺤﻮ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ،اﺷﯿﺎء ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي ﻣﯽﺷﻮد.ﻧﯿﺰ ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي اﺷﯿﺎﺋﯽ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ،ﺻﻮرت اﯾﻦ در از ﺧﺎرج ﮐﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻦ ﺑﻪ ،ﺑﺎﺷﺪ داﺷﺘﻪ وﺟﻮد ﻣﺎ ﺟﻬﺎن در ﻏﯿـﺮ اﺳـﺖ ﻣﻤﮑﻦ ،دارد ﻗﺮار ﺳﻨﺠﺶ و ادراﮐﺎت ﺣﻮزه ﺷﻮد ﺗﻠﻘﯽ واﻗﻌﯽ)Ouspenski,1922:25-29(. ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي اﺟﺴﺎم اﻣﮑﺎن ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﯽ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽو ﺧـﻂ ،ﻧﻘﻄﻪ ﻣﯿﺎن راﺑﻄﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺑﺎ ﮐﻮﺷﺪ آورد ﻓﺮاﻫﻢ ﭼﻬﺎرم ﺑﻌﺪ درك ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﺮي ،ﺳﻄﺢ.ﭼﻨﺎن ﻣﯽ ﮐﻪﺣﺮﮐـﺖ اﺛـﺮ در ﺧـﻂ ،اﻗﻠﯿﺪﺳـﯽ ﻫﻨﺪﺳﻪ در داﻧﯿﻢ ﻣﯽ ﭘﺪﯾﺪ ﺧﻂ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ ،ﺳﻄﺢ و ﻧﻘﻄﻪاﯾـﻦ اﻣﺎ آﯾﺪ ﺣﺮﮐﺖﻣﯽ اﻧﺠﺎم ﺟﻬﺘﯽ در ﻫﺎﺧـ در ﮐﻪ ﺷﻮدو ﻧﻘﻄـﻪ ﻮد ﻧﯿﺴﺖ ﻣﻮﺟﻮد ﺧﻂ.ﺟـﺎي ﺑـﺮ ﺑـﺎ ﻧﻘﻄﻪ ،دﯾﮕﺮ ﻋﺒﺎرت ﺑﻪ او ﺧـﻮد در ﮐـﻪ ﺟﻬﺘـﯽ در ﺧـﻮد ﺣﺮﮐـﺖ اﺛـﺮ ﮔﺬاردن ﻣﯽ ﭘﺪﯾﺪ را ﺧﻂ ،ﻧﯿﺴﺖ ﻣﻮﺟﻮدﻫﻤﯿﻦ ﺑﻪ ﻧﯿﺰ ﺧﻂ و آورد ﮐـﻪ ﺟﻬﺘﯽ در ﺧﻮد ﺣﺮﮐﺖ اﺛﺮ ﻧﻬﺎدن ﺟﺎي ﺑﺮ ﺑﺎ ،ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﯽ ﭘﺪﯾﺪ را ﺳﻄﺢ ،اوﺳﺖ ﺧﻮد ﺟﻬﺖ از ﻏﯿﺮآورد.7 اﺛـﺮ ﺟ در ﻧﯿـﺰ ﺳﻄﺢ ﺣﺮﮐﺖﻣﻮﺟـﻮد ﺧـﻮدش در ﮐـﻪ ﻬﺘـﯽ ﺳﻪ ﺟﺴﻢ ،ﻧﯿﺴﺖﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺎن را ﺑﻌﺪيﺳﺎزد.،اﺳﺎس اﯾﻦ ﺑﺮ ﺳﻪ ﺟﺴﻢ ﺣﺮﮐﺖ اﻣﮑﺎن ﭼﻨﺎﻧﭽﻪدر ﮐـﻪ ﺟﻬﺘﯽ در ﺑﻌﺪي ﻣﯽ ،آﯾﺪ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﻣﻮﺟﻮد ﺧﻮدشاز ﺗﺼـﻮري ﺗـﻮان آورد دﺳﺖ ﺑﻪ ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي ﺟﺴﻢ.،اﺧﯿـﺮ ﺣﺎﻟـﺖ اﯾﻦ در ﺳﻪ ﺟﺴﻢﺧـﻮد از رﻓـﺘﻦ ﺑﯿـﺮون ﺑـﺎ ﺑﻌﺪي)در ﺣﺮﮐـﺖ در ﮐــﻪ ﺟﻬﺘــﯽﻧﯿﺴــﺖ ﻣﻮﺟــﻮد ﺧــﻮدش(ﺟﺴــﻤﯽ ﻣﯽ ﭘﺪﯾﺪ را ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪيآورد.ﻣﺘﺼـﻮر اﻣﮑـﺎﻧﯽ ﭼﻨﯿﻦ اﮔﺮ ﻣـﯽ آﺳـﺎﻧﯽ ﺑـﻪ ،ﺑﺎﺷﺪاﺟﺴـﺎم ﭼـﺮا ﮐـﻪ درﯾﺎﻓـﺖ ﺗـﻮان ـﺮارﻗـ ـﺎـﻣ ـﺎتـادراﮐ و ـﻨﺠﺶـﺳ ـﻮزهـﺣ در ـﺪيـﭼﻬﺎرﺑﻌ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد.ﻫﻤﭽﻨﺎنو ﺧﻂ ﺗﺠﺴﻢ ،ﻧﻘﻄﻪ ﯾﮏ ﭼﺸﻢ از ﮐﻪ اﻣﮑﺎن آن ﺑﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﻗﻮاﻧﯿﻦ،ﺧﻂ ﯾﮏ ﭼﺸﻢ از ،ﻧﯿﺴﺖ ﭘﺬﯾﺮ ﺳﻄﺢ ﺗﺠﺴﻢﺳﻪ ﺟﺴﻢ ﻧﯿﺰ ﺳﻄﺢ ﯾﮏ ﭼﺸﻢ از وو ﺑﻌﺪي اﻣﮑـﺎن آن ﺑـﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﻗﻮاﻧﯿﻦﺑـﻮد ﻧﺨﻮاﻫـﺪ ﭘـﺬﯾﺮ.اﯾـﻦ ﺑـﻪ ﻣﻮﺟـﻮدات ﻣـﺎ ﺑـﺮاي ﮐـﻪ اﺳـﺖ ﻣﺤﺘﻤـﻞ ًﻼﮐﺎﻣ ،ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺳﻪ ﺟﻬﺎن در ﻣﺤﺼﻮر،ﺑﻌﺪيو ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي اﺟﺴﺎم ادراك اﻣﮑﺎن ﻋﺎدي ﺣﺎﻟﺖ در آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﻗﻮاﻧﯿﻦﻧﺒﺎﺷﺪ ﭘﺬﯾﺮ. ،دﯾﮕﺮ ﺳﻮي ازﻫﻤﺎنﻣ ﺧﻂ ﮐﻪ ﮔﻮﻧﻪﺑﯽ از ﺘﺸﮑﻞﻧﻬﺎﯾـﺖ ـﯽـﺑ از ـﮑﻞـﻣﺘﺸ ،ـﻄﺢـﺳ و ـﻪـﻧﻘﻄـﻢـﺟﺴ و ـﻂـﺧ ـﺖـﻧﻬﺎﯾ ﺳﻪﺑﯽ از ﻣﺘﺸﮑﻞ ﺑﻌﺪيﻣـﯽ ﺗﻠﻘـﯽ ﺳـﻄﺢ ﻧﻬﺎﯾـﺖ،ﺷـﻮد ﻣﯽﺑﯽ ﺗﮑﺜﯿﺮ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﯿﺰ را ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي اﺟﺴﺎم ﺗﻮانﻧﻬﺎﯾـﺖ ﺳﻪ ﺟﺴﻢداﻧﺴﺖ ﺑﻌﺪي.ﻫﻤـﺎن ،ﺗﺮﺗﯿﺐ اﯾﻦ ﺑﻪﮐـﻪ ﻃـﻮر ،ﺷـﺪه ﺗﮑﺜﯿـﺮ ﻧﻘﺎط ﺑﻪ ﻣﺤﺪود ،ﺧﻂﺑـﻪ ﻣﺤـﺪود ﺳـﻄﺢ و ﺷﺪه ﺗﮑﺜﯿﺮ ﺧﻄﻮطﺳﻪ ﺟﺴﻢﺳـﻄﻮح ﺑﻪ ﻣﺤﺪود ﺑﻌﺪي ،اﺳﺖ ﺷﺪه ﺗﮑﺜﯿﺮﺗ ﺑﻪ و ﻓﺮﺿﯽ ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي ﺟﺴﻢﺒ،آن ﻊ ﺑـﻪ ﻣﺤـﺪود ،وﺟـﻮد ﺻـﻮرت در ﻧﯿـﺰ ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي ﻣﮑﺎن ﺳﻪ اﺟﺴﺎمﺑﻮد ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪه ﺗﮑﺜﯿﺮ ﺑﻌﺪي. ﻫﻤﺎن ،اﯾﻦ ﺑﺮ ﻋﻼوهﭼﻨـﺪﯾﻦ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺣﺎﺻﻞ ،ﺧﻂ ﮐﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺴـﺘﻘ ﺧﻂ ﻧﻈﯿﺮ ﻣﻌﯿﻦ ﮐﻞ ﯾﮏ در ﻧﻘﻄﻪﯿﻣﻨﺤﻨـﯽ ﯾـﺎ و ﻢ ﺣﺎ ،ﺳﻄﺢ و اﺳﺖﮐـﻞ ﯾـﮏ در ﺧـﻂ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺻﻞ ﺳـﻪ ﺟﺴـﻢ و ،ﻣﺜﻠـﺚ و ﻣﺮﺑﻊ ﻧﻈﯿﺮ ﻣﻌﯿﻦﺣﺎﺻـﻞ ﺑﻌـﺪي ﮐﺮه ،ﻣﮑﻌﺐ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻌﯿﻦ ﮐﻞ ﯾﮏ در ﺳﻄﺢ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻣﯽ ،اﺳﺖ ﻫﺮم ﯾﺎ وﺣﺎﺻـﻞ را ﭼﻬﺎرﺑﻌـﺪي ﺟﺴـﻢ ﺗـﻮان ﺳﻪ ﺟﺴﻢ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﭘﯿﻮﻧﺪﻣﻌﯿﻦ ﮐﻞ ﯾﮏ در ﺑﻌﺪي)اﻟﺒﺘـﻪ و ﻣﺎ ﺑﺮاي ﺗﺼﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﻏﯿﺮ(داﻧﺴﺖ.اﮔـﺮ ،ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﻪ ﺑﺘﺳﻄﺢ و ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ را ﺧﻂ و ﺧﻂ ﻣﻘﻄﻊ را ﻧﻘﻄﻪ ﻮان ﺳﻪ ﺟﺴﻢ ﻣﻘﻄﻊ راﺗﻠﻘـﯽ ﺑﻌﺪيﮐـﺮﻣـﯽ ،داﺟﺴـﺎم ﺗـﻮان ﺳــﻪﺟﺴــﻤﯽ ﻣﻘﻄــﻊ را ﻫــﺮم و ﻣﮑﻌــﺐ ﻧﻈﯿــﺮ ﺑﻌــﺪي ﻧﻤـﻮد ﺗﺼـﻮر ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي.ﻧﻘﻄـﻪ ﯾـﮏ ،ﺣﺎﻟـﺖ اﯾـﻦ در ﺳﻪ ﺟﺴﻢ در ﻣﻔﺮوضﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي ﺧﻂ ﯾﮏ ﻣﻘﻄﻊ ،ﺑﻌﺪي ﺑﻮد ﺧﻮاﻫﺪ.اﻣﮑﺎن ﺟﻬﺎﻧﯽ ﭼﻨﯿﻦ اﮔﺮآﻧﮕـﺎه ،ﺑﺎﺷـﺪ ﭘـﺬﯾﺮ www.noormags.com 6. ﺳﻮﻡ ﺍﺭﻏﻨﻮﻥ ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ ﺑﺮ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺎ ﺍﻭﺳﭙﻨﺴﻜﻲ ﻣﻨﻈﺮ ﺍﺯ ﻣﻜﺎﻥ ﻭ ﺯﻣﺎﻥ/۶۵ ﺳﻪ اﺟﺴﺎم از ﺑﺮﺧﯽ اﺳﺖ ﻣﻤﮑﻦﻣـﺎ ﻧﮕـﺎه در ﮐـﻪ ﺑﻌﺪي ﻣـﯽ اﻧﮕﺎﺷـﺘﻪ ﻫـﻢ از ﺟـﺪا و ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ اﺟﺴﺎﻣﯽدر ،ﺷـﻮﻧﺪ ﺑﺨﺶ ﯾﺎ ﻣﻘﺎﻃﻊ ،واﻗﻊﭼﻬﺎرﺑﻌـﺪي ﺟﺴـﻢ ﯾـﮏ از ﻫـﺎﯾﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ واﺣﺪ)Ouspenski,1922:34-37.( ﻣﮑﺎن ﭼﻬﺎرم ﺑﻌﺪ ،زﻣﺎن ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎ ًﺎﺿﺮورﺗ زﻣﺎن ﻣﻔﻬﻮم ﮐﻪ اﺳﺖ آن ﺑﺮ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ ــﻋﻠ ـﺐـﺗﻌﺎﻗ و ـﺖـﻋﻠﯿـﻢـﻫ ـﻮمـﻣﻌﻠ و ﺖو ـﺖـاﺳ ـﺘﻪـﺑﺴ ﻫﻤﺎنﻓﻬﻤﯿـﺪه زﻣـﺎن ﺑﺴـﺘﺮ در ﺣﺮﮐـﺖ ﻣﻔﻬـﻮم ﮐـﻪ ﻃﻮر ﻣﯽ،ﺷﻮدﻧﯿﺴـﺖ ادراك ﻗﺎﺑـﻞ زﻣـﺎن از ﻓـﺎرغ ﻧﯿﺰ ﻋﻠﯿﺖ )Ouspenski,1922:39.(اﯾﻀــﺎح راﺳــﺘﺎي در وي ،آورد ﻣﯿـﺎن ﺑـﻪ آﮔﻮﺳـﺘﯿﻦ از ﻧﺎﻣﯽ آﻧﮑﻪ ﺑﯽ ،زﻣﺎن ﻣﻔﻬﻮم ﻣﯽ ﭘﺮﺳﺶ آﯾﻨﺪه و ﺣﺎل ،ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻔﻬﻮم از او ﻫﻤﺎﻧﻨﺪﮐﻨﺪ درﻣﯽ و،ﻣﯿـﺎن اﯾﻦ در ﮐﻪ ﯾﺎﺑﺪ»ﺣـﺎل«ﻫـﯿﭻوﺟـﻮد ﮔـﺎه دﺳﺖ ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ و ﻧﺪارد ﺑﺎﻟﻔﻌﻞﻣﺤﺾ ﺑﻪ زﯾﺮا اﺳﺖ ﻧﯿﺎﻓﺘﻨﯽ ﺑﺮﻣﯽ آن ادراك ﭘﯽ در آﻧﮑﻪاﺳﺖ ﮔﺬﺷﺘﻪ ،آﯾﯿﻢ.8 ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻫﯿﭻ ﮐﻪ ﻣﻌﻨﺎ اﯾﻦ ﺑﻪ دارﻧﺪ ﻣﺸﺎﺑﻪ وﺿﻌﯽ ﻧﯿﺰ آﯾﻨﺪه وﯾـﮏ ﻧﺪارﻧﺪ وﺟﻮد ًﺎواﻗﻌ.اﺑﺘـﺪا در را آن وﺟﻮد ﮐﻪ ﺟﻬﺎﻧﯽ اﻣﺎ ﭘﺬﯾﺮوﺟـﻮد ﻣﻌـﺪوم آﯾﻨـﺪة و ﺣﺎل ،ﮔﺬﺷﺘﻪ در اﮔﺮ ،ﻓﺘﯿﻢ ﻧﺪارد)ﻫـﯿﭻ زﯾﺮاﺳـﻪ اﯾـﻦ از ﯾـﮏ،واﻗﻌـﯽ ﻣﻮﺟﻮدﯾـﺖ ﻧﺪارﻧﺪ(ﺑﺎﺷﺪ؟ داﺷﺘﻪ وﺟﻮد اﺳﺖ ﻣﻤﮑﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﭘﺲ ﻧﺸـﺎﻧﮕﺮ ﻣﻌﻤﺎﮔﻮﻧـﻪ وﺿﻌﯿﺖ اﯾﻦ دارد ﻋﻘﯿﺪه اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ اﺷـﮑﺎﻟﯽ ﺑﺎ زﻣﺎن ﻣﻔﻬﻮم از ﻣﺎ ﻣﺘﻌﺎرف ﺗﻠﻘﯽ ﮐﻪ اﺳﺖ آن روﺑﺮوﺳـﺖ اﺳﺎﺳﯽ.ﮐـﻪ اﺳـﺖ آن ﺑـﺮ اوﺗﻠﻘـﯽ ﻫﻤـﯿﻦ ﻣﺸــﺎﺟﺮه ،ﺳــﻄﺤﯽ درك و ﻧﺎدرﺳــﺖﻣﯿــﺎن دﯾﺮﭘــﺎي آزاد آﯾﻨـﺪه ﻣﺪاﻓﻌﺎن)free future(وآﯾﻨـﺪه و اﺧﺘﯿـﺎر رﺪﻣﻘ)foreordain future(اﺳـﺖ زده رﻗﻢ را ﺟﺒﺮ ﯾﺎ ﺣﺎﺻـﻞ زﻣـﺎن ﻣﻔﻬـﻮم از درﺳﺘﯽ درك ﮐﻪ ﺻﻮرﺗﯽ در و ﻣﺴ اﯾﻦ ،آﯾﺪﺌﻣﯽ ﻣﻌﻠﻮم و ﺷﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺤﻮ ﻧﺎﮔﺎه ﻠﻪﺷـﻮد ﺑ دﯾﺪﮔﺎه دو ﻫﺮ ﮐﻪﻣـﺎده و ﻧﺎدرﺳﺖ اﻧﺪازه ﯾﮏ ﻪﮔﺮاﯾﺎﻧـﻪ اﺳﺖ. ﺳﻮء اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﻋﻠﺖ اﺳﺖ ﻣﻌﺘﻘﺪ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽﺑﺮداﺷـﺖﻫـﺎ آن از زﻣﺎن ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎب در،ﺣﻘﯿﻘـﺖ در زﻣﺎن ﮐﻪ روﺳﺖ ﺳﻪ اﺑﻌﺎد از ﻓﺮاﺗﺮ ﻌﺪيﺑ در ﻣﮑﺎن از اﻣﺘﺪاديﻣﺘﻌﺎرف ﮔﺎﻧﻪ اﺳﺖ.ﻣﻮﺟـﻮدات ﻣـﺎ ﺑـﺮاي ﺟﻬﺖ اﯾﻦ درك ﮐﻪ آﻧﺠﺎ از ﺳﻪ ﺟﻬﺎن در ﻣﺤﺼﻮرﺣ در ﺑﻌﺪيﻏﯿـﺮﻣﻤﮑﻦ ﻋﺎدي ﺎﻟﺖ و ﻣــﺒﻬﻢ ﻣــﺎ ﺑــﺮاي ﻫﻤــﻮاره زﻣــﺎن ﻣﻔﻬــﻮم ،اﺳــﺖ اﺧﺘﻼفاﺳﺖ ﺑﻮده ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰ.ﻣﯽ اوﮐﻪ ﺗﻮﺿﯿﺤﺎﺗﯽ ﺑﺎ ﮐﻮﺷﺪ اراﺋـﻪ ﭼﻬﺎرﺑﻌـﺪي ﻣﮑـﺎن و اﺟﺴﺎم ﺑﺎب در ﭘﯿﺸﺘﺮﮐـﺮده اﺳﺖواﺿﺢ دركزﻣﺎن ﻣﻔﻬﻮم از ﺗﺮي،دﻫـﺪ دﺳـﺖ ﺑﻪ. اﺳﺖ زﯾﺮ ﻣﻔﻬﻮم دو ﺑﻪ ﻧﺎﻇﺮ زﻣﺎن ﮐﻪ اﺳﺖ آن ﺑﺮ وي: 1-ﯾﺎ و ﻣﮑﺎنﭼﻬﺎرم ﺑﻌﺪ در ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺟﻬﺘﯽ. 2-ﺟﻬﺖ ﯾﺎ ﻣﮑﺎن اﯾﻦ در ﺣﺮﮐﺖ. راﯾﺞ دﯾﺪﮔﺎه ﺑﺮﺧﻼفارﺳﻄﻮﯾﯽﻣﯿـﺎن ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﺎب در زﻣﺎن و ﺣﺮﮐﺖاز ﺣﺮﮐـﺖ ﻋﺪد ،زﻣﺎن ،آن اﺳﺎس ﺑﺮ ﮐﻪ ﺑـﻪ آن ﺗﺄﺧﺮ و ﺗﻘﺪم ﺣﯿﺚﻣـﯽ ﺷـﻤﺎر،آﯾـﺪاوﺳﭙﻨﺴـﮑﯽ اﺣﺴﺎس از ،ﻣﺎ ﺧﻮد وﺳﯿﻠﻪ ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﻔﻬﻮم دارد ﻋﻘﯿﺪه ﯾﺎ ﭼﻬﺎرم ﺑﻌﺪ ﻧﺎﻗﺺﻣﯽ ﻧﺸﺄت زﻣﺎن ﻫﻤﺎنﮔﯿﺮد.ﻣﺎ آﻧﭽﻪ ﻣﯽ ﻧﺎم ﺣﺮﮐﺖ،ﻧﻬﯿﻢﺗﻮﻫﻤﯽ اﺣﺴﺎس ﻧﻮﻋﯽ ﺣﻘﯿﻘﺖ در ﺑـﻪ ﻗـﺎدر ﻣﺎ ﮐﻪ اﺳﺖ ﺟﻬﺘﯽ در اﻣﺘﺪاد از ﻧﺎﺷﯽ ﮐﻪ اﺳﺖ ﻧﯿﺴﺘﯿﻢ آن ﺗﺼﻮر.ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺟﻬﺖ اﯾﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ،ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ اﺳـﺖ اﺑـﺪﯾﺖ ﻣﻔﻬﻮم درك9 .ﺑﻌـﺪ را زﻣـﺎن اوﺳﭙﻨﺴـﮑﯽ ﻣﯽ ﻣﮑﺎن ﭼﻬﺎرما ﻣﻨﻈﺮ از ﺗﻨﻬﺎ ﮐﻪ داﻧﺪآن در ﮐـﻪ ﺑـﺪﯾﺖ ﯾﮑﺴـﺎن اﻧـﺪازه ﯾـﮏ ﺑـﻪ زﻣـﺎن و ارﺗﻔـﺎع ،ﻋﺮض ،ﻃﻮل ﻣﯽ اﻧﮕﺎﺷﺘﻪ،ﺷﻮداﺳﺖ درك ﻗﺎﺑﻞ.10 ﺑـﻪ ﮐﻪ رو آن از ﻣﺎ ﻣﺤﺪودﯾﺖ دﻟﯿﻞوﺟﻮد ﻫﺎيﯾرا ﭼﻬـﺎرم ﺟﻬـﺖ اﯾـﻦ ﻤﺎن ﻧﻤﯽ دركاﺑﻌـﺎد در را ﻣﮑﺎن اﺣﺴﺎس ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎم آن ،ﮐﻨﯿﻢ ﺳﻪﻣﯽ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﮔﺎﻧﻪﺑﺮا زﻣﺎن ﻧﺎم ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ از ،ﺑﯿﻨﯿﻢي ﻣﯽ ﺑﻬﺮه ﭼﻬﺎرم ﺑﻌﺪﮔﯿﺮﯾﻢ؛ﮐـﻪ آﻧﺠـﺎ ،دﯾﮕـﺮ ﻋﺒـﺎرت ﺑﻪ »ﻣﮑﺎن اﺣﺴﺎس«)space-sense(ﻣـﯽ ﭘﺎﯾﺎن ﺑﻪ،رﺳـﺪ »زﻣــﺎن اﺣﺴــﺎس«)time-sense(ﻣــﯽ آﻏــﺎزﺷــﻮد )Ouspenski,1922:49.( www.noormags.com 7. 66/و ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ،ﻣﺘﺎﻓﯿﺰﯾﮏﻫﺸﺘﻢ،ﺟﺪﯾﺪ دوره ،ﺳﺎلﭼﻬﺎرم،ﺷﻤﺎره13،ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن و ﺑﻬﺎر1391 زﻣﺎﻧﯽ ﺟﺴﻢ)temporal body( ﺟﺴـﻢ ﺣﺮﮐـﺖ اﺛـﺮ ﭼﻬﺎرﺑﻌـﺪي ﺟﺴﻢ ،ﺷﺪ ﮔﻔﺘﻪ ﮐﻪ ﭼﻨﺎن ﺳﻪد ﻣﻮﺟﻮد ﻏﯿﺮ ﺟﻬﺘﯽ و ﻣﮑﺎن در ﺑﻌﺪياﺳـﺖ آن ﺧﻮد ر ﺳﻪ ﺟﺴﻢ ﻫﺮ ﮐﻪ ﻣﮑﺎن در ﻏﯿﺮﻣﻮﺟﻮد ﺟﻬﺖ وآن در ﺑﻌﺪي ﻣﯽ ﺣﺮﮐﺖاﺳﺖ زﻣﺎن ﺟﻬﺖ ،ﮐﻨﺪ.ﮔـﻮﯾﯽ ،دﯾﮕﺮ ﻋﺒﺎرت ﺑﻪ ﺳﻪ ﺟﺴﻢ ﻫﺮزﻣﺎن در ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺎ ﺑﻌﺪي)ﭼﻬﺎرم ﺑﻌﺪ(اﺛـﺮ از ، ﻧﻮﻋﯽ ،ﺧﻮد ﺣﺮﮐﺖ»زﻣﺎﻧﯽ ﺟﺴﻢ«ﭼﻬﺎرﺑﻌـﺪي ﺟﺴـﻤﯽ ﯾﺎ ﻣـﯽ ﺟـﺎي ﺑﺮﻗـﻮاي ﻣﺤـﺪودﯾﺖ دﻟﯿـﻞ ﺑـﻪ ﻣـﺎ ﮐـﻪ ﮔـﺬارد ،ادراﮐﯿﻤﺎنرا آن ﺳـﺎﯾﻪ ﯾـﺎ زﻣـﺎﻧﯽ ﺟﺴـﻢ اﯾـﻦ ﻣﻘﻄـﻊ ﺗﻨﻬـﺎ ﻣـﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪهﮐﻨـﯿﻢ.ﺟﺴـﻢ ﮐـﻪ ﮐﻨـﯿﻢ ﮔﻤـﺎن اﮔـﺮ ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺳﻪﮐﺮده ﺧﻄﺎ ،اﺳﺖ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺗﻤﺎم ﺑﻌﺪيﺗﻠﻘـﯽ ﮐـﻪ ﭼﺮا اﯾﻢ از ﻣـﺎ ﻣﺤـﺪود ﺗﻠﻘـﯽ ﺑﻪ ﻧﺎﻇﺮ واﻗﻊ در ،اﺟﺴﺎم از ﺑﻌﺪي ﺳﻪ ﻣﺎﺳﺖ ﺳﻄﺢ روي ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي اﺟﺴﺎم ﺳﺎﯾﻪ.اﯾـﻦ اﺳﺎس ﺑﺮ ﺳـﺎز ،ﭼﻬﺎرﺑﻌـﺪي ﺟﺴـﻢ ﻫﺮ ،ﺗﻠﻘﯽﺑـﯽ ﻧﺪهﺟﺴـﻢ ﻧﻬﺎﯾـﺖ ﺳﻪﻗﻮام و ﺑﻌﺪيﺑﯽ ﺗﻌﺪاد ﺑﺨﺶاز ﺷﻤﺎري»وﺟـﻮد تآﻧـﺎ« )moments of existence(ـﺖـاﺳـــــ آن. )Ouspenski,1922:52(ﻫﻤـﺎن ،ﻣﯿﺎن اﯾﻦ درﮐـﻪ ﮔﻮﻧـﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪﻣﻘﺘﻀـﯿﺎت درك ﺑـﺮاي ﺑﻌـﺪي دو ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺑﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﻫﺎي ﺳﻪ ﻓﻀﺎيﻧﻤـﯽ ﮐﻔﺎﯾـﺖ آن ﺑـﻪ ﻧـﺎﻇﺮ ﻫﻨﺪﺳﻪ و ﺑﻌﺪي،ﮐﻨـﺪ ﻫ و ﻧﯿﻮﺗﻮن ﻧﻈﺮﯾﻪﭘـﮋوﻫﺶ ﺑـﺮاي ﻫﺮﮔـﺰ ﻧﯿﺰ ﻣﺘﻌﺎرف ﻨﺪﺳﻪ ﺑـﻮد ﻧﺨﻮاﻫـﺪ ﺑﺴﻨﺪه زﻣﺎﻧﯽ اﺟﺴﺎم ﺑﺎب در.ﺑـﺎ اوﺳﭙﻨﺴـﮑﯽ ﺟﻬـﺎن در ﻣﺎ ﺣﺼﺮ ﮐﻪ اﺳﺖ آن ﺑﺮ ﮐﺎﻧﺘﯽ روﯾﮑﺮدي اﺗﺨﺎذ ﺳﻪﻣـﺎ ادراك ﺑﺮاﺑـﺮ در را ﺟﻬـﺎن از ﻧﻤـﻮدي ًﺎﺻـﺮﻓ ،ﺑﻌﺪي ـﯽﻣـــﻦاﯾــ از و ـﺘﺮدﮔﺴــﻣﻌﻘـــﻮل ذات ـﻢﻓﻬــ ـﺎﻧﻊﻣــ رو )noumenon(ﻣﯽ ﺟﻬﺎنﺷﻮد. ﻣﻮﺟﻮدا ﺟﻬﺎنﺗﮏ تﺟﻬـﺎﻧﯽ ﭼﮕﻮﻧﻪ دوﺑﻌﺪي و ﺑﻌﺪي اﺳﺖ؟ ﻣــﯽ اوﺳﭙﻨﺴــﮑﯽﻧﻈﺮﮔــﺎه ﺑﺎزﺳــﺎزي ﻃﺮﯾــﻖ از ﮐﻮﺷــﺪ ﯾﮏ ﻓﻀﺎي در ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻓﺮﺿﯽ ﻣﻮﺟﻮداتدوﺑﻌـﺪي ،ﺑﻌﺪي ﺳﻪ و،آﯾﻨـﺪه و ﺣـﺎل ،ﮔﺬﺷـﺘﻪ ﻣﻔﻬـﻮم ﺑـﻪ ﻧﺴﺒﺖ ،ﺑﻌﺪي واﺿﺢ ﺗﺼﻮﯾﺮيﮐﻨﺪ اراﺋﻪ زﻣﺎن ﺑﺎب در ﺧﻮد ﻧﻈﺮﯾﻪ از ﺗﺮ. اﺳﺖ ﻣﻌﺘﻘﺪ او:در ﻣﺤـﺪود و ﻓﺮﺿـﯽ ﻣﻮﺟـﻮدي ﺑـﺮاي ﯾﮏ ﻓﻀﺎيدر ﯾﮑﺴـﺎن ﻧﺤـﻮي ﺑـﻪ ﭘﺪﯾﺪارﻫﺎ ﻫﻤﻪ ،ﺑﻌﺪي ﻣـﯽ ﻧﻈـﺮ ﺑـﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﯾﮏ ﻏﯿﺎب و ﺣﻀﻮر ﺷﮑﻞرﺳـﺪ.ﺑـﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻋﻨﻮانﯾﮏ ﻣﻨﻈﺮي از ﺗﻨﻬﺎ ﮐﻪ ﺧﻂ ﯾﮏ از اي ﻣـﯽ ﻧﻈﺎره را ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻌﺪيو اﺟﺴـﺎم ﻣﯿـﺎن ﺗﻔـﺎوﺗﯽ ،ﮐﻨـﺪ ﻣﯽ ﻗﻄﻊ را ﺧﻂ آن ﮐﻪ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ اﺷﮑﺎل،ﮐﻨﻨـﺪﺗﺸـﺨﯿﺺ ﻧﻤﯽﻣﯽ ﺗﻨﻬﺎ و دﻫﺪﻧﻘﻄﻪ ﺑﯿﻨﺪﮐـﻪ ايﭘﯿﺸﺘﺮﺷـﺪه ﭘﺪﯾـﺪار ،ﺑـﻮداﮐﻨﻮنﻧﻘﻄـﻪ و ﻧﯿﺴـﺖدر ًﻼﻣﺤـﺘﻤ ﻧﯿـﺰ ايآﯾﻨـﺪه ﺷﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﭘﺪﯾﺪار.زﻣﺎن از ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺑﻪ ،ﺗﺮﺗﯿﺐ اﯾﻦ ﺑﻪ او ﻣﯽ دﺳﺖﯾﺎﺑﺪ.دﻗﯿﻖ ﻋﺒﺎرت ﺑﻪﺟـﺰ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻓﻀﺎي ﺗﻤﺎم ،ﺗﺮ ﯾﺎﻓﺘـﻪ ﻣـﺄوا آن در ﻣـﺬﮐﻮر ﻧﻘﻄﻪ ﮐﻪ ﺧﻄﯽ ﻫﻤﺎناﺳـﺖ، ﭘﺪ ﮐﻪ ﺑﻮد ﺧﻮاﻫﺪ زﻣﺎن ﺳﺎﺣﺖ ﻧﻘﻄﻪ آن ﺑﺮاياز ﯾـﺪارﻫﺎ ﻣﯽ ﮔﺴﯿﻞ آﻧﺠﺎ،اﮐﻨﻮن در ﺣﻀﻮر ﺑﺎ و ﺷﻮﻧﺪﺑﻪ ﻧﻬﺎﯾﺖ در ﺷﺪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ رﻫﺴﭙﺎر آﻧﺠﺎ.ﮔﻔـﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ اﯾﻦ و ﺣﻀـﻮر و ﻧﻘﺎط ﺣﺮﮐﺖ ﻣﺸﺎﻫﺪه از را زﻣﺎن ﻣﻔﻬﻮم ﮐﻪ اﺳﺖ درﯾﺎﻓﺘﻪ آﻧﻬﺎ ﻏﯿﺎب. ﻓﻀـﺎﯾﯽ در ﮐـﻪ ﻧﯿـﺰ ﻓﺮﺿـﯽ ﻣﻮﺟﻮدي ،ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﻪ ـﺪيدوﺑﻌـ)ـﻄﺢﺳـ(ـﯽﻣـ ـﺪﮔﯽزﻧــﺪﮐﻨـ،ﺑ درك ازﺮﺧــﯽ واﻗﻌﯿﺖﺳـﻪ ﺟﻬـﺎن ﻣﻮﺟﻮدات ﮐﻪ ﻫﺎﯾﯽﺑـﻪ ﻗـﺎدر ﺑﻌـﺪي ﻣﺎﻧـﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﺎﮐﺎم ،ﻫﺴﺘﻨﺪ آﻧﻬﺎ ﺗﺸﺨﯿﺺ.اﯾـﻦ از ﯾﮑـﯽ واﻗﻌﯿﺖﻫﺎ،ﻣﻔﻬﻮم»زاوﯾﻪ«اﺳﺖ.ﺑـﺮاي زاوﯾـﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ اﻣﮑﺎن ،ﻣﻮﺟﻮدي ﭼﻨﯿﻦﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﻪ ﭼﺮا ﺑﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﭘﺬﯾﺮ اﺳـﺖ ﻣﻤﮑـﻦ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺑﻌﺪي از ﺗﻨﻬﺎ زاوﯾﻪ.ﺑـﺮاي زاوﯾـﻪ دوﺑﻌﺪ ﺟﻬﺎن ﻣﻮﺟﻮداتي،ﻣﻔﻬـﻮﻣﯽ و زﻣـﺎﻧﯽ ﭘﺪﯾﺪاري ﺑﻮد ﺧﻮاﻫﺪ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﻧﺎﻇﺮ.ﺑـﺎ ﻣﻮاﺟﻬـﻪ ،اﺳـﺎس اﯾﻦ ﺑﺮ ﭘﺪﯾـﺪه ،دوﺑﻌـﺪي ﺟﻬـﺎن ﻣﻮﺟـﻮدات ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﻊ ﯾﮏاي ﻣﺴـﺘﻔﺎد آن از ﺣﺮﮐـﺖ ﻣﻔﻬـﻮم ﮐـﻪ ﺑـﻮد ﺧﻮاﻫﺪ ﻋﺠﯿﺐ ﻣﯽﺷﻮد.ﻣﺘﺤـﺮك ﺟﺴـﻤﯽ را ﻣﺮﺑـﻊ ،ﻓﺮﺿﯽ ﻣﻮﺟﻮد اﯾﻦ ﻣﯽ،آن زواﯾـﺎي از ﯾﮑـﯽ ﺑـﻪ ﺷﺪن ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﺎ زﯾﺮا اﻧﮕﺎرد ﻣﯽﺑﯿﻨﻧﻘﻄﻪ ﮐﻪ ﺪﻣﯽ ﺟﺎي ﺑﺮ ايﻫـﺮ در ﻧﻘﺎط ﺳﺎﯾﺮ و ﻣﺎﻧﺪ www.noormags.com 8. ﺳﻮﻡ ﺍﺭﻏﻨﻮﻥ ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ ﺑﺮ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺎ ﺍﻭﺳﭙﻨﺴﻜﻲ ﻣﻨﻈﺮ ﺍﺯ ﻣﻜﺎﻥ ﻭ ﺯﻣﺎﻥ/۶۷ ﻣﯽ ﻋﻘﺐ ﺑﻪ ﻃﺮف دوروﻧﺪ.ﺣﺮﮐـﺖ ﺑـﻪ اﺗﻔﺎق اﯾﻦ از او ﻣﯽ ﺗﻌﺒﯿﺮ ﺧﻂﮐﻨﺪ؛ﻫﻤﯿﻦ اﻣﺎاز ﯾﮑـﯽ راﺳـﺘﺎي در او ﮐﻪ ﻗﺮار ﻣﺮﺑﻊ اﺿﻼعﻣﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪه ،ﮔﯿﺮدﺣﺮﮐـﺖ آن ﮐـﻪ ﮐﻨﺪ ﺑﯽ ﺧﻂ و اﯾﺴﺘﺎد ﺑﺎزﺷﺪ ﺣﺮﮐﺖ.ﻣﺤـﯿﻂ ﻣـﺮور ﺑﺎر ﭼﻨﺪ ﻣﻮﺟﻮد آن ،ﻣﺮﺑﻊ اﯾﻦﺧﻮاﻫـﺪ ﻧﺘﯿﺠـﻪ اﯾـﻦ ﺑﻪ ًﻼﻣﺤﺘﻤ را ﺟﺴﻤﯽ ﯾﺎ و ادواري ﺣﺮﮐﺎت واﺟﺪ ﺟﺴﻤﯽ ﺑﺎ ﮐﻪ رﺳﺎﻧﺪ ﺳﺮ ﭼﺮﺧﺶ ﺣﺎل دردارد ﮐﺎر و.ﻫﺮ ًﻼﻣﺜ ،اﺳﺎس اﯾﻦ ﺑﺮ او ،ﺷـﻮد ﻧﻬﺎده دوﺑﻌﺪي ﻣﻮﺟﻮد ﺟﻬﺎن روي ﻣﮑﻌﺒﯽ ﮔﺎه ـﻊـﻣﺮﺑ ـﮏـﯾ ـﯽـﯾﻌﻨ آن ـﻊـﻣﻘﻄ ـﺎـﺑ ـﺎـﺗﻨﻬ)ـﺎلـﺣ در ـﻢـﺟﺴ ﭼﺮﺧﺶ(ﻣﻮاﺟﻪﺷـﻮد ﻣﯽ.در ﻧﯿـﺰ داﯾـﺮه ﯾـﮏ ﺣﻀـﻮر ﻓﻀــﺎيﭘﺪﯾــﺪه ،ﻣــﺬﮐﻮر ﻣﻮﺟــﻮد ﺑــﺮاي دوﺑﻌــﺪياي اﻋﺠﺎبﺑـﻮد ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰ.ًﻼﻣﺤـﺘﻤ اورا داﯾـﺮه اﯾـﻦ اﻧﮕﺎﺷﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻋﺠﯿﺐ ﺣﺮﮐﺎت داراي ﺧﻄﯽ.اﯾـﻦ اﮔﺮ ﺧـﻮد ﻣﺮﮐـﺰ ﺣﻮل ﭼﺮﺧﺶ ﺑﻪ ﺷﺮوع ﻣﺮﺑﻊ آن ﯾﺎ و داﯾﺮه درك ﻗﺎﺑـﻞ ﻏﯿﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺎز دوﺑﻌﺪي ﻣﻮﺟﻮد ،ﮐﻨﻨﺪ را آن ﺑﺴﺎ ﭼﻪ ﮐﻪ ﺷﺪ ﺧﻮاﻫﺪ روﺑﺮو دﯾﮕﺮيﻣﻔﻬـﻮﻣﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﯿـﺮ»ﺣﯿـﺎت ﭘﺪﯾـﺪه«)phenomenon of life(از دﻫﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺟﺪﯾﺪ ﻓﯿﺰﯾﮏ ﻣﻨﻈﺮ.اﯾـﻦ ﺑـﻪ اﺳﺖ ﻣﻤﮑﻦ او ﺻــــﻠﺐ ﻣــــﺎده را ﻣﺴــــﺘﻘﯿﻢ ﺧﻄــــﻮط ،ﺗﺮﺗﯿــــﺐ )immobile matter(ـﯽـﻣﻨﺤﻨ و ـﺎـزواﯾ ،ـﺎدهـﻣ را ـﺎـﻫ ﺳﻪ ﻣﻮﺟﻮدات ﻣﻨﻈﺮ از ﻣﺘﺤﺮك ﺧﻄﻮط و ﻣﺘﺤﺮكﺑﻌـﺪي ﺑﯿﻨﮕـﺎرد ﻣﻮﻟﮑـﻮﻟﯽ ﺣﺮﮐﺖ واﺟﺪ زﻧﺪة ﻣﺎده را.اﯾـﻦ ﺑـﻪ ﺳـﻮم ﺑﻌﺪ وﺟﻮد از دوﺑﻌﺪي ﻣﻮﺟﻮد ﮐﻪ آﻧﺠﺎ از ،ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺧـﻮد ﺳـﻄﺢ در را آن آﺛـﺎر از ﺑﺮﺧﯽ ﺗﻨﻬﺎ و ﻧﯿﺴﺖ آﮔﺎه ﻣﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪهﻣـﯽ ﺗﻠﻘﯽ ﻏﯿﺮﻣﮑﺎﻧﯽ ﺑﻌﺪي را آن ،ﮐﻨﺪو ﮐﻨـﺪ ًﻼﻣﺤﺘﻤﻣﯽ ﻗﻠﻤﺪاد زﻣﺎن ﻣﻔﻬﻮم ﺑﻪ ﻧﺎﻇﺮ را آناو اﻣـﺎ ﮐﻨﺪ ﻫﯿﭻﻧﻤﯽ ﮔﺎهو ﮔﺬﺷـﺘﻪ او ﺑـﺮاي آﻧﭽـﻪ ﮐـﻪ درﯾﺎﺑﺪ ﺗﻮاﻧﺪ آﯾﻨﻣﯽ رﻗﻢ را ﺪهروي ﻫﻤﺰﻣـﺎن ﻧﺤـﻮ ﺑﻪ ﺣﻘﯿﻘﺖ در ،زﻧﺪ زاوﯾﻪ او ﺳﻄﺢ ﺑﺎ ﮐﻪ ﺧﻄﻮﻃﯽﻣﯽ ﻗﺎﺋﻤﻪ ايﺣﻀﻮر ،ﺳﺎزﻧﺪ دارد.ﻫـﺮ از ﺣﺮﮐﺖ اﻣﮑﺎن ﻗﺎﺋﻤﻪ ﺧﻄﻮط اﯾﻦ ﮐﻪ آﻧﺠﺎ از ،داﺷـﺖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ را ﺳﻮ دوﻧﻈـﺮ ﻣـﺪ آﯾﻨـﺪة و ﮔﺬﺷـﺘﻪ ﻣـﯽ دوﺑﻌﺪي ﻣﻮﺟﻮدﺷـﻮﻧﺪ ﺗﺒـﺪﯾﻞ ﯾﮑـﺪﯾﮕﺮ ﺑـﻪ ﺗﻮاﻧﻨـﺪ )Ouspenski,1922:60-69.( ،دوﺑﻌﺪي ﺟﻬﺎن ﻣﻮﺟﻮدات ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﺗﺎ ،اﺳﺎس اﯾﻦ ﺑﺮ ﺑﯽﭘﺪﯾﺪه ،ﺳﻮم ﺑﻌﺪ وﺟﻮد از ﺧﺒﺮﺳـﻄﺢ از ﺧـﺎرج ﻫـﺎي از واﻗﻌـﯽ درﮐـﯽ ،دﻫﻨـﺪ ﻧﺴﺒﺖ زﻣﺎن ﻣﻔﻬﻮم ﺑﻪ را ﺧﻮد آورد ﻧﺨﻮاﻫﻨـﺪ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن.ﺑـﺮاي ﻣﻮﺟـﻮدات اﯾـﻦ ﺑـﻪ را ﺧـﻮد زﻣﺎن ﺗﺎ ﻧﺪارﻧﺪ آن از ﮔﺮﯾﺰي ،واﻗﻌﯿﺖ درك ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺑﻌﺪي ﻋﻨﻮانﺗﺮﺗﯿـﺐ اﯾـﻦ ﺑﻪ و دﻫﻨﺪ ﻗﺮار ﻧﻈـﺮ ﺗﺠﺪﯾـﺪ ﺧـﻮد ﻣﺘﻌﺎرف ادراﮐﺎت و ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻫﻤﻪ در ﮐﻨﻨﺪ)Ouspenski,1922:71-72.( ﻫﯿﻨـ ﺑﻪ ﺗﺄﺳﯽ ﺑﺎ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽﺘﻧـﻮﻋﯽ ﮐـﻪ اﺳـﺖ آن ﺑـﺮ ﻦ »ﻓﺮاﻫﻨﺪﺳﻪ«)metageometry(از ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺗﺎ اﺳﺖ ﻻزم ﺳﻪ ﺟﻬﺎن و ﺑﻨﮕﺮد ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﺮ اﯾﻦاز ﻣﻘﻄﻌـﯽ را ﺑﻌﺪي ـﺎﻟﯽـﻋ ـﺎنـﻣﮑﺗﻠ ـﺮـﺗـﯽـﻘــﮐﻨﺪ.ـﻪـاﮔﺮﭼ ـﺖـاﺳ ـﺪـﻣﻌﺘﻘ او ـﯽـرﯾﺎﺿـﯽـﭘ در ـﺎوسـﮔ و ـﮑﯽـﻟﻮﺑﺎﭼﻮﻓﺴ ـﻮنـﭼ ـﺎﻧﯽـداﻧ ا ﺑـﻮده ﻫﻨﺪﺳـﯽ ﻧﮕـﺎه در ﻧـﻮ ﻃﺮﺣﯽ دراﻧﺪاﺧﺘﻦﻧـﺪاﻣـﺎ ﻋﺎﻟﯽ اﺑﻌﺎد درك از ﻫﻤﭽﻨﺎنﺑﺎزﻣﺎﻧﺪه ﺗﺮاﻧﺪرﯾﻤـﺎن ﺗﻨﻬﺎ و )Riemann(11 و زﻣﺎن راﺑﻄﻪ از ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻗﺎﺑﻞ درك ﺑﻪ اﺳﺖ ﯾﺎﻓﺘﻪ دﺳﺖ ﻣﮑﺎن)Ouspenski,1922:76( ﺑﺎﻣﮑﺎن و زﻣﺎن ﺑﺎب در ﮐﺎﻧﺖ ﻧﻈﺮﮔﺎه دوﺑﺎره زﺧﻮاﻧﯽ در ﮐﺎﻧـﺖ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺗﺎ اﺳﺖ راﻫﯽ ﮐﺸﻒ ﭘﯽ در اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ راﺳﺘﯽ ﺑﻮﺗﻪ در را ﻣﮑﺎن و زﻣﺎن ﺑﺎبدﻫﺪ ﻗﺮار آزﻣﺎﯾﯽ.او ﻣﯽ ﮔﺎه ﻫﺮ اﺳﺖ ﻣﻌﺘﻘﺪﺑـﺮاي ﮐـﻪ ﮐﻨﯿﻢ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺗﻮاﻧﺴﺘﯿﻢ وﯾﮋﮔـﯽ ،ﻣﻔﺮوض ﺷﺨﺼﯽًﻼﻣـﺜ ﺟﻬـﺎن ﻫـﺎي)و زﻣـﺎن ﻣﮑﺎن(ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗ ﺑﺎ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐواﻗـﻊ او ذﻫـﻦ ﺷﺮاﯾﻂ در ﮐﻪ ﯽ ﻣﯽﻣﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ،ﺷﻮد،ﮐﻨﺪﺗﺠﺮﺑـﯽ ﻧﺤـﻮ ﺑـﻪ ﮐﺎﻧـﺖ ﻧﻈﺮﯾـﻪ ﻣﯽ اﺛﺒﺎتﺷﺪ.اﻣﮑـﺎن ﮐـﺎري ﭼﻨﯿﻦ اﻧﺠﺎم ًاﻇﺎﻫﺮ اﻣﺎﭘـﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ.،اﯾﻦ وﺟﻮد ﺑﺎﻣﯽﻣﻮﺟـﻮداﺗﯽ ﺟﺴﺘﺠﻮي در ﺗﻮان ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﻤﺘﺮ ذﻫﻨﯽ ﺣﯿﺎت از ﮐﻪ ﺑﺮآﻣﺪﯾﺎﻓﺘﻪﺑـﻪ ﻧﺴﺒﺖ اي اﻧﺴﺎن ﻣﺎﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ ﻫﺎ.ﻣـﯽ ﻧﻈﺮ ﺑﻪردر ﺣﯿﻮاﻧـﺎت ﺳـﺪ www.noormags.com 9. 68/و ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ،ﻣﺘﺎﻓﯿﺰﯾﮏﻫﺸﺘﻢ،ﺟﺪﯾﺪ دوره ،ﺳﺎلﭼﻬﺎرم،ﺷﻤﺎره13،ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن و ﺑﻬﺎر1391 ﺧﻮد ﻏﺮاﯾﺰ ﺑﻪ اﺗﮑﺎ ﺑﺎ ﮐﻪ دارﻧﺪ ﻗﺮار ﻣﻮﺟﻮدات اﯾﻦ زﻣﺮه ﻟـﺬت اﺻـﻞ ﺣﻮل ﮐﻪ–اﻟـﻢ)pleasure-pain(ﻗـﻮام ﯾﺎﻓﺘﻪاﺳﺖﻣﯽ ﺳﺎﻣﺎن را ﺧﻮد اﻣﻮر ﺗﻤﺎم ،دﻫﻨﺪ. ﮔﻮﻧـﻪ ﻫـﺮ ﻓﺎﻗـﺪ ،ﺣﯿﻮاﻧـﺎت ﮐـﻪ اﺳﺖ آن ﺑﺮ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ ﻣﻔﻬﻮم)concept(ﻋﻘﻼﻧﯽ اﻋﻤﺎل اﻧﺠﺎم از ﻋﺎﺟﺰ وو اﻧﺪ اﺳﺎ اﯾﻦ ﺑﺮﻧﺪارﻧـﺪ ﺗﮑﻠـﻢ ﻗـﺪرت ،س.ﮐـﻪ دﯾـﺪﮔﺎه اﯾـﻦ ﻗـﺎﻧﻊ دﻻﯾﻞ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽﮐﻨﻨـﺪهاراﺋـﻪ آن اﺛﺒـﺎت ﺑـﺮاي اي ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ12 آن از ﺟـﺎﻧﻮران ﻣﻨﻄﻖ ﮐﻪ دارد آن از ﺣﮑﺎﯾﺖ ، ،ﻧﺪارﻧﺪ را ﮐﻠﯿﺎت درك ﻗﺪرت ﮐﻪ روﻏﯿﺮﮐﻠـﯽ ﻣﻨﻄﻘـﯽ ـﺖـاﺳ.ـﯿﺎءـاﺷ ًاـﺎﻫﺮـﻇ ـﺎـآﻧﻬـﺎوتـﺗﻔ روي از راـﺎنـﻫﺎﯾﺸ ﻣﯽ ﺗﺸﺨﯿﺺدﻫﻨﺪ.ﮐﻠ ﻗﻮه ﻓﻘﺪانﯽﮐﻠﯽ ادراك ﯾﺎ ﺳﺎزﻧﮕﺮ ﺣﺎﻓﻈـﻪ ،ﺣﯿﻮاﻧﺎت ﺗﺎ ﺷﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎﻋﺚاﻧﺒﺎﺷـﺘﻪ اياز ﺗـﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ داﺷﺘﻪ ﻣﺎ ﺣﺎﻓﻈﻪﻣﺤـﺪودﺗﺮي ﺷـﻨﺎﺧﺖ از اﮔﺮﭼـﻪ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ.اﻧﺒﺎﺷـﺘﮕﯽ ﻫﻤـﯿﻦ اﺳـﺖ ﻣﻌﺘﻘﺪ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ آﻧﻬﺎﺳـﺖ ﭘﯿﺸـﺮﻓﺖ ﻣـﺎﻧﻊ ﺟـﺎﻧﻮران ذﻫـﻦ در اﻃﻼﻋﺎت )Ouspenski,1922:94-95.( ﻓﻘﺪان ﮐﻪ اﺳﺖ آن ﺑﺮ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽﻣﻔﻬﻮم ِﯽﻋﻘﻼﻧ ﻗﻮهﺳﺎز ﻣﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﺣﯿﻮاﻧﺎت درﻧﺤـﻮ ﺑـﻪ را ﺟﻬـﺎن آﻧﻬـﺎ ﺗـﺎ ﺷﻮد ادار دوﺑﻌﺪياكﮐﻨﻨﺪ.اﺻﻠﯽﺑـﺎره اﯾﻦ در وي دﻟﯿﻞ ﺗﺮﯾﻦ اﻧﺴـﺎن ﻣﺎ ﮐﻪ اﺳﺖ آنﻧﺤـﻮ ﺑـﻪ ﺗﻨﻬـﺎ را ﺟﻬـﺎن ﻧﯿـﺰ ﻫـﺎ ﻣﯽ ﻧﻈﺎره دوﺑﻌﺪيﮐﻨﯿﻢﻋﻘﻼﻧـﯽ ﻗـﻮاي از ﮐﻪ آﻧﺠﺎ از اﻣﺎ ﻣﻔﻬﻮمﺑﻬﺮه ﺳﺎز،ﻣﻨﺪﯾﻢﻋﻤﻖ ﻣﻔﻬﻮم)ﺳﻮم ﺑﻌﺪ(ﻧﺤﻮ ﺑﻪ را ﻣـﯽ ﻟﺤـﺎظ ﺧـﻮد ﻣﺸﺎﻫﺪات در ذﻫﻨﯽوراي در و ﮐﻨـﯿﻢ ﻣﯽ اﺟﺴﺎم ﺑﻪ ﺳﻄﻮحاﻧﺪﯾﺸﯿﻢ.اﮔﺮ ﻣﺎو ﻋﻤـﻖ ﻣﻔﻬﻮم ﭼﻪ ﻣﯽ درك ﺧﻮد ﻻﻣﺴﻪ ﺣﺲ ﺑﺎ را ﺳﻮم ﺑﻌﺪﺣـﺲ اﻣﺎ ﮐﻨﯿﻢ ﻫﯿﭻ ﻣﺎ ﺑﯿﻨﺎﯾﯽﻧﻤﯽ ﮔﺎهﯾـﮏ ﯾـﺎ و ﮐـﺮه ،ﻣﻌﮑﺐ ﯾﮏ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺸﺎﻫﺪه آن اﺑﻌﺎد ﻫﻤﻪ ﺑﺎ را ﻣﯿﺰﮐﻨاز ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ﺣﺲ ﺑﻠﮑﻪ ،ﺪ رﻫﮕﺬرﻣﻔﻬﻮم ﻗﻮاي ﺑﺎ ﮐﻪ ﺗﻌﺎﻣﻼﺗﯽاﻧﺠـﺎم ﻣـﺎ ذﻫﻨﯽ ﺳﺎز ـﯽﻣـژرف و ﺑﺮﺟﺴــﺘﮕﯽ ﻧﻈﯿــﺮ ﻣﻔــﺎﻫﯿﻤﯽ ،دﻫــﺪﻧﻤــﺎﯾﯽ )perspective(ﻣﯽ اﻟﻘﺎ ﻣﺎ ﺑﻪ راﮐﻨﺪ. ﻣﻔﻬﻮم ﻗﻮاي ،واﻗﻊ درﻣـﺎ ﺑﺼـﺮي ادراﮐـﺎت ﻣﺎ ﺳﺎز)ﮐـﻪ ﻧﻤﯽ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن از واﻗﻌﯽ ﺗﺼﻮﯾﺮيﮔﺬارد(ﺣﮏ را ﻣـﯽ اﺻـﻼح وﮐﻨـﺪ.وﺟـﻮد اﺻـﻼح و ﺣـﮏ اﯾـﻦ اﮔـﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺨﺶ ﻣﺎ ،ﻧﺪاﺷﺖﺗﻮﺟﻬﯽراوﺟـﻮد ًﺎواﻗﻌـ آﻧﭽﻪ از ﻧﻤﯽ ادراك داردﺣﯿﻮاﻧﺎت ﺑﺮاي ًﺎدﻗﯿﻘ ،اﺗﻔﺎق اﯾﻦ و ﮐﺮدﯾﻢ ﻣﯽ رويدﻫﺪ.ﯾـﮏ ﺟـﺰ ﭼﯿـﺰي ﺣﯿﻮاﻧـﺎت ﺑـﺮاي ﺟﻬﺎن ﻧﯿﺴـﺖ ﭘﯿﭽﯿـﺪه ﻣﺘﺤﺮك ﺳﻄﻮح رﺷﺘﻪ.ﺳـﺎﺣﺘﯽ در آﻧﻬـﺎ ﻣﯽ ﺳﺮ ﺑﻪ دوﺑﻌﺪيﻋﻘﻼﻧﯽ ﻗﻮاي ﻓﺎﻗﺪ ﮐﻪ آﻧﺠﺎ از و ﺑﺮﻧﺪ ﻣﻔﻬﻮمﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﻨﺪﺑـﻪ ﻣﺤـﺪود ﺗﻨﻬـﺎ ﺟﻬﺎن ﮐﻪ ﮐﻨﻨﺪ درك ﻧﯿﺴﺖ ﺳﻄﺢ.ﺗﻔـﺎوت ﮐﻪ ﺣﺎل ﻋﯿﻦ در ،دﯾﮕﺮ ﻋﺒﺎرت ﺑﻪ را ﺳـﻮم ﺑﻌـﺪ ،اﺳـﺖ آﺷـﮑﺎر آﻧﻬـﺎ ﺑـﺮاي ﺑﻌـﺪ دو ﻣﯿﺎن ﻧﻤﯽادراك ﺗﻮاﻧﻨﺪﮐﻨﻨﺪ.ﺣﯿﻮاﻧﺎت دارد ﻋﻘﯿﺪه اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ اﮔﺮﻣﯽ ﻟﻤﺲ را ﺳﻮم ﺑﻌﺪ ﻻﻣﺴﻪ ﺣﺲ ﻃﺮﯾﻖ از ﭼﻪﮐﻨﻨﺪ ﻣﻔﻬﻮم ﻗﻮاي ﻓﺎﻗﺪ ﮐﻪ آﻧﺠﺎ از اﻣﺎﻫﺴﺘ ﺳﺎز،ﻨﺪاز ﻣﻔﻬـﻮﻣﯽ ﻧﻤـﯽ ﺷﮑﻞ آﻧﻬﺎ ذﻫﻦ در ﺳﻮم ﺑﻌﺪﮔﯿـﺮدﺑـﻪ را آن ﺑﻠﮑـﻪ ﻣﯽ اﺣﺴﺎس ﮔﺬرا ﭼﯿﺰي ﺻﻮرتﻣﻔﻬﻮم ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﮐﻪ ﮐﻨﻨﺪ اﻧﺴﺎن ﻣﺎ ﻧﮕﺎه در زﻣﺎنﻫﺎﺳﺖ.ﺑـﺮاي اﺟﺴـﺎم ﺳـﻮم ﺑﻌـﺪ ﻣﯽ ﻇﺎﻫﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﺻﻮرت ﺑﻪ ،ﺣﯿﻮاﻧﺎتﺷﻮد.زواﯾﺎي آﻧﻬﺎ ﺑﯽ اﺷﯿﺎءﻣﯽ ﻟﺤﺎظ ﺣﺮﮐﺖ ﻋﻨﻮان ﺑﻪ را ﺣﺮﮐﺖﮐﻨﻨﺪ.13 ﺑﻪ ﻋﺒﭘﺪﯾـﺪاري آﻧﮑـﻪ ﺟﺎي ﺑﻪ را زواﯾﺎ ﺟﺎﻧﻮران ،دﯾﮕﺮ ﺎرت ﻣﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﭘﺪﯾﺪاري ،ﮐﻨﻨﺪ ﺗﻠﻘﯽ ﻣﮑﺎﻧﯽ،ﮔﺬﺷﺘﻪ و اﻧﮕﺎرﻧﺪ ﻣﯽ ﻣﻌﻨﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﻃﺮﯾﻖ اﯾﻦ از آﯾﻨﺪه و ﺣﺎلﯾﺎﺑﺪ.اﯾﻦ ﺑﺮ در آﻧﻬـﺎ ادراك ﮐـﻪ ﺟـﺎﻧﻮراﻧﯽ ﺑـﺮاي ﺳـﻮم ﺑﻌﺪ ،اﺳﺎس ﻣـﯽ ﺻـﻮرت دوﺑﻌـﺪي ﺟﻬﺎﻧﯽﺑﻨـﺪد14 ،ﻗـﺮار زﻣـﺎن در داﺷﺖ ﺧﻮاﻫﺪ.ﺑﻧﺸـﺎن واﮐـﻨﺶ ﺑﺴـﺎ ﭼـﻪ ،ﺗﺮﺗﯿﺐ اﯾﻦ ﻪ ﺳﮓ ﻧﻈﯿﺮ ﺟﺎﻧﻮران از ﺑﺮﺧﯽ دادنﻣﺘﺤـﺮك اﺷـﯿﺎء ﺑﻪ ﻫﺎ ـﺪهزﻧـ را ـﯿﺎﺋﯽاﺷـ ـﯿﻦﭼﻨـ ـﺎآﻧﻬـ ـﻪﮐـ ـﺪﺑﺎﺷـ آن از ـﯽـﻧﺎﺷ ﻣﯽﻣﯽ ﻧﺸﺎن واﮐﻨﺶ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻻﺟﺮم و اﻧﮕﺎرﻧﺪدﻫﻨﺪ )Ouspenski,1922:98-109.( ﻣـﯽ ﺗﺮﺗﯿـﺐ اﯾـﻦ ﺑﻪ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽدرك ﻣﯿـﺰان ﺗـﺎ ﮐﻮﺷـﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳــ را واﻗﻌﯿــﺖذﻫﻨــﯽ اﻣﮑﺎﻧــﺎت و ﺷــﺮاﯾﻂ ﺑــﺎ ﺐ ـﻒـﺗﻌﺮﯾ ﻣﻮﺟـﻮداتـﺪـﮐﻨ.،ـﺎﻓﺘﯽـدرﯾ ـﯿﻦـﭼﻨ ـﺎسـاﺳ ـﺮـﺑ www.noormags.com 10. ﺳﻮﻡ ﺍﺭﻏﻨﻮﻥ ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ ﺑﺮ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺎ ﺍﻭﺳﭙﻨﺴﻜﻲ ﻣﻨﻈﺮ ﺍﺯ ﻣﻜﺎﻥ ﻭ ﺯﻣﺎﻥ/۶۹ ـﺎنـﻫﻤـﺮـﮐﻤﺘ ـﻮداتـﻣﻮﺟ ـﻪـﮐ ـﻪـﮔﻮﻧـﻌﻪـﺗﻮﺳـﺮـﻧﻈﯿ ـﻪـﯾﺎﻓﺘ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﺑﺎ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ را ﺟﻬﺎن ،ﺣﯿﻮاﻧﺎتو ادراﮐﯽ ﻫﺎي ﻣﯽ ﻧﻈﺎره ﺧﻮد ﻋﻘﻼﻧﯽﭘﺪﯾﺪه ًﻼﻣﺜ و ﮐﻨﻨﺪﺑـﻪ ﻧـﺎﻇﺮ ﻫـﺎي ﻣـﯽ اﻧﮕﺎﺷـﺘﻪ زﻣﺎﻧﯽ اﻣﻮر آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﺳﻮم ﺑﻌﺪ،ﺷـﻮداﯾـﻦ اﻧﺴﺎن ﻣﺎ ﮐﻪ دارد وﺟﻮد اﻣﮑﺎنواﺟـﺪ آﻧﮑﻪ دﻟﯿﻞ ﺑﻪ ﻧﯿﺰ ﻫﺎ ادار در ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻧﻮﻋﯽاﻋﺎﻟﯽ اﺑﻌﺎد ك،ﻫﺴـﺘﯿﻢ ﻣﮑﺎن ﺗﺮ واﻗﻌﯿـﺖ ﺗﻤـﺎم ،اﺷـﺘﺒﺎه ﺑـﻪ را واﻗﻌﯿﺖ از ﺷﺒﺤﯽ و ﺳﺎﯾﻪ ﮐﻨﯿﻢ ﺗﻠﻘﯽ.،دﯾﮕـﺮ ﻋﺒـﺎرت ﺑﻪًﻼﮐـﺎﻣﮐـﻪ اﺳـﺖ ﻣﻤﮑـﻦ ﭘﺪﯾﺪهﭘﺪﯾﺪه واﻗﻊ در زﻣﺎﻧﯽ ﻫﺎيﭼﻬﺎرم ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﻫﺎي ﺑ ﻣﮑﺎنﺑـﻪ را آﻧﻬـﺎ ،ﻣﺎ ادراﮐﯽ ﻗﻮاي ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﮐﻪ ﺎﺷﻨﺪ ﭘﺪﯾﺪه ﺻﻮرتﻣـﯽ آﺷـﮑﺎر ﻣﺎ ﺑﺮ زﻣﺎﻧﯽ ﻫﺎيﺳـﺎزد.اﮔـﺮ ،ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻨﯿﻦﺳﻪ ﺟﻬﺎنﺑﻠﮑـﻪ ﻣﺤـﺾ واﻗﻌﯿـﺖ ﻧـﻪ ﺑﻌﺪي ﺑﻮد ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎ ﻣﺤﺪود ادراﮐﺎت آﯾﻨﻪ در واﻗﻌﯿﺖ ﺑﺎزﺗﺎب. زﻣﺎن و ﺣﺮﮐﺖ واروﻧﻪ راﺑﻄﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﮐﻨﻮن ﺗﺎ آﻧﭽﻪ اﺳﺎس ﺑﺮﺷﻣﯽ ،ﺪﮐـﻪ درﯾﺎﻓـﺖ ﺗﻮان ﺗﮏ ﻣﻮﺟﻮدات زﻣﺎنﻣﻮﺟـﻮدات ﻣﮑـﺎن از ﺑﻌـﺪي ،ﺑﻌﺪي ﻣﮑـﺎن از ﺑﻌـﺪي ،دوﺑﻌـﺪي ﻣﻮﺟﻮدات زﻣﺎن و دوﺑﻌﺪي ﺳﻪ ﻣﻮﺟﻮداتاﺳﺖ ﺑﻌﺪي.راﺑﻄﻪ ،ﺑﺎوري ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺎس ﺑﺮ راﺑﻄﻪ زﻣﺎن و ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯿﺎنايوﺑـﻪ ﺑـﻮد؛ ﺧﻮاﻫﺪ اژﮔﻮﻧﻪ راﯾـﺞ ﺗﺼـﻮر ﺧﻼف ﺑﺮ ﮐﻪ ﻣﻌﻨﺎ اﯾﻦارﺳـﻄﻮﯾﯽﻣﻔﻬـﻮم ، ـﯿﺎءـاﺷ ـﺖـﺣﺮﮐ درك از ـﯽـﻧﺎﺷ ،ـﺎنـزﻣدر ـﻪـﺑﻠﮑ ـﺖـﻧﯿﺴ در ﮐﻪ زﻣﺎن اﺣﺴﺎس از ،ﺣﺮﮐﺖ وﻗﻮع اﺣﺴﺎس ،ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻧﯿﺴـﺖ ﻣﮑـﺎن ﻧـﺎﻗﺺ اﺣﺴﺎس ﺟﺰ ﭼﯿﺰي واﻗﻊ،ﻧﺸـﺄت اﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ) .Ouspenski,1922:113( ﻣﺴـﺘﻘﻞ ﻧﺤـﻮ ﺑـﻪ ،ﺣﺮﮐـﺖ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ارﺳﻄﻮ ﻣﻨﻈﺮ از زﻣﺎن ﮐـﻪ رو آن از ﻣﺎ ﺑﻠﮑﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻨﯽ»ِنآ«ﺑـﻪ ﻧﺨﺴـﺖ و ﺣﺎﻟﺖ ﯾﮏ»ِنآ«دﯾﮕﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﺑﻌﺪي،دارد ﺗﻌﻠﻖﺑـﻪ ﻣﯽ آﮔﺎﻫﯽ زﻣﺎنﻫﻤﺎن ﯾﺎﺑﯿﻢ؛،ﺣﺮﮐـﺖ ﺑـﺎب در ﮐـﻪ ﻃـﻮر را ـﻢـﺟﺴ ـﺖـﺣﺮﮐـﻌﯿﺖـوﺿ ـﺮـﺗﻐﯿﯿ ازآنـﺎنـزﻣ دو در درﻣﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒﯾﺎﺑﯿﻢ.ﻫﻤﺎن ،ﺗﺮﺗﯿﺐ اﯾﻦ ﺑﻪﺟﺴـﻢ ﮐﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﺘﺤﺮكدﻟﯿـﻞﻣﮑـﺎن در ﻣﺘـﻮاﻟﯽ ﺷـﺪن آﺷـﮑﺎرﻫـﺎي ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺎن را ﺣﺮﮐﺖ ،ﻣﺘﻮاﻟﯽ،ﺳﺎزد»آن«ﻋﻨـﻮان ﺑـﻪ ﻧﯿـﺰ زﻣﺎن ﻣﻘﯿﺎسﺗـﺎﺧﺮ و ﺗﻘـﺪم ﻣﺴـﺘﻠﺰم ﮐـﻪ ﺣﯿـﺚ آن از ، ،ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ آﯾﻨﺪه از ﻋﺒﻮر ﺑﺎ ،اﺳﺖﻣﯽ ﻧﺸﺎن را زﻣﺎندﻫﺪ. ،اﺳﺎس اﯾﻦ ﺑﺮ»آن«واﺣـﺪ ،زﻣـﺎن و ،زﻣـﺎن واﺣﺪ ﻧﻮﻋﯽ آﻣـﺪ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺷـﻤﺎر ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ.ﻣﻨﻈﻮﻣـﻪ در ﺗﻠﻘـﯽ اﯾـﻦ ﻣﯽ دﮔﺮﮔﻮن ًﻼﮐﺎﻣ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ ﻓﮑﺮياز آﻧﮑـﻪ ﭼـﻪ ﺷـﻮد از ﻧﺎﺷﯽ ﮐﻪ ﺣﺮﮐﺖ ادراك ،ﻣﻨﻈﺮ اﯾﻦدر ﻣـﺎ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻏﯿـﺮ و ﭘﺪﯾـﺪاري ﻣـﺎﻫﯿﺘﯽ ،اﺳـﺖ ﻣﮑـﺎن ﺗﻤﺎﻣﯿﺖ ادراك ﻣﯽ واﻗﻌﯽﺗﻐﯿﯿـﺮ را زﻣـﺎن ﻣﻔﻬـﻮم ،ﺧـﻮد ﻧﻮﺑﻪ ﺑﻪ ﮐﻪ ﯾﺎﺑﺪ داد ﺧﻮاﻫﺪ. اﺳـﺎس اﯾﻦ ﺑﺮﻣﻨﺤﻨـﯽ و زواﯾـﺎ ﮐـﻪ ﮔﻮﻧـﻪ ﻫﻤـﺎن ،ﻫـﺎي ـﻪﺳــﺪيﺑﻌـ،و ﺣﺮﮐــﺖ ـﻮرتﺻـ ﺑــﻪ ـﺎتﺣﯿﻮاﻧـ ﺑــﺮاي ﻣﯽ رخ زﻣﺎﻧﯽ ﭘﺪﯾﺪارﻫﺎي،ﻧﻤﺎﯾﺪدارد وﺟـﻮد اﻣﮑﺎن اﯾﻦ ﺣﺮ ﮐﻪو اﺿﻼع ﺣﻘﯿﻘﺖ در ،ﻣﺎ ﺑﻌﺪي ﺳﻪ ﺟﻬﺎن در ﮐﺎت ﭼﻬﺎرﺑﻌـﺪي ﺟﻬـﺎن اﺷـﯿﺎء از ﻧـﻮﻋﯽ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﯽ زواﯾﺎي ﻣﻘـﺎﻃﻊ ﻧﻈﺎره اﻣﮑﺎن از ﺗﻨﻬﺎ ،ﺧﻮد ﺟﻬﺎن در ﻣﺎ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻬﺮه آﻧﻬﺎﻣﻨﺪﯾﻢ.،ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻨﯿﻦ اﮔﺮاﻣـﺮي ﺑﺎﯾـﺪ را ﺣﺮﮐـﺖ ﺗﻠﻘـﯽ واﻗﻌﯽ ﻧﻪ و اﻧﺘﺰاﻋﯽﮐـﺮاﻧﻌﮑـﺎس از ﻧﺎﺷـﯽ ﮐـﻪ د ﺷﻌﻮر آﯾﻨﻪ در واﻗﻌﯿﺖ ﻧﺎﻗﺺاﺳﺖ ﻣﺎ ذﻫﻨﯽ. ﺟـﺰ ﭼﯿـﺰي ،ﺣﺮﮐـﺖ اﺣﺴﺎس دارد ﻋﻘﯿﺪه اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ از ﻣﺒﻬﻤﯽ اﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﻣﮑﺎن از واﺿﺤﯽ اﺣﺴﺎس از ﮔﺬار ﻣﮑــﺎن)زﻣــﺎن(ﻧﯿﺴــﺖ.و زواﯾــﺎ ،دﯾﮕــﺮ ﻋﺒــﺎرت ﺑــﻪ ﻣﻨﺤﻨﯽ،ﻣـﺎ ادراﮐﺎت آﯾﻨﻪ در ﭼﻬﺎرم ﺑﻌﺪ ﺖﺣﺮﮐ ﺑﯽ ﻫﺎي ـﯽـﻣـ ـﺎرـﺑـ ـﻪـﺑـ را ـﺎنـزﻣـ و ـﺖـﺣﺮﮐـ ـﻮمـﻣﻔﻬــﺎﻧﺪـﻧﺸـ. )Ouspenski,1922:115(اﯾــ ازو ﻣــﺮگ ،ﻣﻨﻈــﺮ ﻦ ﻣـﺎ ﮐـﻪ آﻧﺠﺎ از زﯾﺮا ﯾﺎﻓﺖ ﺧﻮاﻫﺪ دﯾﮕﺮي ﻣﻌﻨﺎي ،ﺣﯿﺎت ﻣـﯽ ﻣﻼﺣﻈـﻪ را واﻗﻌـﯽ اﺷـﯿﺎء ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﻨﻬﺎداﯾـﺮه ،ﮐﻨـﯿﻢ ﺷﯽء از ﻣﻘﻄﻌﯽ ﺑﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻨﻬﺎ ،ﺣﯿﺎت)آن ﺗﻤﺎﻣﯿـﺖ ﻧﻪ و( ﺑﻮد ﺧﻮاﻫﺪ. www.noormags.com 11. 70/و ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ،ﻣﺘﺎﻓﯿﺰﯾﮏﻫﺸﺘﻢ،ﺟﺪﯾﺪ دوره ،ﺳﺎلﭼﻬﺎرم،ﺷﻤﺎره13،ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن و ﺑﻬﺎر1391 ﺣﯿـﺎت ﭘﺪﯾﺪارﻫﺎي اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ)phenomena of life( ﺑـﻪ ﻧﺎﻇﺮ ،ﺑﻌﺪ ﻫﺮ در را ﻣﺮگ و رﺷﺪ ،ﺗﻮﻟﺪ ﺷﺎﻣﻞﺣﺮﮐـﺎت ﻋـﺎﻟﯽ ﻣﮑﺎن در ﻣﻮﺟﻮد اﺷﯿﺎء واﻗﻌﯽﻣـﯽ ﺗـﺮداﻧـﺪ.اﯾـﻦ ﺑـﺮ ﺳــﻪ ﺟﻬــﺎن در ﻣﮑــﺎﻧﯿﮑﯽ ﺣﺮﮐــﺎت ،اﺳــﺎس،ﻣــﺎ ﺑﻌــﺪي ﺑـﻮد ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑﻌـﺪي دو ﻣﮑـﺎن در ﺣﯿـﺎﺗﯽ ﭘﺪﯾﺪارﻫﺎي.ﺑـﻪ ﺑـﯽ اﺟﺴـﺎم ﺧﻮاص ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ،دﯾﮕﺮ ﻋﺒﺎرتدر ﺣﺮﮐـﺖ ﺳﻪ ﺟﻬﺎنﻣـﯽ اﻧﻌﮑـﺎس دوﺑﻌـﺪي ﺟﻬـﺎﻧﯽ در ،ﺑﻌﺪي،ﯾﺎﺑـﺪ ﻣ ﺑﺎر ﺑﻪ را ﺣﺮﮐﺖ ﻣﻔﻬﻮمﯽﺧـﻮاص ﮐـﻪ ﻫﻨﮕـﺎﻣﯽ و ﻧﺸﺎﻧﺪ ﺣﺮﮐﺖﺳﻪ ﺟﻬﺎن در واﻗﻌﯽ ﻫﺎيدوﺑﻌـﺪي ﺟﻬـﺎن در ﺑﻌﺪي ﻣﯽ اﻧﻌﮑﺎسﺣﯿﺎﺗﯽ ﭘﺪﯾﺪارﻫﺎي ﺑﺎ ﺟﻬﺎن اﯾﻦ ﻣﻮﺟﻮدات ،ﯾﺎﺑﺪ ﺷﺪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﻮاﺟﻬﻪ.ﻣﯽ ،ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﻪﺣﺮﮐـﺎت ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺳﻪ ﺟﻬﺎن در رؤﯾﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽتﺑـﺮوزا ﻧﯿـﺰ و ﻣﺎ ﺑﻌﺪي و ﮔﺮﻣﺎ ،ﻧﻮر ﻧﻈﯿﺮ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﻓﯿﺰﯾﮑﯽاﻧﻌﮑـﺎس ًﺎﺻﺮﻓ ،ﺻﺪا و ـﺪﺑﺎﺷـ ـﺎﮐﻦـﺳ ـﺪيـﭼﻬﺎرﺑﻌ ـﺎمـاﺟﺴ ـﻮاصـﺧ از ـﯽـﺑﺮﺧ اﺟﺴـﺎم ﺣﺮﮐـﺖ اﻧﻌﮑـﺎس از ﻧﺎﺷﯽ ،ﻧﯿﺰ ﺣﯿﺎﺗﯽ ﭘﺪﯾﺪارﻫﺎي ﺳـــﻪ ﺟﻬـــﺎن در ﭼﻬﺎرﺑﻌـــﺪيﻣﺤﺴـــﻮب ﻣـــﺎ ﺑﻌـــﺪي ﺷﻮد).Ouspenski,1922:118( ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻮازات ﺑﻪ ،واﻗﻌﯿﺖ از ﺗﺼﻮﯾﺮي ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺎس ﺑﺮ وﯾﮋﮔـﯽ ،ﻣﻮﺟﻮدات ادراﮐﯽ آﮔﺎﻫﯽ و ﺷﻌﻮراﺑﻌـﺎد و ﻫـﺎ ﻣﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﯿﺰ آﻧﻬﺎ ﻣﮑﺎنﺑﺨﺸـﯽ ،ﻧﺴﺒﺖ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﻪ و ﯾﺎﺑﺪ ﻣﯽ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﮑﺎن ﺳﺎﺣﺖ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﭘﺪﯾﺪارﻫﺎي ازﯾﺎﺑﺪ. ،زﻣﺎن ﻣﻔﻬﻮم ،ﻣﻨﻈﺮ اﯾﻦ ازﻣﮑﺎن ﻧﺎﻗﺺ ادراك ﺟﺰ ﭼﯿﺰي )imperfect space-sense(ﺑﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ. ﺳﻮم ارﻏﻨﻮن ﻣﯽ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽدرﯾﺎﻓـﺖ اﺳـﺎس ﺑﺮ ﺗﺎ ﮐﻮﺷﺪﺧـﻮد ﻫـﺎي درﺑﺎرهﺣﻘﯿﻘﺖدر را ﺗـﺎزه ﻣﻨﻄﻘﯽ و ﻧﮕﺎه ،ﻣﮑﺎن و زﻣﺎن ﺳﺎﻣﺎن واﻗﻌﯿﺖ ﺑﺎ ﻣﻮاﺟﻬﻪدﻫﺪ.ﯾـﺎ ﺟﺪﯾـﺪ ﻣﻨﻄﻖ اﯾﻦ در ارﻏﻨﻮن و ارﺳﻄﻮﯾﯽ ﻣﻨﻄﻖ ﺧﻼف ﺑﺮ ،ﺳﻮم ارﻏﻨﻮن ﻫﻤﺎن ﺧﯿــﺎﻟﯽ و وﻫﻤــﯽ اﻣــﺮي ،ﻣــﺎده ﺑﻨﯿــﺎد ،ﺑــﯿﮑﻦ ﺟﺪﯾــﺪ )illusional(ﻣﯽ اﻧﮕﺎﺷﺘﻪادراﮐـﺎت در رﯾﺸـﻪ ﮐـﻪ ﺷﻮد دارد واﻗﻌﯿﺖ از ﻣﺎ ﻧﺎﺗﻤﺎم)Ouspenski,1922:126.( رؤﯾـﺖ ﻗﺎﺑـﻞ ﻫﯿﭽﮕـﺎه ﻣـﺎده ﮐﻪ اﺳﺖ آن ﺑﺮ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ ﺟﻬـﺎن از ﻣﻘﻄﻌـﯽ ًﺎﺻـﺮﻓ ﻣـﺎده ﮐـﻪ ﭼﺮا ﻧﯿﺴﺖ و ﻧﺒﻮده ﻣﺎﺳـﺖ ﺳـﻄﺢ در ﭼﻨﺪﺑﻌـﺪي ﯾﺎ و ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي15 .آﻧﭽـﻪ ﭼﻨﺪﺑﻌـﺪي ﯾﺎ ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي ﺟﻬﺎن ﻫﻤﺎن ،دارد وﺟﻮد ًﺎواﻗﻌ اﺳﺖ.ﺗﻮﻫﻢ اﻧﻌﮑﺎﺳﯽ ،ﻣﺎدهﺣﻘﯿﻘـﺖ آن از ﻣﻘﻄﻌـﯽ و زا آﯾ در ﮐﻪ اﺳﺖ اﺻﯿﻞﺷـﺪه ﻧﻤﺎﯾﺎن ﻣﺎ ﻣﺤﺪود ادراﮐﺎت ﻨﻪ اﺳﺖ.ﺑـﺎ ﻣﻮﺟـﻮداﺗﯽ ﺑـﺮاي ﺗﻨﻬـﺎ ﻣـﺎده ،اﺳـﺎس اﯾﻦ ﺑﺮ وﯾﮋﮔﯽداﺷﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮدي ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺎ ادراﮐﯽ ﻫﺎي16 .در ﻓﺮا ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻣﺎ ،ﺟﺪﯾﺪ ﻧﮕﺎه اﯾﻦﺟﺪﯾـﺪ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ و ﻫﻨﺪﺳﻪ دوﮔﺎﻧﮥ از ﮐﻪ ﺑﻮد ﺧﻮاﻫﯿﻢﺣﺮﮐﺖ-ﺳـﮑﻮنوﻣـﺎده- ﺧﻸﻏﯿﺮ ﭘﺪﯾﺪارﻫﺎﯾﯽ ﻋﻨﻮان ﺑﻪﺗـ و واﻗﻌﯽﺗﺒـﺮي ،ﻮﻫﻤﯽ ﺟﻮﯾﺪ.ﺟﻬﺎن در ﺗﻮﻫﻤﯽ ،ﻣﺘﻨﺎﻫﯽ ﭘﺪﯾﺪه ﻫﺮ ،ﻣﻨﻈﺮ اﯾﻦ از ﻣﯽ ﺷﻤﺎر ﺑﻪ ﻧﺎﻣﺘﻨﺎﻫﯽرود)Ouspenski,1922:139( از ،دارﯾـﻢ ﻗـﺮار ﻋـﺎدي ﺷـﺮاﯾﻂ در ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎم آن ﺗﺎ ﻣﺎ و ﻣﺎﻧﺪ ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﻧﺎﮐﺎم ﺧﻮد ذات در ﺟﻬﺎن ﺷﻨﺎﺧﺖ.ﺟﻬـﺎن اﺳﺖ ﭘﺪﯾﺪارﻫﺎﯾﯽ ﻗﺎﻟﺐ در ﻧﺎﻣﺘﻨﺎﻫﯽ ﻋﺎﻟﻢ از اﻧﻌﮑﺎﺳﯽ ،ﻣﺎ ﺳـﻪ ﭼﺎرﭼﻮﺑﯽ در ﮐﻪﻣـﯽ آﺷـﮑﺎر ﻣـﺎ ﺑـﺮ ﺑﻌـﺪيﺷـﻮﻧﺪ. ﭼﻨـﯿﻦ ﻣﻘﺘﻀـﯽ ﻋـﺎدي ﺣﺎﻟـﺖ در ﻣـﺎ وﺟﻮدي ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺳﺖ ﺟﻬﺎﻧﯽ)Ouspenski,1922:179.( ﮔﺎم ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ اﺳﺖ ﻣﻌﺘﻘﺪ اوﺳﻨﺴﭙﮑﯽﺑﺮايدرﺳـﺖ ﻓﻬﻢ ﻏﯿﺮ ﮐﻪ اﺳﺖ آن ﺷﻬﻮدي ﻣﻨﻄﻖ ﯾﺎ ﺳﻮم ارﻏﻨﻮنﺣﻘﯿﻘـﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﺑﺎور را ﭘﺪﯾﺪاري ﺟﻬﺎن ﺑﻮدن.از ﺗﺎ اﺳﺖ ﻻزم آﻧﮕﺎه دوﮔﺎﻧﻪاﻧﮕﺎري)dualism(ارﺳـﻄﻮﯾﯽ ﻣﻨﻄﻖ در ﻣﻨﺪرج ذﻫـﻦ و ﺑﺸـﻮﯾﯿﻢ دﺳﺖ ﺑﺎزدارﻧﺪه ﺘﯽﺑ ﻋﻨﻮان ﺑﻪ ،ﺑﯿﮑﻦ و ﺳ ﺑﻪ را ﺧﻮدوﺣـﺪت ﺑـﺮ ﻣﺒﺘﻨـﯽ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻧﻈﺎم ﻧﻮﻋﯽ ﻮي دﻫﯿﻢ ﺳﻮق اﺿﺪاد)Ouspenski,1922,264-265.( ﻣـﯽ ﺧـﻮد ﺳﻮم ارﻏﻨﻮن ﺟﺰﺋﯿﺎت ﺗﻮﺿﯿﺢ در ويﮐﻮﺷـﺪ اﻧﺪﯾﺸـﻪ ﺑـﻮدن ﺳﻄﺤﯽ و ﻓﺮوﺑﺴﺘﮕﯽ و ﻧﺎﮐﺎرآﻣﺪيﻫـﺎي دﻫـﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﻨﻈﺮ اﯾﻦ از را ﭘﻮزﯾﺘﯿﻮﯾﺴﺘﯽ.ﺧـﻼف ﺑـﺮ او ـﺎﺑــ ـﺖـﻣﺨﺎﻟﻔـ ـﻤﻦﺿــ ،ـﺘﯽـﭘﻮزﯾﺘﯿﻮﯾﺴـ ـﺎيـروﯾﮑﺮدﻫـ www.noormags.com 12. ﺳﻮﻡ ﺍﺭﻏﻨﻮﻥ ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ ﺑﺮ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺎ ﺍﻭﺳﭙﻨﺴﻜﻲ ﻣﻨﻈﺮ ﺍﺯ ﻣﻜﺎﻥ ﻭ ﺯﻣﺎﻥ/۷۱ ﮔﺮاﯾﺶﻓ ﻫﺎيﭘﺪﯾـﺪه ﻫﻤﻪ ﮐﻪ ﯿﺰﯾﮑﺎﻟﯿﺴﺘﯽرا رواﻧـﯽ ﻫـﺎي ارﮔﺎﻧﯿﺴـﻢ و ﻣﻐـﺰ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ اﻧﻔﻌـﺎﻻت و ﻓﻌـﻞ از ﻧﺎﺷﯽ زﯾﺴﺖﻣﯽ زﻧﺪه ﻣﻮﺟﻮدات ﺷﻨﺎﺧﺘﯽدارد ﻋﻘﯿـﺪه ،اﻧﮕـﺎرد ـﺪارﻫﺎيـﭘﺪﯾ ـﺎنـﻣﯿ ـﻪـراﺑﻄـﯽـﻓﯿﺰﯾﮑ،ـﺎﺗﯽـﺣﯿوـﯽـرواﻧ )psychic(ﭘﻮزﯾﺘﯿﻮﯾﺴـﻢ ﻣـﺪاﻓﻌﺎن راﯾـﺞ ﺗﻠﻘـﯽ ﻋﮑﺲ ﭘﺪﯾﺪارﻫﺎي ﺑﺎﯾﺪ ﺣﻘﯿﻘﺖ در ﮐﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﻪ اﺳﺖ؛ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻧﺘﯿﺠــﻪ ﻧﯿــﺰ را آﻧﻬــﺎ و ﺣﯿــﺎﺗﯽ ﭘﺪﯾــﺪارﻫﺎي ﻧﺘﯿﺠــﮥ را ﺗﻠﻘﯽ رواﻧﯽ ﭘﺪﯾﺪارﻫﺎيﮐﺮد.آﻧﮑﻪ ﺟﺎي ﺑﻪ ،ﻣﻨﻈﺮ اﯾﻦ از ـﮏﻓﯿﺰﯾـ ،ـﻮدـﺷ ـﺘﻪاﻧﮕﺎﺷـ ـﮏـﻓﯿﺰﯾ ـﺎﺧﺘﮥﺑﺮﺳـ ـﮏـﻣﺘﺎﻓﯿﺰﯾ ﻣﯽ اﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﻣﺘﺎﻓﯿﺰﯾﮏ ﻧﺘﯿﺠﮥ و ﺑﺮﺳﺎﺧﺘﻪﺷﻮد.ا ﺑـﺮﺳـﺎس ،دﯾﺪﮔﺎﻫﯽ ﭼﻨﯿﻦذﻫﻦ ﺗﻤﺎﻣﯿﺖ)ﮔﺴـﺘﺮدﮔﯽ و ﻫﻮﯾﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ را آن واﻗﻌﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ(دﭼـﺎر ،ﻣﻐـﺰ ﺗﻮﺳـﻂ ﻫﻤـﻮاره ﻣﺤﺪودﯾﺖﻣﯽ ﻣﮑﺎﻧﯽ و زﻣﺎﻧﯽ ﻫﺎي،ﺗﺮﺗﯿﺐ اﯾﻦ ﺑﻪ و ﺷﻮد ﺻﻮرت ﻣﺎ ﻣﺘﻌﺎرف ﺟﻬﺎن از ﺗﺼﻮﯾﺮيﻣﯽ ﺑﻨﺪيﺷـﻮد.در ﻧﻪ ﻣﺎ ﺟﻬﺎن ،ﺣﻘﯿﻘﺖواﻗﻌﯽ ﺟﻬﺎنﮐﻪﺟﻬﺎنُﻤـﺎﻧاﺳـﺖ. ﺑﺮون راهدر ﺗﻐﯿﯿـﺮ ،ﻣﺤﺼـﻮرﮐﻨﻨﺪه وﺿـﻌﯿﺖ اﯾـﻦ از ﺷﺪ اﺳﺖ ﺟﻬﺎن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﯿﻮة17 .اﻓﻼﻃﻮن ﭼﻨﺎﻧﮑﻪﺗﻤﺜﯿـﻞ در ﺳـﺎﯾﻪ ﺗﻨﻬـﺎ ﻣـﺎ ،اﺳﺖ ﺷﺪه ﯾﺎدآور ﻏﺎرﭘـﺎره و ﻫـﺎﻫـﺎﯾﯽ ﻣﯽ ادراك را ﻫﺴﺘﯽ ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ واﻗﻌﯿﺖ از ﮔﺴﺴﺘﻪﮐﻨـﯿﻢ18 . ﻣﯽ ﻣﺎ ادراك ﺳﻄﺢ و ﻧﻮع ﺗﻐﯿﯿﺮ آﯾﺎ اﻣﺎﻓﻬﻢ در را ﻣﺎ ﺗﻮاﻧﺪ اﯾـﻦ ﺑﻪ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزد؟ ﮐﺎﻣﯿﺎب ﻫﺴﺘﯽ ﺗﻤﺎﻣﯿﺖ اﺳﺖ ﻣﺜﺒﺖ ،ﭘﺮﺳﺶ.ﺑـﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﮐﻪ اﺳﺖ آن ﺑﺮ او »اﻟﻮﻫﯿﺖ ﺑﺎ اﺗﺤﺎد«)union with divinity(،»رؤﯾﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ«)vision of God(،»ﻣﻠﮑـﻮت ﻋـﺎﻟﻢ ﺗﺠﺮﺑﻪ« )experiencing the "Kingdom of Heaven"( و»ﻧﯿﺮواﻧـﺎ ﺑﻪ ورود«)entering Nirvana(ادﯾـﺎن در ﻧﻤﺎﯾﺎن ،ﻋﺮﻓﺎﻧﯽﺗﻐﯿﯿﺮ وﺿﻌﯿﺖ اﯾﻦ ﮔﺮادراك و ﻓﻬﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ـﺖـاﺳ ـﺮيـﺑﺸ)Ouspenski,1922, 240(.ـﯽـﭘ در از ﻫـﺮاس و ﺑـﯿﻢ اﺣﺴـﺎس ﺿﻤﻦ ﻓﺮد ،ﺣﺎﻟﺖ اﯾﻦ ﺑﺮوز ﻫﻤـﻪ ﺑـﻮدن ﻧﺎواﻗﻌﯽﺑـﻪ واﻗﻌﯿـﺖ ﺗـﺎﮐﻨﻮن آﻧﭽـﻪﺷـﻤﺎر ﻣﯽاﯾـﻦ ﺗﻮﺿـﯿﺢ و ﻓﻬﻢ در را ﻣﺘﻌﺎرف ﻣﻨﻄﻖ ،اﺳﺖ رﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﻧﺎﮐﺎرآﻣﺪ ،ﺣﺎﻟﺖآن ﺑﺴـﺘﻦ ﮐـﺎر ﺑـﻪ ﮐﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﻪ ﺑﯿﻨﺪ ﮔـﺰاره ،ﺟﺪﯾـﺪ وﺿﻌﯿﺖ اﯾﻦ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺑﺮاي،ﻣﺤـﺎل ﻫـﺎﯾﯽ ﻏﯿﺮ و ﻣﺘﻨﺎﻗﺾﻣﻨﻄﻘﯽ)illogical(ﻧﺸﺎﻧﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎر ﺑﻪ )Ouspenski,1922, 246.(،دﯾﮕــﺮ ﻋﺒــﺎرت ﺑــﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽوﺣﺪت ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﻫﺎياز ﯾﮑﯽ را ﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ ﺣﺎﻟﺖاﺑﻌـﺎد و ﻫﺴـﺘﯽ ﺗﻤﺎﻣﯿـﺖ درك ﺑـﺮاي ﻣﻤﮑﻦ ﻫﺎي ﺑﻪ واﻗﻌﯿﺖ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽﻣﯽ ﺷﻤﺎرآورد.19 ﺻﻮر ،اﺳﺎس اﯾﻦ ﺑﺮ و زﻣـﺎن ﻣﻔﻬـﻮم ﮐﻪ ﮐﺎﻧﺖ ﻣﻨﻈﺮ از ﺣﺎﺳﻪ ﭘﯿﺸﯿﻨﯽﻣﮑـﺎن ﻧﺨﻮاﻫﻨـﺪ ادراك ِﯽذاﺗـ ﻫﻤـﻮاره ،ﺑﺮداﺷﺖ در را ﻣﺘﻌﺎرف ﺑﻮدو ﺷـﻌﻮر ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﺑﺎ ﮐﻪ ﺧﺎص ﺷﺮاﯾﻄﯽ در آﻧﮑﻪ ﭼﻪ از ﻣـﺎ ،اﺳﺖ ﻫﻤﺮاه ﻣﮑﺎن ﺗﻤﺎﻣﯿﺖ ادراك ﺑﻪ ﻧﺎﻇﺮ آﮔﺎﻫﯽ ﻣﺘﻌﺎرف ﻣﮑﺎن و زﻣﺎن ﻏﻼف ﺑﻪ ﻣﺤﻔﻮف ﭘﺪﯾﺪاري ﺟﻬﺎن ﯾﺎﻓﺖ ﺧﻮاﻫﯿﻢ رﻫﺎﯾﯽ.ﺗﺠﺮ و ﺣﺎﻻت اﯾﻦ ﻓﻬﻢ اﻣﺎﺑﻪﺑـﺎ ﻫﺎ ﺑﻬﺮهاز ﮔﯿﺮيﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ ،ﻧﯿﺴﺖ ﭘﺬﯾﺮ اﻣﮑﺎن ﻣﺘﻌﺎرف ﻣﻨﻄﻖ ﺳﻪ ﻓﺮا ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻣﺎﻫﺴﺘﯿﻢ ﺑﻌﺪي.ﺟﺪﯾـﺪ ﻣﻨﻄﻖ اﯾﻦ ﺑﻪ ﮐﻪزﻣﺎن از اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ زﻋﻢدور ﺑﺴﯿﺎر ﻫﺎي)ﺑﯽآﻧﮑﻪ ﻧﺎم ﺑﺎ»ﻣﻨﻄـﻖ«ﺷـﻮد ﯾـﺎد آن از(ﻣﻨﻄـﻖ ،داﺷـﺘﻪ وﺟـﻮد ﺷــﻬﻮدي)intuitive logic(ﺑــﯽ ﻣﻨﻄــﻖ ،ﻧﻬﺎﯾــﺖ )logic of infinity(و ﻣﻨﻄـﻖ ﯾـﺎﺟـﺪ)logic of ecstasy(اﺳـﺖ ﺳﻮم ارﻏﻨﻮن ﻫﻤﺎن ﯾﺎ.ﻧـﺎﻗﺺ ﺗﻘﺮﯾـﺮ ﻣﻨﻄﻖ ﻣﺸﺎﺑﻪ زﺑﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺷﻬﻮدي ﻣﻨﻄﻖ اﯾﻦ اﺻﻮل از ﺑﺮﺧﯽ اﺳﺖ ﭼﻨﯿﻦ ﺻﻮري: -اﺳﺖ اﻟﻒ ﻏﯿﺮ ﻫﻢ و اﻟﻒ ﻫﻢ اﻟﻒ. -ﻫﺮاﺳﺖ اﻟﻒ ﻏﯿﺮ ﻫﻢ و اﻟﻒ ﻫﻢ ﭼﯿﺰي. -اﺳﺖ ﭼﯿﺰ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰي ﻫﺮ. اﺻـﻮﻟﯽ ،ﻣﺘﻌـﺎرف ﻣﻨﻄـﻖ ﭼﻬـﺎرﭼﻮب در اﺻـﻮل اﯾﻦ اﻟﺒﺘﻪ و ﻧﺎﻣﻤﮑﻦﻣﻨﻄﻘﯽ ﻏﯿﺮﻣﯽ ﻧﺸﺎن ﻫﻤﯿﻦ و اﻧﺪﺑـﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﮐﻪ دﻫﺪ ﺳﺎﯾﻪ ﺟﻬﺎناﻣﮑـﺎن ﺑﯿﺸـﺘﺮ اﺑﻌـﺎد ﺑـﺎ ﺟﻬـﺎﻧﯽ در و ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﻫﺎ راﺳﺘﯽدارﻧـﺪ آزﻣـﺎﯾﯽ)Ouspenski,1922,261-262.( ﻫﻤﺎنﺳـﻪ ﻣﻮﺟﻮدات ﺟﻬﺎن ﺑﺮ ﺣﺎﮐﻢ اﺻﻮل ﮐﻪ ﮔﻮﻧﻪﺑﻌـﺪي ﺗـﮏ ﯾـﺎ دوﺑﻌـﺪي ﺟﻬـﺎﻧﯽ در ﮐـﻪ ﻣﻮﺟﻮداﺗﯽ ﺑﺮايﺑﻌـﺪي www.noormags.com 13. 72/و ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ،ﻣﺘﺎﻓﯿﺰﯾﮏﻫﺸﺘﻢ،ﺟﺪﯾﺪ دوره ،ﺳﺎلﭼﻬﺎرم،ﺷﻤﺎره13،ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن و ﺑﻬﺎر1391 ﻣﯽ زﻧﺪﮔﯽﻏﯿﺮﻣﻨﻄﻘﯽ ،ﮐﻨﻨﺪﻣـﯽ ﻧﻈـﺮ ﺑـﻪ ﻧـﺎﻣﻤﮑﻦ و،رﺳـﺪ ﺳﻪ از ﻓﺮاﺗﺮ اﺑﻌﺎدي واﻗﻌﯽ ﺟﻬﺎن اﮔﺮ ﮐﻪ اﺳﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ ًﻼﮐﺎﻣ ﭼـﺎرﭼﻮب در ﺟﻬـﺎن آن ﺑﺮ ﺣﺎﮐﻢ اﺻﻮل ،ﺑﺎﺷﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﻌﺪ ﺳـﻪ ﺟﻬـﺎن ﻣﻮﺟﻮدات ﻣﺘﻌﺎرف ﻣﻨﻄﻖﺑـﻪ و ﻧﮕﻨﺠـﺪ ﺑﻌـﺪي ﮔﺰارهﺷﻮد ﺑﺪل ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ و ﻣﻬﻤﻞ ﻫﺎي. ﺑﺮرﺳﯽ و ﻧﻘﺪ ﻣﺎ ﻧﮕﺎه در ﮐﻪ ﺟﻬﺎﻧﯽ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ ﻣﻨﻈﺮ ازﺳـﻪﺑـﻪ ﺑﻌـﺪي ﻣﯽ ﻧﻈﺮﻣـﯽ ﭼﻨﺎﻧﮑـﻪ ،ﺣﻘﯿﻘـﺖ در ،رﺳـﺪﻧوﺟـﻮد ﻤﺎﯾـﺪ در ﭼﻬﺎرﺑﻌـﺪي ﺟﻬـﺎن از اﻧﻌﮑﺎﺳـﯽ زﯾﺮا ﻧﺪارد ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﺎﺳـﺖ وﺟﻮدي ﻣﻘﺘﻀﯿﺎت و ادراﮐﺎت ﺖﻧﺎراﺳ آﯾﻨﻪ.ﺑـﺮ و ﻣﺤـﺪود ﻣﻘـﺎدﯾﺮ ﺑﺎ ﮐﻪ رﯾﺎﺿﯿﺎت از ﻧﻮﻋﯽ ،اﺳﺎس اﯾﻦ واﻗﻊ ﻧﯿﺰ دارد ﮐﺎر و ﺳﺮ ﺛﺎﺑﺖدر اﻟﺒﺘﻪ و ﺑﻮد ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻧﻤﺎ اﯾﻦﻣﯿﺎنﺑﯽ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ترﯾﺎﺿﯿﺎ ،ﺑـﻪ ،ﻣﺘﻐﯿـﺮ و ﻧﻬﺎﯾﺖزﻋـﻢ ﻣﺴﺘﺜﻨﺎ ﻗﺎﻋﺪه اﯾﻦ از اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽﺳﺖ.ﺑـﺮ ﺣـﺎﮐﻢ ﻗﻮاﻋـﺪ ـﯿﻦـﻋ در ،ـﯿﺎتـرﯾﺎﺿ از ـﻮعـﻧ اﯾـﻦـﺪـﻗﻮاﻋ ـﺎـﺑ ـﻪـﮐ ـﺎلـﺣ واﻗﻌﯽ ﺗﺼﻮﯾﺮي ،اﺳﺖ ﻣﻌﺎرض ﻣﺘﻌﺎرف رﯾﺎﺿﯿﺎتﺗـﺮرا ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ازﮔﺬارد.ﺑﻪرﯾﺎﺿﯿﺎت ،دﯾﮕﺮ ﻋﺒﺎرت ﺻـﺪﻗ از ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺘﻌﺎرف ﻣﻨﻄﻖ وﺑﺮﺧﻮردارﻧـﺪ ﻣﺸـﺮوط ﯽ. ﮐـﻪ ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي ﺟﻬﺎن از ﻣﻘﻄﻌﯽ ﺑﺎ ارﺗﺒﺎط در ًﺎﺻﺮﻓ آﻧﻬﺎ ﻣـﯽ اﻧﻌﮑﺎس واﻗﻌﯿﺖ از ﻣﺎ ﻧﺎﺗﻤﺎم ادراﮐﺎت آﯾﻨﻪ در،ﯾﺎﺑـﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﺻﺎدق ﺗﻮاﻧﻨﺪ. ﺗﻠﻘـﯽ ﺑـﺎ رﯾﺎﺿـﯿﺎت از اوﺳﭙﻨﺴـﮑﯽ ﺗﻠﻘـﯽ ،ﺣﯿﺚ اﯾﻦ از ﻣﯽ ﺗﻤﺎﯾﺰ آن از ﮐﺎﻧﺘﯽﯾﺎﺑـﺪ.را رﯾﺎﺿـﯽ ﻗﻀـﺎﯾﺎي ﮐﺎﻧـﺖ ﭘﯿﺸﯿﻨ ﺗﺄﻟﯿﻔﯽ ﻫﻤﻮارهﻣﯽ ﯽاوﺳﭙﻨﺴـﮑﯽ آﻧﮑﻪ ﺣﺎل داﻧﺴﺖ ﭘﯿـﺪا دﺳـﺖ ﮐﯿﻬﺎﻧﯽ آﮔﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﻣﺎ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﮐﻪ اﺳﺖ آن ﺑﺮ ـﺎﻧﯽﺟﻬـ ـﺎرﭼﻮبﭼـ در را ـﺎﻧﯽزﻣـ ـﺪارﻫﺎيﭘﺪﯾـ و ـﯿﻢـﮐﻨ ـﯿﺎتـرﯾﺎﺿ ،ـﯿﻢـﮐﻨ ادراك ـﺎﻧﯽـﻣﮑ ـﻮـﻧﺤ ـﻪـﺑ ـﺪيـﭼﻬﺎرﺑﻌ ﺧﻮاﻫـﺪ دﺳﺖ از را ﺧﻮد ﺑﻮدن ﭘﯿﺸﯿﻨﯽ و ﺻﺪق ﻣﺘﻌﺎرف داد.ﺑـــﯽ ـﺎﻣــ وﺿـــﻌﯿﺘﯽ ـﯿﻦﭼﻨــ درﮔﺮﻓﺘـــﺎر ـﻪآﻧﮑــ ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎياز ،ﺑﺎﺷـﯿﻢ زﻣـﺎن و ﻣﮑـﺎن ﭘﯿﺸﯿﻨﯽ ﺻﻮر ذات ﺷﻬﻮدي ادراك رﻫﮕﺬرﺣﻘﯿﻘـﯽ ﻓﻬﻤـﯽ ﺑـﻪ ،ﻣﻌﻘﻮل ﻣﯽ دﺳﺖﯾﺎﺑﯿﻢ. ﺳﺮﻧﻮﺷـﺖ ﭘﺮﺳـﺶ اﯾـﻦ ﺟـﺎي ،اﯾـﻦ وﺟـﻮد ﺑﺎ اﻣﺎﺳـﺎز ﺗﻠﻘـﯽ ﺻﺪق ﺿﺎﻣﻦ ،ﻋﺎﻣﻞ ﮐﺪام ﮐﻪ دارد وﺟﻮد ﻫﻤﭽﻨﺎن ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﻣـﺎ ،دﯾﮕـﺮ ﻋﺒﺎرت ﺑﻪ اﺳﺖ؟ ﺟﻬﺎن از ﻣﺎ ﺟﺪﯾﺪ ـﯽـﻣدر ـﻪـﮐ ـﯿﻢـﮐﻨ ـﻞـﺣﺎﺻ ـﺎنـاﻃﻤﯿﻨ ـﻮاﻧﯿﻢـﺗدرك ـﯿﻦـﺣ در ﻣﮑﺎن ﭼﻬﺎرم ﺑﻌﺪ اﻧﻌﮑﺎس ﻋﻨﻮان ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﭘﺪﯾﺪارﻫﺎي ﻧﯿﺴـﺘﯿﻢ؟ ﭘﺪﯾـﺪاري ﻋـﺎﻟﻢ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻫﻨﻮز ،ادراﮐﺎﺗﻤﺎن آﯾﻨﻪ! ادراك ﮐــﻪ دارد وﺟــﻮد ﻫﻤﭽﻨــﺎن اﻣﮑــﺎن اﯾــﻦ ًاـﺎﻫﺮﻇـ ﻫﻤﭽﻨﺎن ،زﻣﺎن واﻗﻌﯽ ﻣﻔﻬﻮم ﺣﺬف و ﺟﻬﺎن ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي ﺳـﺎﯾﻪ ﺟﻬـﺎن ﭼﻨﺒﺮه در را ﻣﺎزﯾـﺮا ،دارد ﻧﮕـﺎه ﺑـﺎﻗﯽ ﻫـﺎ اﯾ ﻫﻤﻮارهﺧـﻮد ،ﭘﺪﯾﺪاري ﺟﻬﺎن ﮐﻪ دارد وﺟﻮد اﻣﮑﺎن ﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﺷﺪه ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺳﻄﻮح از.اﮔﺮ،ﺑﺎﺷـﺪ ﭼﻨـﯿﻦ ﺟﻬـﺎن ﻣﺤـﺪوده ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺑﺮاي ﻣﻌﯿﺎري ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻣﺎﻫـﺎي ﺳﮑﻮت آن درﺑﺎره اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ ًاﻇﺎﻫﺮ ﮐﻪ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﭘﺪﯾﺪاري اﺳﺖ ﮐﺮده اﺧﺘﯿﺎر.ﻫﻤﭽﻨـﺎن ﺑﺎﯾـﺪ ﻣـﺎ ﺻـﻮرت اﯾـﻦ در ذوات ﻋـﺎﻟﻢ ـﻪـﺑ دﺳـﺘﯿﺎﺑﯽ ،ـﺖـﮐﺎﻧ ﻫﻤﺎﻧﻨـﺪـﺘﺤﯿﻞـﻣﺴ را ﮐﻨﯿﻢ ﻗﻠﻤﺪاد؛آن ﺑـﺮ ﻧﺎﻣﻮﺟـﻪ ﻧﺤـﻮي ﺑـﻪ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ اﻣﺎ اﻣﮑـﺎن ،ﻣﮑـﺎن و زﻣﺎن ﻣﻔﻬﻮم از او ﺟﺪﯾﺪ ﺗﻠﻘﯽ ﮐﻪ اﺳﺖ ﺷﻤﺮد ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺤﺘﻤﻞ را ﻣﻌﻘﻮل ذوات ﺗﺠﺮﺑﻪ.ﻋﺒﺎرت ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﭘﺮﺳﺶ ،دﯾﮕﺮﮐـﻪ اﺳـﺖ آن ﻣﯿـﺎن اﯾﻦ در ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰ ﻣـﯽ ﭘﺎﯾـﺎن ﺳﻄﺢ ﮐﺪام در ﻣﮑﺎن اﺑﻌﺎدﺟﻬـﺎن آﯾـﺎ و ﯾﺎﺑـﺪ ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪياﻏﻠـﺐ آورد؟ ﺷﻤﺎر ﺑﻪ اﺻﯿﻞ واﻗﻌﯿﺖ ﺑﺎﯾﺪ را ﺑﺨﺶﻫﺎيﺳﻮم ارﻏﻨﻮنﺳﺎﻣﺎن ﻧﺤﻮي ﺑﻪﯾﺎﻓﺘﻪاﺳﺖﮐﻪ ﺟﺴـﺘﺠﻮ ﭼﻬـﺎرم ﺳـﻄﺢ در ﺑﺎﯾﺪ را واﻗﻌﯽ ﺟﻬﺎن ﮔﻮﯾﯽ ﮐﺮﻣﯽ اﻣﺎ ،دﺗﺼﻮر ﺗﻮانﮐﺮدﻧﯿـﺰ ﭼﻬـﺎرم ﺳـﻄﺢ در ﮐـﻪ از ﺧـﺎرج در ﮐـﻪ ﻣﮑﺎن از ﺑﻌﺪي ،زﯾﺮﯾﻦ ﺳﻄﻮح ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﺟﻬﺎت)ﭘﻨﺠﻢ ﺑﻌﺪ(ﯾﺎ اﻣﺘﺪادداﺷـﺘﻪ وﺟﻮد ،ﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.،ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي اﺷﯿﺎء ﻧﯿﺰ ﺳﻄﺢ اﯾﻦ در ،ﺗﺮﺗﯿﺐ اﯾﻦ ﺑﻪ ـﻨﺞـﭘ ـﯿﺎءـاﺷ ﻣﻘﻄـﻊـﻪـﮐ ـﺪـآﻣ ـﺪـﺧﻮاﻫﻨ ـﻤﺎرـﺷ ﺑـﻪ ـﺪيـﺑﻌ ﻗﺎﻟـﺐ در آﻧﻬـﺎ ﺑـﺮاي ﭘـﻨﺠﻢ ﺑﻌـﺪ ﺑـﻪ ﻧـﺎﻇﺮ ﭘﺪﯾﺪارﻫﺎي www.noormags.com 14. ﺳﻮﻡ ﺍﺭﻏﻨﻮﻥ ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ ﺑﺮ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺎ ﺍﻭﺳﭙﻨﺴﻜﻲ ﻣﻨﻈﺮ ﺍﺯ ﻣﻜﺎﻥ ﻭ ﺯﻣﺎﻥ/۷۳ ﻣﯽ رخ زﻣﺎﻧﯽ ﭘﺪﯾﺪارﻫﺎيﻧﻤﺎﯾﺪ.ﺑﻪ اﻟﺘﻔﺎت ﻧﻮﻋﯽ ﺑﺎ ًاﻇﺎﻫﺮ اﺷﺮف اﻣﮑﺎن ﻗﺎﻋﺪه20 ذﻫـﻦ در آن ﺳـﺎﺧﺘﺎر ﮔـﻮﯾﯽ ﮐـﻪ اوﺳﭙداﺷﺘﻪ وﺟﻮد ﻧﯿﺰ ﻨﺴﮑﯽاﺳﺖﻣﯽ ،را روﻧـﺪ اﯾﻦ ﺗﻮان ﺑﯽ ﺗﺎداد اداﻣﻪ ﻧﻬﺎﯾﺖ.،ﻧﻬﯿﻢ ﮔﺮدن ﺗﺴﻠﺴﻠﯽ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﻪ اﮔﺮ و داد ﺧﻮاﻫـﺪ دﺳﺖ از را ﺧﻮد ﻞﺼﻣﺤ ﻣﻌﻨﺎي ،واﻗﻌﯿﺖ ﺗـﻮﻫﻤﯽ ﺟﻬـﺎﻧﯽ ﭼﻨﺒﺮه در ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺮاي ﻣﻮﺟﻮدات ﻫﻤﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺘﺎرﺷﺪ.ﻣﮑـﺎن اﺑﻌـﺎد ﺗﻮﻗﻒ ،دﯾﮕﺮ ﺳﻮي از ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي ﺟﻬﺎن ﺳﻄﺢ درﻗﺎﻧﻊ دﻟﯿﻞ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻧﯿﺰﮐﻨﻨﺪهاي آن اراﺋﻪ از اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ ًاﻇﺎﻫﺮ ﮐﻪ اﺳﺖاﺳﺖ ﻧﺎﺗﻮان.اﻣـﺎ اﮔﺮ ويﺑﺨﺶ اﻏﻠﺐ در ﭼﻪﻫﺎيﺳﻮم ارﻏﻨﻮنﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪاي در ﺑﺎﯾـﺪ را واﻗﻌـﯽ ﺟﻬـﺎن ﮔـﻮﯾﯽ ﮐـﻪ اﺳﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﺳﺨﻦ ﻗﺴﻤﺖ از ﺑﺮﺧﯽ در اﻣﺎ ﮔﺮﻓﺖ ﺳﺮاغ ﭼﻬﺎرم ﺳﻄﺢﻫـﺎي ﻧﺸ ﮐﻪ دارد وﺟﻮد اﺷﺎراﺗﯽ ،اﺛﺮ اﯾﻦ ﭘﺎﯾﺎﻧﯽﻣﯽ ﺎناو دﻫـﺪ ﻧﻤﯽ ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي ﺟﻬﺎن در ﻣﻨﺤﺼﺮ را واﻗﻌﯽ ﺟﻬﺎنو داﻧﺪ ﻧﻈـﺮ در را ﻣﮑـﺎن ﺑـﺮاي ﺑﯿﺸـﺘﺮي اﺑﻌـﺎد وﺟـﻮد اﺣﺘﻤﺎل اﺳﺖ داﺷﺘﻪ.ﺑـﺎب در اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ ﻧﻈﺮﮔﺎه ،اﺳﺎس اﯾﻦ ﺑﺮ در ﻣﮑﺎن و زﻣﺎنﺳﻮم ارﻏﻨﻮنﻇﺮاﻓـﺖ وﺟـﻮد ﺑـﺎ ،ﻫـﺎي ﭼﺎﻟﺸـﯽ ﺑـﺎ ،زﻣﺎن از ﺟﺪﯾﺪي ﻣﻌﻨﺎي اراﺋﻪ در ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺎﺑﻞ د وﯾﺮاﻧﮕﺮروﺑﺮوﺳـﺖ ﻣﮑﺎن ﻗﻠﻤﺮو ﺗﻌﯿﯿﻦ ر.ﻋﺒـﺎرت ﺑـﻪ در واﻗﻌﯽ ﺟﻬﺎن ﺗﺒﯿﯿﻦ ،دﯾﮕﺮﺳـﻮم ارﻏﻨـﻮنﺿـﻌﻒ از ، ﻣﯽ رﻧﺞ ﺗﻮﺟﯿﻪﺑﺮد.ﺧـﻮد ﮔـﻮﯾﯽ ﮐﻪ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽﻣﺘﻮﺟـﻪ اﺳﺖ ﺷﺪه ﻧﻘﺼﯿﻪ اﯾﻦﺑﻌـﺪي آﺛـﺎر در ،اراﺋـﻪ ﺿـﻤﻦ اش ﺟﻬـﺎﻧﯽ در ﻣﻨﺤﺼـﺮ را ﻣﮑﺎن ﻗﻠﻤﺮو ،ﺗﮑﻤﯿﻠﯽ ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﺷﺶﻧﻤﺎﯾـﺎﻧ را ﺑﻌـﺪي ﺷـﺶ ﻣﮑـﺎن و داﻧﺴـﺘﻪ ﺑﻌـﺪيﮕﺮ ـﺖـاﺳـ آورده ـﻤﺎرـﺷـ ـﻪـﺑـ ـﺎنـﺟﻬـ ـﯿﻞـاﺻـ ـﺖـواﻗﻌﯿـ )Ouspensky,1997:426(. اودر»ﻋﺎﻟﻢ ﺟﺪﯾﺪ اﻟﮕﻮي«)A new Model of the universe(ودر»ﻣﻌﺠﺰه ﺟﺴﺘﺠﻮيآﺳﺎ«)In search of the Miraculous(ﻧﺎﻇﺮ را ﺑﺸﺮي زﻣﺎن ﻣﻔﻬﻮم ﻧﯿﺰ ﻣـﯽ ﻣﮑـﺎن ﭼﻬـﺎرم ﺑﻌـﺪ ﺑﻪاﺳـﺖ ﻣﻌﺘﻘـﺪ اﻣـﺎ داﻧـﺪﻫـﺮ ﺑﺮ ﻋﻼوه ﻣﻮﺟﻮديﻧﯿـﺰ اﺑـﺪﯾﺖ در ،ﺧﻮد زﻣﺎﻧﻤﻨﺪ ﻫﺴﺘﯽ ﻧﺎﭘﯿﺪا ﻫﺴﺘﯽ ،اﺑﺪﯾﺖ و دارد ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖﻟﺤﻈـﻪ ﻫﺮ ﮐﺮاﻧﮥ ـﺖـاﺳ ـﺪهـﺷ ـﻊـواﻗ ـﻨﺠﻢـﭘ ـﺪـﺑﻌ در ـﻪـﮐ ـﺖـاﺳ زﻣـﺎن از. ﺻﻮرتﺳﺎده ﺑﻨﺪيﻧﻈﺮﯾﻪ اﯾﻦ از ايدارد آن از ﺣﮑﺎﯾـﺖ ﮐﻪﺑﯽ ﺗﮑﺮار و ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺎ،ﻓﻀـﺎ در ﺑﻌـﺪ ﻓﺎﻗﺪ ﻧﻘﻄﮥ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ ﭘﺪﯾﺪ ﺑﻌﺪي ﺗﮏ ﺧﻄﯽآﯾﺪ.ﺟﻬﺘـ در ﺧـﻂ ﺣﺮﮐـﺖﯽ ﻣـﯽ ﭘﺪﯾﺪ را ﺑﻌﺪي دو ﺳﻄﺤﯽ ،ﺧﻮد ﺑﺮ ﻋﻤﻮدﺑـﺎ و آورد ﺗﮑﺮارﻫـﺎي و ﺧـﻮد ﺑـﺮ ﻋﻤـﻮد ﺟﻬﺘﯽ در ﺳﻄﺢ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﯽﺳﻪ ﺟﺴﻤﯽ ،آن ﺷﻤﺎرﻣﯽ ﻫﻮﯾﺪا ﺑﻌﺪيﺷﻮد.،ﺣﺮﮐـﺖ ﺳﻪ ﺷﯽء ﯾﮏ ﺗﮑﺮار و ﮔﺴﺘﺮش،ﭼﻬـﺎرم ﺑﻌـﺪ در ﺑﻌـﺪي ﺟﺴﻤﯽ ﯾﺎ ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي ﺟﺴﻤﯽ ،زﻣﺎن ﻣﻔﻬﻮم اﻟﻘﺎي ﺿﻤﻦ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺎن را زﻣﺎﻧﯽﮐﻨﺪ.ﺑﺮ ﻋﻼوهاﻫﻤـﺎن ،ﯾﻦﮐـﻪ ﮔﻮﻧـﻪ ﭘﺪﯾـﺪار را ﺳـﻄﺢ ،ﺧـﻂ ﯾﮏ ﺗﮑﺮار و ﮔﺴﺘﺮش ،ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﭼﻬﺎرم ﺑﻌﺪ ﺷﻤﺎر ﺑﯽ ﺗﮑﺮارﻫﺎي اﺛﺮ از ،ﺳﺎﺧﺖ)ﺧـﻂ زﻣﺎن(ﻣﯽ ﻣﻌﻨﺎ اﺑﺪﯾﺖ ﺳﻄﺢ ﯾﺎ ﭘﻨﺠﻢ ﺑﻌﺪﯾﺎﺑﺪ.ﺳﻄﺢ اﯾﻦ ﻣﯽ راداﻧﺴـﺖ زﻣـﺎن دوم ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻮان.ﻋﺒـﺎرت ﺑـﻪ اﺑـﺪﯾﺖ در ﺧﻂ ﯾﮏ ﻣﻘﻄﻊ زﻣﺎن ﺧﻂ در ﻧﻘﻄﻪ ﻫﺮ ،دﯾﮕﺮ اﺳﺖ.اﯾﻦﺗﺤﻘـﻖ ﻋـﺪم ﯾﺎ و ﺗﺤﻘﻖ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﻫﻤﻮاره ﻧﻘﻄﻪ ﭘﺎرهدارد ﺧﻮد در را اﻣﮑﺎﻧﺎت اي.اﻣﮑﺎﻧﺎت ،اﺳﺎس اﯾﻦ ﺑﺮ اﺑـﺪﯾﺖ ﺳﻄﺢ ﯾﺎ ﭘﻨﺠﻢ ﺑﻌﺪ در ،ﻟﺤﻈﻪ ﻫﺮ در ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺗﺤﻘﻖ ﻣﯽ ﺑﺎﻗﯽ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺮايﻣﺎﻧﻨﺪ.ﻫﻤـﻪ درﺑﺮدارﻧﺪة ،ﺷﺸﻢ ﺑﻌﺪ ﺑﺴﻂواﻗﻌﯿـﺖ ﻗﻠﻤـﺮو ﯾـﺎ ﭘﻨﺠﻢ ﺑﻌﺪ ﻣﻤﮑﻦ ﻫﺎيﯾـﺎﻓﺘﻦ )actualization(ا ﻫﻤﻪﻣـﯽ ﮐﻪ اﺳﺖ ﻣﮑﺎﻧﺎتآن ﺗـﻮان داﻧﺴﺖ زﻣﺎن ﺳﻮم ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻧﺎﻇﺮ را.ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ ،ﻣﯿﺎن اﯾﻦ در ﺑﻪ اﺑﻌﺎد از ﯾﮑﯽ ﻧﯿﺰ را ﺑﻌﺪ ﻓﺎﻗﺪ ﻧﻘﻄﮥﺑـﺎ ،آورﯾـﻢ ﺷـﻤﺎر ﻫﻔﺖ ﺟﻬﺎﻧﯽدر ،ﺑـﻮد ﺧـﻮاﻫﯿﻢ ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﻌﺪياﯾـﻦ ﻏﯿـﺮ ﺷﺶ اﺑﻌﺎد واﺟﺪ ﺣﻘﯿﻘﯽ ﺟﻬﺎن ،ﺻﻮرتﺑﻮد ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺎﻧﻪ. ﺑـﺮ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽاﯾـﻦ ﻓﺮاﺳـﻮي ﯾـﺎ ﮐـﻪ اﺳـﺖ آن»دورة« )period(وﺟـﻮد ﭼﯿﺰي ﻫﻔﺘﮕﺎﻧﻪ ﯾﺎ ﺷﺶ اﺑﻌﺎد ﺑﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﺗﮑﺮار ًاﻣﺠﺪد دﯾﮕﺮ ﻣﻘﯿﺎﺳﯽ در دوره ﻫﻤﯿﻦ آﻧﮑﻪ ﯾﺎ ﻧﺪارد ﻣﯽﺷﻮد.ﺷﺶ اﺟﺴﺎم ﺗﻨﻬﺎ ،اﺳﺎس اﯾﻦ ﺑﺮﺑﻪ واﻗﻌﯽ ﺑﻌﺪي ﻣﯽ ﺷﻤﺎرﺷﺶ ﺟﺴﻤﯽ رؤﯾﺖ و روﻧﺪﻣﻨﻈـﺮي از ﺑﻌـﺪي www.noormags.com 15. 74/و ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ،ﻣﺘﺎﻓﯿﺰﯾﮏﻫﺸﺘﻢ،ﺟﺪﯾﺪ دوره ،ﺳﺎلﭼﻬﺎرم،ﺷﻤﺎره13،ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن و ﺑﻬﺎر1391 ﻧﺎﺗﻤﺎم ﻧﻤﺎﯾﯽ ًﺎﺻﺮﻓ ،ﺑﻌﺪي ﭘﻨﺞ)incomplete view( ﺑﻪ را آن ازﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺶﮔﺬارد.ﺟﺴـﻤﯽ ،ﺗﺮﺗﯿـﺐ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﻪ ﺟﺴـﻤﯽ ،ﺑﻌﺪي ﭘﻨﺞ ﺟﺴﻤﯽ از ﻧﺎﺗﻤﺎم ﻧﻤﺎﯾﯽ ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي ﺳﻪﻧﻤـﺎﯾﯽ ﺧـﻂ ،ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي ﺟﺴﻢ از ﺗﻤﺎم ﻧﻤﺎﯾﯽ ﺑﻌﺪي آﺷـﮑﺎر را ﺧـﻂ از ﻧﺎﺗﻤـﺎم ﻧﻤﺎﯾﯽ ﻧﻘﻄﻪ و ﺳﻄﺢ از ﻧﺎﺗﻤﺎم ﻣﯽﮐﻨﺪ)Ouspenski,1949:209-215.( ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﻧﻈﺮﮔـﺎه اﯾـﻦ اﻣﺎدﺷـﻮاري ﺑـﺎ ﻧﯿـﺰ ﯾﺎﻓﺘـﻪﻫـﺎﯾﯽ روﺑﺮوﺳﺖ: ﻧﺨﺴﺖﺧـﻼف ﮔـﻮﯾﯽ ،ﺟﺪﯾـﺪ دﯾـﺪﮔﺎه اﯾـﻦ در آﻧﮑـﻪ اﺻﻠﯽ ﻣﺪﻋﺎيﺳﻮم ارﻏﻨﻮناﻣﺮي زﻣﺎن ،واﻗﻌﯽﺧﻄـﯽ و اﺑﺪﯾﺖ ﺳﻄﺢ ﮐﻪ اﺳﺖ ﺷﺪه اﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﭼﻬﺎرم ﺑﻌﺪ در ﻣﻤﺘﺪ ﻟﻤﺲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻘﺎط در را آنﮐﺮﭘﯿﺶ آﻧﮑﻪ ﺣﺎل اﺳﺖ ده و زﻣـﺎن ﺗﻮﻫﻤﯽ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﺑﺮ ﻫﻤﻮاره ،اﯾﻦ ازﺑﺑـﺮ آن ﻨـﺎي ﺷﺪه ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﮑﺎن ﻣﻔﻬﻮمﺑﻮد. دوماﻧﮕﺎﺷـﺘﻪ اﺑـﺪﯾﺖ ﺳﺎﺣﺖ ﺑﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﮐﻪ ﭘﻨﺠﻢ ﺑﻌﺪ آﻧﮑﻪ ﺑـﺎ ﻣـﺮﺗﺒﻂ ﺳـﺎﺣﺘﯽ ﻫﻤﭽﻨـﺎن ﮐـﻪ رو آن از ،اﺳﺖ ﺷﺪه ﻣﯽ زﻣﺎن ﻣﻔﻬﻮمﮐﺎﻓﯽ ﺗﻤﺎﯾﺰ و وﺿﻮح از ،ﻧﻤﺎﯾﺪﻧﺪارد. ﺳﻮمﻫﻤﺎﻧﻨﺪ آﻧﮑﻪﺳـﻮم ارﻏﻨـﻮن ﺗﻘﺮﯾـﺮ،اﻟﮕـﻮي اﯾـﻦ ـﺶـﺷ ـﺎنـﺟﻬ ـﺪـﺟﺪﯾو ـﻨﺪهـﺑﺴ ـﻮﺟﯿﻬﯽـﺗ از ـﺰـﻧﯿ ـﺪيـﺑﻌ ا در اﻋﺘﻤﺎد ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻀﻤﯿﻨﯽﺷﺸﮕﺎﻧﻪ اﺑﻌﺎد در ﺟﻬﺎن ﻧﺤﺼﺎر ﺑﯽﻣﻨﻄﻖ ﺑﺎ ﮐﻪ ﭼﺮا اﺳﺖ ﺑﻬﺮه،ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧـﻪ اﺑﻌـﺎد اﺛﺒـﺎﺗﯽ ﺑـﻪ دارد؛ وﺟـﻮد ﻫﻤﭽﻨـﺎن دﯾﮕـﺮ اﺑﻌـﺎد وﺟـﻮد اﺣﺘﻤﺎل ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺳﻨﺎرﯾﻮﯾﯽ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ ،دﯾﮕﺮ ﻋﺒﺎرتﮔـﺮ)وﯾـﮋه ﺑـﻪ درﺑﺎرةﺷﺸﻢ و ﭘﻨﺠﻢ ﺑﻌﺪ(اراﺋﻪ ﺟﻬﺎن ﺑﺮاي اﻟﮕﻮﯾﯽ ﯾﺎ و ﮐﺮرﻗ ﻓﺮﺿﯽ اﻟﮕﻮي ﺑﺎ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ در ﮐﻪ دهﯿﺐ)ًﻼﻣﺜاﻟﮕﻮﯾﯽ ـﺘﺮـﺑﯿﺸ ـﺎـﯾ و ـﻪـﻫﻔﺘﮕﺎﻧ ـﺎدـاﺑﻌ در ـﺮـﻣﻨﺤﺼ را ـﺎنـﺟﻬ ـﻪـﮐ ﻣﯽداﻧﺪ(ﺑﺮﺧـﻮردار ﺑﺴﻨﺪه ﺗﻮﺟﯿﻬﯽﻧـﺪارد.ﻃﺮﻓـﻪآﻧﮑـﻪ اﻣﺮوزهﭘﺎرهايازﻓﯿﺰﯾﮑﺪاﻧﺎنازوﺟﻮدﺟﻬﺎﻧﯽ10،ﺑﻌـﺪي 11ﺑﻌﺪيو26ﺑﻌﺪيﺳـﺨﻦﻣـﯽﮔﻮﯾﻨـﺪوﺑﺮﺧـﯽﻧﯿـﺰ ﺑﺮآﻧﻨﺪﮐﻪاﺑﻌﺎدﻓﻀﺎي،ﺣﻘﯿﻘﯽﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞﺷﻤﺎرشاﺳـﺖ. 21 اﻟﺒو ﻣﻔـﺎﻫﯿﻢ ﺑﺮﺧـﯽ اﯾﻀـﺎح ﺑﺴـﺎ ﭼﻪ ،ﻣﯿﺎن اﯾﻦ در ﺘﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪرا آن ﺑﺘﻮاﻧﺪ ،ﺟﺪﯾﺪ اﻟﮕﻮي اﯾﻦ در رﻓﺘﻪ ﮐﺎر ﺑﻪ ﻫﺎي ﭘﺎره ازﮐﺎﺳﺘﯽ ايﺑﺨﺸﺪ رﻫﺎﯾﯽ ﻫﺎ. دﺷﻮاري وﺟﻮد ﺑﺎ اﻣﺎﻧﮕـﺎه ،ﻧﻈﺮﯾـﻪ اﯾـﻦ روي ﭘﯿﺶ ﻫﺎي ،زﻣـﺎن ﻣﻔﻬـﻮم از دﯾﮕﺮﮔﻮن ﻓﻬﻢ در آن ﺗﺄﻣﻞ ﻗﺎﺑﻞ و ﺗﺎزه ﻣـﯽ ﻫﻤﭽﻨﺎن ،ﺣﺮﮐﺖ و ﻣﺎدهﺗﻮاﻧـﺪاز ﺑﺴـﯿﺎري درك در ﭘﺪﯾﺪهﺗﺒﯿﯿﻦ و ﻏﺎﻣﺾ ﻇﺎﻫﺮ ﺑﻪ ﻫﺎيﺗﻮﺟـﻪ ﻣﺤـﻞ ﻧﺎﭘـﺬﯾﺮ آﻣـﻮزه ﺑـﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺎ اﻟﮕﻮ اﯾﻦ آﻧﮑﻪ وﯾﮋه ﺑﻪ ﺷﻮد واﻗﻊﻫـﺎي ﺻـﻮرت ﻏـﺮب و ﺷﺮق ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﻣﮑﺎﺗﺐ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦﺑﻨـﺪي اﺳﺖ ﺷﺪه22 .ﮐـﻪ داﺷﺖ دور ﻧﻈﺮ از ﻧﺒﺎﯾﺪ ،اﯾﻦ ﺑﺮ ﻋﻼوه اﺳـﺖ ﮐﻮﺷـﯿﺪه زﻣﺎن ﺑﺎب در ﺧﻮد ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺑﺎ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ ﻣﺮ ﺗﺎاﻓﻖ ﺑﻪ را ﺑﺸﺮي ادراك زﻫﺎيﻓﺮاﺗـﺮ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎده ازﭘﻮزﯾﺘﻮﺳﯿﻢ و ﮔﺮاﯾﯽﺧـﻮد ﻋﺼﺮ در راﯾﺞﺗﻮﺳـﻌﻪ از و دﻫـﺪرﻫﮕـﺬر ـﻦـاﯾ،ـﺎتـﺣﯿ ﺗﻤﺎﻣﯿـﺖ درك ـﺎنـاﻣﮑ )entirety of life(ﺑ راﻪاﻧﺴﺎنو ﺷـﻤﺎرد ﻣﺤﺘﻤـﻞ ﻫـﺎ ﺗﺮﻏﯿﺐ ﻣﺴﯿﺮ اﯾﻦ ﻃﯽ ﺑﺮاي را آﻧﺎنﮐﻨﺪ. ﻧﺘﯿﺠﻪ ـﺎـﺟﻬ ـﻮرـﺗﺼ ـﺎـﺑ ـﺎـﺗ ـﯿﺪـﮐﻮﺷ ـﮑﯽـاوﺳﭙﻨﺴـﻮداتـﻣﻮﺟ ن ﺗﮏاﻣﮑـﺎن ﻗﺎﻋـﺪه ﺑـﻪ اﻟﺘﻔﺎت ﻧﻮﻋﯽ و دوﺑﻌﺪي و ﺑﻌﺪي اﺛﺒـﺎت ﺑـﻪ را ﭼﻬﺎرﺑﻌـﺪي ﺟﻬـﺎﻧﯽ وﺟﻮد اﻣﮑﺎن ،اﺷﺮف رﺳﺎﻧﺪ.ﻏﯿـﺮ اﻣﺮي ﻋﻨﻮان ﺑﻪ را ﺣﺮﮐﺖ ،اﺳﺎس اﯾﻦ ﺑﺮ او از ـﺎنـاﻧﺴ ادراك ﻧﻘـﺺ و ـﺪودﯾﺖـﻣﺤ از ﻧﺎﺷـﯽ واﻗﻌـﯽ داﻧﺴﺖ ﻣﮑﺎن ﺗﻤﺎﻣﯿﺖ.،زﻣﺎن آﻧﮑﻪ ﺟﺎي ﺑﻪ ،ﻣﻨﻈﺮ اﯾﻦ از ا ﻣﻨﺘﺰع ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ،ﺷﻮد اﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﺣﺮﮐﺖ زﻧـﺎﻇﺮ ﺣﺮﮐـﺖ ﺑﻮد ﺧﻮاﻫﺪ زﻣﺎن اﺣﺴﺎس ﺑﻪ. ﺗﻠﻘﯽ اﯾﻦ اﺳﺎس ﺑﺮﻗﺎﺑـﻞ ﺷـﺒﺎﻫﺖ ﮐـﻪ ارﺳـﻄﻮﯾﯽ ﻏﯿـﺮ دارد ﻣﮑـﺎن و زﻣﺎن ﺑﺎب در ﮐﺎﻧﺖ دﯾﺪﮔﺎه ﺑﺎ ﻧﯿﺰ ﺗﻮﺟﻬﯽ، ﻣﻮﺟـﻮدي در ﻣﮑﺎن اﺣﺴﺎس ﻣﺮز ،ﺧﻮد ﻧﻮﺑﻪ ﺑﻪ ﻧﯿﺰ زﻣﺎن ﺑـﻮد ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﻌﯿﻦ ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ و رواﻧﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﺑﺎ. ﺗﺮﺗ اﯾﻦ ﺑﻪدر ﺳـﺎﮐﻦ تﻣﻮﺟـﻮدا در زﻣـﺎن اﺣﺴﺎس ،ﯿﺐ ﺳﻪ ﺟﻬﺎنﭼﻬﺎرم ﺑﻌﺪ درﺳﺖ ادراك ﻋﺪم از ﻧﺎﺷﯽ ،ﺑﻌﺪي www.noormags.com 16. ﺳﻮﻡ ﺍﺭﻏﻨﻮﻥ ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ ﺑﺮ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺎ ﺍﻭﺳﭙﻨﺴﻜﻲ ﻣﻨﻈﺮ ﺍﺯ ﻣﻜﺎﻥ ﻭ ﺯﻣﺎﻥ/۷۵ اﺳﺖ ﻣﮑﺎن.ﺳـﻪ ﺟﻬـﺎن ،دﯾﮕـﺮ ﻋﺒﺎرت ﺑﻪﻫﻤـﺎن ﺑﻌـﺪي از ﮐﻪ اﺳﺖ ﭼﻬﺎرﺑﻌﺪي ﺟﻬﺎنروزﻧﻪﻣﺤـﺪود و ﺑﺎرﯾـﮏ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﻗـﺮار ﻧﻈـﺮ ﻣـﺪ ﺑﺸـﺮي ادراﮐﺎت و ﺣﻮاس ﮐﻨﻨﺪة اﺳﺖ. ﭼﻨﺎنﻋﻤﺪه ،ﺷﺪ اﺷﺎره ﮐﻪﻧ اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ ﺗﺮﯾﻦﺟـﺬاب ﮕﺎه ﺗﺄﻣﻞ وﻣـﺎ ﮐـﻪ اﺳـﺖ آن ﻣﮑـﺎن و زﻣﺎن ﺑﺎب در ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰ را ﺣﻘﯿﻘـﯽ ﺟﻬﺎن واﻗﻌﯽ اﺑﻌﺎد ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻧﺨﻮاﻫﯿﻢ ﻫﯿﭽﮕﺎه ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽﮐﻨ،ﯿﻢﻣﯽ ﻫﻤﻮاره ﮐﻪ ﭼﺮااﻣﮑـﺎن ﺑـﺎب در ﺗﻮان اﺷﺮف اﻣﮑﺎن ﻗﺎﻋﺪه ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻧﻮﻋﯽ ﺑﺎ ،ﺑﺎﻻﺗﺮ اﺑﻌﺎد وﺟﻮد اﺳﺘﺪﻻلﮐﺮددر اوﺳﭙﻨﺴـﮑﯽ ﻣـﺪﻋﺎي ،اﺳـﺎس اﯾﻦ ﺑﺮ و ﺑﺎبﻧﺎﮐـﺎﻣﯽ ﺑـﺎ ﮐـﺎﻧﺘﯽ ﺟﻬـﺎن ﻣﺮزﻫـﺎي ﺷﮑﺴﺘﻦ اﻣﮑﺎن ﺷﺪ ﺧﻮاﻫﺪ روﺑﺮو.،اﯾﻦ ﺑﺮ ﻋﻼوهﺟﻬﺎن ﻣﺤﺪوده ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺶ ﯾﺎ و ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ اﺑﻌﺎد ﻗﻠﻤﺮو در واﻗﻌﯽﻧﯿﺎزﻣﻨـﺪ ﮔﺎﻧـﻪ ﻧﻈـﺮ ﺑﻪ ﮐﻪ اﺳﺖ اﻋﺘﻤﺎد ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻀﻤﯿﻨﯽ و ﺑﺴﻨﺪه ﺗﻮﺟﯿﻬﯽ ﻣﯽدر اوﺳﭙﻨﺴـﮑﯽ ﺗﻘﺮﯾﺮﻫﺎي از ﯾﮏ ﻫﯿﭻ رﺳﺪارﻏﻨـﻮن ﺳﻮمآ آﺛﺎرش ﺳﺎﯾﺮ ﯾﺎ وﻗـﺮار ﻧﻈﺮ ﻣﺪ ﺟﺪي ﻧﺤﻮ ﺑﻪ را ن اﺳﺖ ﻧﺪاده؛،ﺧﻮد ﻧﻮﺑﻪ ﺑﻪ اﻣﺮ اﯾﻦرا اﻟﮕـﻮ اﯾـﻦ ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻧﻤـﻮد ﺧﻮاﻫـﺪ ﻧـﺎﻣﻤﮑﻦ رﻗﯿـﺐ ﻓﺮﺿﯽ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﺑﺮ.اﻣـﺎ ﺟﻬـﺎن از ﻣﺘﻔـﺎوﺗﯽ ﻓﻬﻢ در اوﺳﭙﺴﻨﮑﯽ ﺗﺄﻣﻞ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻼش اﻧﮕﺎﺷﺖ ﻧﺎدﯾﺪه ﻧﺒﺎﯾﺪ را واﻗﻌﯽ.اﻣـﺮوز ﺗـﺎزه ﻧﮕـﺎه اﯾـﻦه ـﺎسـﺑﺮاﺳـﻪـﯾﺎﻓﺘ و ـﺒﯿﺖـﻧﺴ ـﻪـﻧﻈﺮﯾــﺟﺪﯾ ـﺎيـﻫـﮏـﻓﯿﺰﯾ ﺪ ﺗﺼﻮﯾﺮي ﮐﻪ ﮐﻮاﻧﺘﻮمﻫﻮﻟﻮﻧﻤﺎﯾﺶ ﺑﻪ واﻗﻌﯿﺖ از ﮔﺮاﻓﯿﮏ ﻣﯽدرﯾﺎﻓﺖ از ﺑﺴﯿﺎري ﺑﺎ و ﮔﺬاردﻋﺎرﻓـﺎن ﺷـﻬﻮدي ﻫﺎي ﻣﯽ ﺳﺎزﮔﺎرﭘﯽ ﺣﺎل در ﻫﻤﭽﻨﺎن ،اﻓﺘﺪاﺳﺖ ﮔﯿﺮي. ﭘﯽﻧﻮﺷﺖﻫﺎ 1-Peter Demianovich Ouspensky.او ـﺎمـﻧــ ﺻﻮرت ﺑﻪ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦUspensky)آﺳﭙﻨﺴـﮑﯽ(ﺷـﺪه ﺿـﺒﻂ اﺳﺖ. 2-ﺑﺮايآﺷﻨﺎﯾﯽاﺟﻤﺎﻟﯽﺑـﺎ،زﻧـﺪﮔﯽآﺛـﺎرواﻧﺪﯾﺸـﻪﻫـﺎي اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽﻧـﮏ:Eliade,1987:11/ 143- 144وﻧﯿـﺰ Taylor ,1978. 3-Tertium Organum: The Third Canon of Thought, a Key to the Enigmas of the World. ﺳﺎل در ﺑﺎر ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ اﺛﺮ اﯾﻦ1912ﺑـﻪ ﭘﻄﺮزﺑـﻮرگ ﺳـﻦ در ﺳﺎل در و رﺳﯿﺪ ﭼﺎپ1920ﺗاﯾﺎﻻت در آن اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﺮﺟﻤﻪ ﺷﺪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﺘﺤﺪه.ﺳـﺎل در اﺛﺮ اﯾﻦ دوم ﭼﺎپ اﻧﺘﺸﺎر از ﭘﺲ 1962ﭘﺮﻓﺮوش از ﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﺳﺎل ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻃﯽدر ﮐﺘﺎﺑﻬـﺎ ﺗـﺮﯾﻦ ﺷـﺪ ﺑـﺪل ﮐﺸـﻮر اﯾـﻦ)Eliade,1987:11/ 143.(اﯾـﻦ ﮐﺎدﻟﻮﺑﻮﻓﺴـﮑﯽ ﺧـﺎﻧﻢ ﺗﻐﯿﯿﺮات و اﺻﻼﺣﺎت ﺑﺎ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺗﺮﺟﻤﻪ )Kadloubovsky(ـﺎلﺳـ در ًاـﺪدـﻣﺠ1978ـﺪﺷـ ـﺮـﻣﻨﺘﺸ. اﻟﮕﻮيﺟﺪﯾﺪﻋـﺎﻟﻢ)A new Model of the universe (،درـﺘﺠﻮيﺟﺴـﻣﻌﺠــﺰهـﺎآﺳـ)In search of the Miraculous(راهﭼﻬﺎرم)The fourth way(زﻧﺪﮔﯽ و ﻋﺠﯿﺐاﯾﻮاناوﺳﮑﯿﻦ)Strange life of Ivan Oskini( درزﻣﺮهﺳﺎﯾﺮآﺛﺎرﻣﺸﻬﻮراوﺳﭙﻨﺴـﮑﯽﺑـﻪﺷـﻤﺎرﻣـﯽروﻧـﺪ. در ﺳﻮم ارﻏﻨﻮنﺳﺎل1370ﺑﻬﺮاﻣـﯽ ﺗﻘـﯽ ﻣﺤﻤـﺪ ﺗﺮﺟﻤـﻪ ﺑﺎ اﺳﺖ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﻧﺘﺸﺎر ﺑﻨﯿﺎد ﻧﺸﺮ و ﭼﺎپ ﺗﻮﺳﻂ ﺣﺮان. 4-ﮐﺎﻧﺖدرﺑﺨﺶﺎتﯿﺣﺴاﺳﺘﻌﻼﯾﯽ)transcendental aesthetic(ﮐﺘﺎب»ﻧﻘﺪﻋﻘﻞﻣﺤﺾ«ﻧﺸﺎنﻣﯽدﻫﺪﮐﻪﻣﮑﺎن و،زﻣﺎنﺻﻮرتﻫﺎيﻣﺤﺾﺷﻬﻮدﻧﺪﮐﻪﻫﺮاﺣﺴﺎسﺑﺸـﺮي رازﻣﺎﻧﻤﻨﺪوًﺎﺑﻌﻀﻣﮑﺎﻧﻤﻨﺪﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺎﻧﻨﺪ.دراﯾﻦ،ﻣﯿـﺎنزﻣـﺎن ﺻـﻮرتاﺣﺴـﺎسﻫـﺎيدروﻧـﯽ)inner sense(و،ﻣﮑـﺎن ﺻﻮرتاﺣﺴﺎسﻫﺎيﺑﯿﺮوﻧﯽ)outer sense(اﺳـﺖ.ﮐﺎﻧـﺖ ﻫﻤﻪزﻣﺎنﻫﺎوﻣﮑﺎنﻫﺎراﺑﺨﺶﻫﺎيزﻣـﺎنوﻣﮑـﺎﻧﯽواﺣـﺪ ﻣﯽداﻧﺪواﯾﻦدوراﺑﻪﻋﻨﻮانﺷـﻬﻮدﻫﺎيﭘﯿﺸـﯿﻨﯽﻣﺘﻤـﺎﯾﺰاز ،ﻣﻔﺎﻫﯿﻢﻣﺪﻧﻈﺮﻗﺮارﻣﯽدﻫـﺪ)Kant,1998: A26/B24, A32-B53(.ﺑﺮاﯾﻦ،اﺳﺎسﺗﺮﮐﯿﺐﻣﺎدهﺎتﯿﺣﺴﺑﺎﺻﻮرت زﻣﺎنو،ﻣﮑﺎنﻧﻤﻮدﻫـﺎ)appearances(راﺑـﺮﻣـﺎآﺷـﮑﺎر ﻣﯽﺳﺎزد.دراﯾﻦ،ﻣﯿﺎنزﻣﺎنﺑﻪﺟﺎيآﻧﮑﻪﺑﻪﻣﺜﺎﺑـﻪﻣﻔﻬـﻮﻣﯽ ،ﺗﺠﺮﺑﯽﺳﻠﺴـﻠﻪايازﻟﺤﻈـﺎتﻣـﺮﺗﺒﻂ ﻏﯿـﺮاﻧﮕﺎﺷـﺘﻪ،ﺷـﻮد ﺗﺼﻮريﺿﺮوريوواﻗﻌﯿﺘﯽﺑـﻪﺷـﻤﺎرﻣـﯽآﯾـﺪﮐـﻪدرﻫـﺮ ﺗﺠﺮﺑﻪﻣﻔﺮوضﺧﻮاﻫﺪﺑﻮد.ﮐﺎﻧﺖﺗﺄﮐﯿﺪﻣﯽﮐﻨـﺪﮐـﻪذﻫﻨـﯽ ﺑﻮدنزﻣﺎنو،ﻣﮑﺎنﻋﺎﻟﻢﻣﺤﺴﻮﺳﺎتراﻫﺮﮔـﺰﺑـﻪﺧﯿـﺎلو ﺗﻮﻫﻢﺑﺪلﻧﻤﯽﮐﻨﺪﺑﻠﮑﻪاﻟﺘﻔﺎتﺑﻪﺻﻮرﻪﺳﺣﺎﺑـﻪﻣـﺎﻧﺸـﺎن ﻣﯽدﻫﺪﮐﻪﻣﺎﺑﻪﺟﺎيدﺳﺘﺮﺳﯽﺑﻪﻧﻔﺲاﻻﻣﺮ،اﺷﯿﺎءًﺎﺻﺮﻓدر www.noormags.com 17. 76/و ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ،ﻣﺘﺎﻓﯿﺰﯾﮏﻫﺸﺘﻢ،ﺟﺪﯾﺪ دوره ،ﺳﺎلﭼﻬﺎرم،ﺷﻤﺎره13،ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن و ﺑﻬﺎر1391 ﺟﻬﺎﻧﯽﭘﺪﯾﺪاريﺑـﻪﺳـﺮﻣـﯽﺑـﺮﯾﻢ) .Kant,1998:A37- B54( 5-اﯾﺪه درﺑـﺮ ﻣﻘﺪم ﺷﻬﻮدي ﺻﻮر ﺑﺮاي ﺟﺎﯾﯽ ،ﺑﺮﮐﻠﯽ آﻟﯿﺴﻢ ﻣﻌﺮﻓـﺖ ﻫﻤـﻪ و ﻧﺪارد وﺟﻮد ﺗﺠﺮﺑﻪو ﺣـﺲ از ﻧﺎﺷـﯽ ﻫـﺎي ﻣﺤﺾ ﺗﻮﻫﻢ ،ﺗﺠﺮﺑﻪ)sheer illusion(ﻣﯽ اﻧﮕﺎﺷﺘﻪو ﺷـﻮد ﻋﻘـﻞ و ﻓﺎﻫﻤـﻪ ﻣﺤـﺾ ﺗﺼـﻮرات در ﻣﻨﺤﺼـﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻣﯽ داﻧﺴﺘﻪﺷﻮد.ﺑـﺮاي ﻣﻌﯿـﺎري ﻫـﯿﭻ ﮐـﻪ را ﺗﻠﻘﯽ اﯾﻦ ﮐﺎﻧﺖ راﺳﺘﯽآزﻣﺎﯾﯽﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺣﻘﯿﻘﺖﻧﻤﯽ دﺳﺖاﯾـﺪه ،دﻫـﺪآﻟﯿﺴـﻢ ﻣﯽ ﺟﺰﻣﯽاﯾﺪه از ،ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻘﻄﻪ در و ﻧﺎﻣﺪﺧـﻮد اﻧﺘﻘـﺎدي آﻟﯿﺴﻢ ﺣﺎﺳﻪ ﺷﻬﻮدي ﺻﻮر آن در ﮐﻪ)ﻣﮑـﺎن و زﻣـﺎن(ﻣﻘـﻮﻻت و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﺮ ﭘﯿﺸﯿﻨﯽ ﻧﺤﻮ ﺑﻪ ﻓﺎﻫﻤﻪﻣﯽ اﻋﻤﺎل ﻫﺎﻣﻼﮐـﯽ و ﺷـﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻮﻫﻢ از ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺑﺮايﻣـﯽ دﺳـﺖدﻓـﺎع ،دﻫﻨـﺪ ﻣﯽﮐﻨﺪ)Kant,2004:195-197.( 6-ﻣﺤـﻞ ﻫﻨﮕـﺎﻣﯽ ،آن از ﻓﺮاﺗـﺮ اﺑﻌـﺎد و ﭼﻬﺎرم ﺑﻌﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻫﻤﺰﻣـﺎن ﻃـﻮر ﺑـﻪ ﺑﯿﺶ و ﮐﻢ ﮐﻪ ﺷﺪ واﻗﻊ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ ﺗﻮﺟﻪ اﻧﯿﺸﺘﯿﻦ ﻧﻈﯿﺮ ﻓﯿﺰﯾﮑﺪاﻧﺎﻧﯽ)Einstein(را ﻣﻮﺿـﻮع اﯾـﻦ ﻧﯿﺰ ﻫـﺪف و روﯾﮑـﺮد ،ﻣﯿـﺎن دراﯾـﻦ اﻣـﺎ ﺑﻮدﻧﺪ داده ﻗﺮار ﻣﻄﻤﺢ ﻓﯿ روﯾﮑﺮد ﺑﺎ ،ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽﭼﻮن ﺰﯾﮑﺪاﻧﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﻣﺘﻔﺎوت اﻧﯿﺸﺘﯿﻦ.ﺗﻘﺮﯾﺮي اراﺋﻪ و ﭘﻮزﯾﺘﯿﻮﯾﺴﺘﯽ ﻧﮕﺎه ﻧﻘﺪ ﺑﺎﻃﻨﯽ ﺗﻌﺎﻟﯿﻢ از ﻋﺎﻟﻤﺎﻧﻪ)esoteric(،ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﻣﮑﺎﺗﺐ و ادﯾﺎن اﺻﻠﯽاﯾﻦ در اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ اﻫﺪاف ﺗﺮﯾﻦاﺳﺖ ﺑﺎره. 7-ﺣﺮﮐﺖ دارد وﺟﻮد او ﺧﻮد در ﮐﻪ ﺟﻬﺘﯽ در ﺧﻂ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﺎﻧﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎﻗﯽ ﺧﻂ ﯾﮏ ﻫﻤﻮاره ،ﮐﻨﺪ. 8-آﮔﻮﺳﺘﯿﻦﺑﺎﭘﺮﺳـﺶازﮐﯿﻔﯿـﺖوﺟـﻮدﯾـﺎﻋـﺪموﺟـﻮد ﮔﺬﺷﺘﻪوﻣﯽ اﻇﻬﺎر ،آﯾﻨﺪهﮐﻪ ﮐﻨﺪزﻣﺎنﮔﺬﺷﺘﻪوآﯾﻨﺪهًاﻇﺎﻫﺮ وﺟﻮدﺑﺎﻟﻔﻌﻞﻧﺪارﻧﺪوزﻣﺎنﺣـﺎلﻧﯿـﺰاﮔـﺮازآنروزﻣـﺎن اﺳﺖﮐﻪﺑﻪﮔﺬﺷﺘﻪﻣﯽ،ﭘﯿﻮﻧﺪدﭘﺲﭼﮕﻮﻧﻪﻣﯽﺗﻮانازوﺟـﻮد داﺷﺘﻦآنﺳﺨﻦﮔﻔﺖدرﺣﺎﻟﯽﮐﻪﺖﺟﻬ،ﺑﻮدﻧﺶﻧﺒﻮدنآن اﺳﺖ؟ازﺳﻮي،دﯾﮕﺮﻣﺎاززﻣﺎنﻃﻮﻻﻧﯽوﮐﻮﺗﺎهﺳـﺨﻦﺑـﻪ ﻣﯿﺎنﻣﯽآورﯾـﻢدرﺣـﺎﻟﯽﮐـﻪآﻧﭽـﻪوﺟـﻮدﻧـﺪاردﭼﮕﻮﻧـﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪﮐﻮﺗﺎهوﯾﺎﺑﻠﻨﺪﺑﺎﺷﺪ؟!آﮔﻮﺳﺘﯿﻦدرﭘﺎﺳـﺦﺑـﻪاﯾـﻦ دﺷﻮاريﻫﺎﻋﻘﯿﺪهداردﮐـﻪزﻣـﺎنﮔﺬﺷـﺘﻪو،آﯾﻨـﺪهًﺎﺣﻘﯿﻘﺘـ وﺟﻮدﻧﺪاردودرﺑﺎبﮐﻮﺗﺎهوﻃﻮﻻﻧﯽﺑﻮدنزﻣﺎﻧﯽﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﯾﺪﮔﻔﺖ:»زﻣﺎنﻣﻮردﻧﻈﺮﻣﺎدرﺣﺎل،ﺑـﻮدنﻃـﻮﻻﻧﯽﺑـﻮد زﯾﺮاﺗﻨﻬﺎآﻧﮕﺎهﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺖﻃﻮﻻﻧﯽﺑﺎﺷـﺪﮐـﻪﺣـﺎلﺑـﻮد.آن زﻣﺎنﻫﻨﻮزﺑﻪﮔﺬﺷﺘﻪﻧﭙﯿﻮﺳﺘﻪﺑﻮد...وﻟﯽﺑﻪﻣﺤﺾآﻧﮑـﻪﺑـﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪﭘﯿﻮﺳﺖ،دﯾﮕﺮﻃﻮﻻﻧﯽﻧﺒﻮدزﯾﺮادﯾﮕﺮًﻼاﺻـوﺟـﻮد ﻧﺪاﺷﺖ«)،آﮔﻮﺳﺘﯿﻦ1380:367(. 9-ﻣﻔ اﯾﻦ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽﺑـﻪ اﻟﺘﻔـﺎت ﺑـﺎ را ﻬﻮم»اﺑـﺪي اﮐﻨـﻮن« )eternal now(اﺳـــﺖ درﯾﺎﻓﺘـــﻪ ﻫﻨـــﺪي ﻓﻠﺴـــﻔﻪ در )Ouspensky,1992:42. ( 10-ﻧﺒﺎﯾﺪازﻧﻈﺮدورداﺷﺖﮐﻪدﯾﺪﮔﺎهاوﺳﭙﻨﺴﮑﯽدرﺑـﺎب زﻣﺎنﮐﻪآنرااﻣﺮيذﻫﻨـﯽوﻧـﺎﻇﺮﺑـﻪﺑﻌـﺪﭼﻬـﺎرمﻣﮑـﺎن ﻣﯽ،داﻧﺪازﻧﻈﺮﮔﺎهﺻـﺪراﻟﻤﺘﺄﻟﻬﯿﻦﮐـﻪزﻣـﺎنرااﻣـﺮيﻏﯿـﺮ ﻣﻮﻫﻮموﻧﺤﻮهايازوﺟﻮدﺟـﻮﻫﺮﻣـﺎديﻣـﯽ،داﻧـﺪﻣﺘﻤـﺎﯾﺰ اﺳﺖ.ﺑﻌﺪﭼﻬﺎرﻣﯽﮐﻪازﻣﻨﻈﺮﺻـﺪراﻟﻤﺘﺄﻟﻬﯿﻦﺑﻌـﺪﭼﻬـﺎرم اﻧﮕﺎﺷﺘﻪﻣﯽ،ﺷﻮدﻣﻘﻮﻟﻪايﻣﺘﺎﻓﯿﺰﯾﮑﯽوﻏﯿﺮـﯽﻤﮐوﻫﻮﯾـﺖ ﺳﯿﺎلووﺟﻮدﻣﺘﺼﺮموﻣﺘﺠـﺪدياﺳـﺖﮐـﻪ،ذﻫـﻦاﻋﺘﺒـﺎر ﻋﻘﻠﯽﻣﻮﺳﻮمﺑﻪزﻣﺎنراازآناﻧﺘﺰاعﻣﯽﮐﻨﺪ.ﻋﻼوهﺑﺮ،اﯾـﻦ ﻣﻼﺻﺪرا،زﻣﺎنﺣﺮﮐﺖوﺟﻮﻫﺮرادرﻋﺎﻟﻢﺧﺎرجﻫﻢﻫﻮﯾﺖ ﻗﻠﻤﺪادﻣﯽ،ﮐﻨﺪﺣﺎلآﻧﮑﻪاوﺳﭙﻨﺴﮑﯽﺑﺮآناﺳﺖﮐﻪﻣـﺎدهو ،ﺣﺮﮐﺖﺑﺮﺳﺎﺧﺘﻪﻫﺎيﻣﻨﻄﻘﯽذﻫﻦﻣﺎاﺳـﺖﮐـﻪﺑـﻪﺟﻬـﺖ ﻣﺤﺪودﯾﺖﻗﻮايادراﮐﯽدرﻣﻮاﺟﻬﻪﺑﺎﺗﻤﺎﻣﯿﺖ،ﺟﻬﺎنآنرا اﺑﺪاعﮐﺮدهاﺳﺖ. 11-رﯾﻤﺎن ﺑﺮﻧﻬﺎرد ﻓﺮدرﯾﮏ ﮔﺌﻮرگ)66-1826(رﯾﺎﺿـﯽ ﭘﺎﯾﻪ و آﻟﻤﺎﻧﯽ دادنﻧﺎاﻗﻠﯿﺪﺳﯽ ﻫﻨﺪﺳﻪ ﮔﺬار. 12-ﺑـﻪ ﺣﯿﻮاﻧﺎت اﯾﻨﮑﻪﺷـﯿﻮهﺳـﺨﻦ آدﻣﯿـﺎن ﻣـﺎ ﻣﺸـﺎﺑﻪ اي ﻧﻤﯽﻗﺎﻧﻊ دﻟﯿﻞ ،ﮔﻮﯾﻨﺪﮐﻨﻨـﺪهﻋﻘﻼﻧـﯽ ﻗـﻮاي ﻓﻘـﺪان ﺑـﺮاي اي ﻣﻔﻬﻮمﻧﯿﺴـﺖ آﻧﻬـﺎ در ﺳـﺎز.ﻓﯿﻠﺴـﻮﻓﺎن ﺑﺮﺧـﯽ آﻧﮑـﻪ ﻃﺮﻓـﻪ ﺑﺮﺧـﯽ ﺑـﺎره در ،ﻣﺘﻌﺎﻟﯿـﻪ ﺣﮑﻤـﺖ ﻣـﺪاﻓﻌﺎن وﯾﺰه ﺑﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﺣﯿﻮاﻧﺎتﺑﺮزﺧـﯽ ﺣﺸﺮ و ﺗﺠﺮد ﺑﻪ ﻗﺎﺋﻞ ،ﺑـﺎ ﻣـﻼزم ﮐـﻪ اﻧـﺪ اﺳﺖ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ادراك از ﺳﻄﺤﯽ.در ﺣﯿﻮاﻧـﺎت از ﮔـﺮوه اﯾﻦ اﻧﺴﺎن از ﺑﺴﯿﺎري ﺑﺎ ﺗﺠﺮد از ﺳﻄﺢ اﯾﻦدارﻧﺪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻫﺎ.در ﻧﮏ ﺑﺎره اﯾﻦ:،ﺻﺪراﻟﻤﺘﺎﻟﻬﯿﻦ1981:9/250-248. 13-ﯾـﮏ ﺑﺎ ﺟﺎﻧﻮر ﯾﮏ ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ اﺳﺖ ﻣﻌﺘﻘﺪ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ ﻣﯽ ﻣﻮاﺟﻪ ﮐﺮهﺷﻮﺻـﻮرت ﺑـﻪ ﺗﻨﻬﺎ را آن ﻣﻌﯿﻨﯽ ﻓﺎﺻﻠﻪ در ،د ﻧﺰدﯾﮏ از ﭘﺲ اﻣﺎ ﮐﺮد ﺧﻮاﻫﺪ ادراك ﺳﺎﮐﻦ و ﺻﺎف ﺳﻄﺤﯽ ﻣﯽ ﻧﺎﮔﺎه ،آن از ﻗﺴﻤﺘﯽ ﻟﻤﺲ و ﺷﺪنﺳـﺎﯾﺮ راﺑﻄـﻪ ﮐـﻪ ﺑﯿﻨـﺪ www.noormags.com 18. ﺳﻮﻡ ﺍﺭﻏﻨﻮﻥ ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ ﺑﺮ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺎ ﺍﻭﺳﭙﻨﺴﻜﻲ ﻣﻨﻈﺮ ﺍﺯ ﻣﻜﺎﻥ ﻭ ﺯﻣﺎﻥ/۷۷ ﻧﻘـﺎط ﻫﻤـﻪ ﮔـﻮﯾﯽ ﮐـﺮد؛ ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﺷﺪه ﻟﻤﺲ ﻧﻘﻄﻪ آن ﺑﺎ ﻧﻘﺎط ﻣﯽ ﺣﺮﮐﺖﻟﻤﺲ ﻧﻘﻄﻪ آن از و ﮐﻨﻨﺪﻣـﯽ دور ﺷـﺪهﺷـﻮﻧﺪ.در ﮐﺮه ،ﺟﺎﻧﻮر ،وﺿﻌﯿﺖ اﯾﻦو ﻣﺘﺤـﺮك ﺷـﮑﻠﯽ ﺻـﻮرت ﺑﻪ را ﻣﯽ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﺮﺗﻌﺶﮐﻨﺪ)Ouspensky,1992:105. ( 14-ﻗـﻮام ﻋﻨﺎﺻﺮ ﮐﻪ اﺳﺖ آن ﺑﺮ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽﺣﯿـﺎت ﺑﺨـﺶ اﺣﺴـــــﺎس ،اﻧﺴـــــﺎن ﻓﮑـــــﺮي)sensation(ادراك ، )perception(ـﻮمـﻣﻔﻬــــــ و)concept(ـﺖـاﺳــــــ. )Ouspenski,1922:83(ﻋـﺎﻟﯽ ﺣﯿﻮاﻧﺎت ،ﻣﯿﺎن اﯾﻦ درﺗـﺮ ﻣﯿﻤــﻮ و ﮔﺮﺑــﻪ ،ﺳــﮓ ﻧﻈﯿــﺮﺗﺼــﻮر و اﺣﺴــﺎس از ﻧﯿــﺰ ن ﻣﻔﻬـﻮم ﻗـﻮاي ﻓﻘـﺪان دﻟﯿﻞ ﺑﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎن اﻣﺎ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ،ﺳـﺎز ﺑﯽﻣﯽ ﻧﻈﺮ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ از ﺑﻬﺮهﺑﺮ و ﮐﻨﻨﺪاز ،اﺳـﺎس اﯾـﻦ ﺳﻪ درك و ﺗﮑﻠﻢ ﻗﺪرتﻋﺎﺟﺰﻧﺪ ﺟﻬﺎن ﺑﻌﺪي.ﮐﻤﺘﺮ ﺣﯿﻮاﻧﺎت ﺣﻠﺰون ﻧﻈﯿﺮ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪﺑﺮ و ﻣﻨﺪﻧﺪ ﺑﻬﺮه اﺣﺴﺎس از ﺗﻨﻬﺎ ﻫﺎاﯾﻦ ﺗﮏ ﺟﻬﺎﻧﯽ در ،اﺳﺎسﺑﻌﻣﯽ ﺳﺮ ﺑﻪ ﺪيﭘﺪﯾـﺪه ﮐـﻪ ﺑﺮﻧﺪﻫـﺎي ﭘﺪﯾﺪه ،آن در ﺳﻮم و دوم ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻧﺎﻇﺮاﻧﮕﺎﺷـﺘﻪ زﻣـﺎﻧﯽ ﻫـﺎﯾﯽ ﻣﯽﺷﻮد)Ouspenski,1922:109-110.( 15-اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽﺑﺮآناﺳـﺖﮐـﻪﻣـﺎدهوﺣﺮﮐـﺖ)ﻧﯿـﺮو( ﭼﯿﺰيﺟﺰﻓﺮاﻓﮑﻨﯽﻫﺎيﺣﺎﻟﺖاﻧﻔﻌـﺎﻟﯽ)passive(وﻓﻌـﺎل )active(ذﻫﻦﻣﺎﻧﯿﺴﺖ.اﯾـﻦدوًﺎﺻـﺮﻓﻣﻔـﺎﻫﯿﻤﯽﻣﻨﻄﻘـﯽ )logical(اﺳﺖﮐﻪﻣﺎﺑﺮايﺗﺒﯿﯿﻦﻣﻮاﺟﻬﺎتﺧﻮدﺑﺎﺟﻬـﺎن ،ﺧﺎرجآﻧﻬﺎراﺑﺮﮔﺰﯾﺪهاﯾﻢ.ﻣﺎﻫﯿﭻﮔﺎهﻣﺎدهرادرﺟﻬﺎنﺧﺎرج ﻧﺨﻮاﻫﯿﻢﯾﺎﻓﺖﺑﻠﮑﻪﺗﻨﻬﺎﺟﻮﻫﺮيﻣﻔـﺮوضﻧﻈﯿـﺮﭼـﻮبو ﺳﻨﮓوآﻫـﻦراادراكﻣـﯽﮐﻨـﯿﻢ.ﺑـﻪﻋﺒـﺎرت،دﯾﮕـﺮﻣـﺎده ﻓﯿﺰﯾﮑﯽﮔﺎه ﻫﯿﭻﺑﻪﻧﺤﻮيﻣﺠـﺰاازاﺷـﯿﺎءﻣﺤﺴـﻮسﻗﺎﺑـﻞ ادراكﻧﯿﺴـﺖ.اﯾـﻦدوﺑﺮﺳـﺎﺧﺘﻪ،ﺑﺸـﺮيﺑـﻪﻫﻤـﺎنـﺪازهـاﻧ ﻣﺠﺮدﻧــﺪﮐــﻪﻣﻔــﺎﻫﯿﻤﯽﻧﻈﯿــﺮ،ﺣﻘﯿﻘــﺖﺧﯿــﺮوﯾــﺎﺷــﺮ )Ouspenski,1922:31-32.( 16-ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎ ﻧﻈﺮﮔﺎه اﯾﻦ ﺷﺒﺎﻫﺖﻓﯿﺰﯾﮑـﺪاﻧﺎن از ﺑﺮﺧـﯽ ﻫـﺎي ﺑﺴــﯿﺎر ﻫﻮﻟــﻮﮔﺮاﻓﯿﮑﯽ ﺟﻬــﺎن و ﮐﻮاﻧﺘــﻮم ﻓﯿﺰﯾــﮏ ﻣــﺪاﻓﻊ ﺗﺄﻣﻞﻣـﯽ ﻧﻈـﺮ ﺑﻪ ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰرﺳـﺪ.ﻧﻈﺮﯾـﻪﻫﻮﻟﻮﮔﺮاﻓﯿـﮏﺑـﻮدن واﻗﻌﯿﺖﮐﻪﺑـﺮاﺳـﺎسدﯾـﺪﮔﺎهﻫـﺎيدﯾﻮﯾـﺪﺑـﻮم)David Bohm(ﻓﯿﺰﯾﮑــﺪانﮐﻮاﻧﺘــﻮموﮐــﺎرلﭘﺮﯾﺒــﺮام)Karl Pribram(ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮏاﻋﺼﺎبدرداﻧﺸﮕﺎهاﺳـﺘﻨﻔﻮردﺑﻨـﺎ ﻧﻬﺎده،اﺳﺖ ﺷﺪهﻫﻤﮥﻣﺤﺴﻮﺳﺎتﺟﻬﺎنﻓﯿﺰﯾﮑﯽراﺗﺼـﺎوﯾﺮ ﺷﺒﺢواروﻓﺮاﻓﮑﻨﯽﻫـﺎﯾﯽازﺟﻬـﺎنﻣـﺎورايزﻣـﺎنوﻣﮑـﺎن ﻣﺘﻌﺎرفﻣﺎﻣﯽداﻧﺪ.درﻋﺎﻟﻢ،ﻫﻮﻟﻮﮔﺮاﻓﯿﮏﻫﻤﻪﭼﯿﺰﻧﺴﺒﺖﺑﻪ واﻗﻌﯿﺘﯽﮐﻪدرﺗـﻮﻫﻢ ،دارد ﺣﻀـﻮر ﺟﻬـﺎن ﭘﻮﺷـﯿﺪه ﺳﺎﺣﺖ )illusion(ﺑﻪﻣﯽ ﺷﻤﺎررود؛ﺑﻪاﯾﻦﻣﻌﻨﺎﮐـﻪﻣـﺎدرﻣﻮاﺟﻬـﻪ ﺑﺎارﺗﻌﺎﺷﺎتوﻓﺮﮐﺎﻧﺲﻫﺎيﺳﻄﻮحﻓﻮﻗﺎﻧﯽ،واﻗﻌﯿﺖآﻧﻬـﺎرا ﺑﺮاﺳﺎسﻗﺎﻟﺐﻫﺎيذﻫﻨﯽﺧﻮدﺻﻮرتﺑﻨﺪيﻣـﯽﮐﻨـﯿﻢ.ًﻼﻣـﺜ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽﮐﻪدرﺟﻬﺎنﻫﻮﻟﻮﮔﺮاﻓﯿﮏﺑﺎﺷﮑﻞ ﺗﻮدةﻧﺎﯾﺎﻓﺘـﻪاياز داﻧﺶﻧﺎبﺑﺮﺧﻮردﻣﯽ،ﮐﻨﯿﻢﺑﺮاﺳﺎسﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎيﻣﺘـﺪاوﻟﻤﺎن درﮐﺮه،زﻣﯿﻦذﻫﻦﻣﺎﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪوﺑﻪﺷﮑﻠﯽﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎهآنرا ﺑﻪﺷﮑﻞﻣﺪرﺳﻪﻫﺎوﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻫـﺎﯾﯽﺑﺎﺷـﮑﻮهﺻـﻮرتﺑﻨـﺪي ﻣﯽﮐﻨﺪوﺑﻪاﯾﻦ،ﺗﺮﺗﯿﺐﻣﺸـﺎﻫﺪاتﻣـﺎدرﺳـﻄﻮحﻓﻮﻗـﺎﻧﯽ واﻗﻌﯿﺖﻣﻌﻨﺎﯾﯽﻧﻤﺎدﯾﻦﻣﯽﯾﺎﺑﺪ)Talbot,1992:274.( 17-اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽﺑﺮآناﺳﺖﮐﻪﻗﺪرﺗﻤﻨﺪﺗﺮﯾﻦاﺑﺰاراﻧﺴﺎنﻫـﺎ ﺑﺮايدركﻧﺴﺒﯽﺗﻤﺎﻣﯿﺖ،ﺟﻬﺎنﻫﻨﺮاﺳﺖ.ﻣﺎﺗﻨﻬﺎازرﻫﮕﺬر ﻧﮕﺎهﻫﻨﺮيﺑﻪﻧﻤﻮدﻫﺎﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢاﻧﻌﮑـﺎسدﺑـﻮﺣﻘﯿﻘـﯽرادر آﻧﻬﺎﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽﮐﻨﯿﻢ.ادراكﻧﺴﺒﯽذاتِلﻣﻌﻘﻮاﻧﻌﮑﺎسﯾﺎﻓﺘـﻪ درﭘﺪﯾﺪارﻫﺎوﺗﺸﺨﯿﺺﺗﻔﺎوتﻫﺎﯾﯽﮐﻪﺑـﻪ،ﻇـﺎﻫﺮﯾﮑﺴـﺎن ﻣﯽ،ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﺗﻨﻬـﺎﺑـﻪواﺳـﻄﻪﻓﻬـﻢﺷـﺎﻋﺮاﻧﻪﺟﻬـﺎنوﺗﻔﺴـﯿﺮ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪاﻧﻪﭘﺪﯾـﺪارﻫﺎﮐـﻪﺳـﺎﺣﺎتﭘﻨﻬـﺎنﺣﯿـﺎترادرآﻧﻬـﺎ ـﮑﺎرـآﺷــــﯽـﻣـــ،ـﺪـﮐﻨــــﻖـﻣﺤﻘــــﺪـﺧﻮاﻫــــﺪـﺷـــ )Ouspenski,1922:161.(ازاﯾﻦ،ﺣﯿﺚﺷﻌﺮو،ﻫﻨﺮﺑـﻪ ﻋﻨﻮانﻣﺮﺣﻠﻪايﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽوﺗﺠﺮﺑـﻪﻫـﺎيﻋﺮﻓـﺎﻧﯽﺑـﻪﻋﻨـﻮان ﻣﺮﺣﻠﻪﭘﯿﺸﺮﻓﺘﮥادراكﺣﻘﯿﻘﺖوﺗﻤﺎﻣﯿـﺖﺟﻬـﺎنﺑـﻪﺷـﻤﺎر ﻣﯽرود. 18-ﻏـﺎر ﺗﻤﺜﯿـﻞ ﮐﺎﻣﻞ ًﺎﻧﺴﺒﺘ ﻧﻘﻞ ﺑﺎ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ)ﺟﻤﻬـﻮري/ ـﺘﻢـﻫﻔ ـﺎبـﮐﺘ(از ،ـﻮدـﺧ ـﺎبـﮐﺘ ـﺎردﻫﻢـﭼﻬ ـﻞـﻓﺼ ـﺎنـﭘﺎﯾ در اﻧﺪﯾﺸﻪ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎهﺑـﻪ ﻧﺴـﺒﺖ ﻋﻤﯿﻘﺶ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻌﻠﻖ و ﺧﻮد ﻫﺎي ﭘﺮده ﻋﺎﻟﻢ از اﻓﻼﻃﻮﻧﯽ ﺗﻠﻘﯽﺑﺮﻣﯽدارد. ١٩-اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽﺑﺮآناﺳﺖﮐﻪﺣﺘﯽدرﻋﻬﺪﺟﺪﯾﺪﻧﯿـﺰدر ﺑﺎبدركﺣﻘﯿﻘﺖﻣﮑـﺎنﺑـﻪﻋﻨـﻮانﯾﮑـﯽازوﯾﮋﮔـﯽﻫـﺎي ،ﻗﺪﯾﺴﺎنﺳﺨﻦﺑﻪﻣﯿﺎنآﻣﺪهاﺳﺖ:»در،ﻣﺤﺒﺖرﯾﺸﻪﺑﺪواﻧﯿﺪ وﺳﺎﺧﺘﻪﺷﻮﯾﺪ.ﺑﺪﯾﻦﺳﺎنﻗﺪرتآنراﺧﻮاﻫﯿﺪﯾﺎﻓﺖﮐﻪﺑـﺎ ﺟﻤﻠﻪ،ﻣﻘﺪﺳـﺎنﻋـﺮضوﻃـﻮلوارﺗﻔـﺎعوﻋﻤـﻖرادرك ﮐﻨﯿﺪ.«)رﺳﺎﻟﻪﺑﻪاﻓﺴﺴﯿﺎن:19-18(،اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽﻣﻌﺘﻘﺪاﺳﺖ www.noormags.com 19. 78/و ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ،ﻣﺘﺎﻓﯿﺰﯾﮏﻫﺸﺘﻢ،ﺟﺪﯾﺪ دوره ،ﺳﺎلﭼﻬﺎرم،ﺷﻤﺎره13،ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن و ﺑﻬﺎر1391 ﻣﻌﺎﺻﺮانﭘﻮﻟﺲًﻼﻣﺤﺘﻤدرﮐﯽازاﯾﻦﻋﺒﺎرتﻧﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪاﻣﺎﻣﺎ اﮐﻨﻮنﺿﻤﻦآﺷﻨﺎﯾﯽﺑﺎاﻧﺪﯾﺸﻪﻫـﺎيﮐﺎﻧـﺖدرﺑـﺎبزﻣـﺎنو ﻣﮑﺎنواﻃﻼعازآراءﻣﮑﺎﺗﺐﺷﺮﻗﯽاﯾﻦ در،ﺑﺎرهﻣـﯽﺗـﻮاﻧﯿﻢ درﯾﺎﺑﯿﻢﮐﻪﭼﮕﻮﻧﻪدﺳﺘﯿﺎﺑﯽﺑﻪﻣﺮاﺗﺐﺗـﺎزهاياز،آﮔـﺎﻫﯽدر ﮔﺮوﺗﻘﻮﯾﺖﺣﺲﻣﮑﺎناﺳﺖ)Ouspenski,1922:333- 335(؛ﺑﻪﻋﺒﺎرت،دﯾﮕﺮﻣﺎاﮐﻨﻮندرﻣﯽﯾﺎﺑﯿﻢﮐـﻪازرﻫﮕـﺬر ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎيﻋﺎرﻓﺎﻧﻪﻣﯽﺗﻮانﭘﺪﯾﺪهﻫـﺎيزﻣـﺎﻧﯽراﺑـﻪﻋﻨـﻮان ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎﯾﯽﻣﮑﺎﻧﯽادراكﮐﺮدوﺑﻪاﯾـﻦ،ﺗﺮﺗﯿـﺐﺑـﻪﺗﺼـﻮﯾﺮ واﻗﻌﯽﺟﻬﺎﻧﯽﮐﻪﻣﺤﺼﻮردراﺑﻌﺎدﺳـﻪﮔﺎﻧـﻪ،ﻧﯿﺴـﺖدﺳـﺖ ﯾﺎﻓﺖ. 20-ﻗﺎﻋﺪهاﻣﮑﺎناﺷﺮفﺑﯿﺎنﻣﯽﮐﻨﺪﮐﻪﻫﺮﮔﺎهﻣﻤﮑﻦاﺧﺲ ﻣﻮﺟﻮد،ﺑﺎﺷﺪﺑﻪﻧﺎﭼﺎرﺑﺎﯾﺪﭘﯿﺶاز،آنﻣﻤﮑﻨﯽاﺷـﺮفﻧﯿـﺰ وﺟﻮدﯾﺎﻓﺘﻪﺑﺎﺷﺪ.ازاﯾﻦﻗﺎﻋﺪهًﺎﻋﻤﺪﺗدراﺛﺒـﺎتﻣﻮﺟـﻮدات ﻣﺠﺮدﻣﺜﺎﻟﯽوﻋﻘﻼﻧﯽﺑﻬﺮهﺑﺮداريﻣـﯽﺷـﻮد.ﺻـﺪراﻟﻤﺘﺎﻟﻬﯿﻦ ﺷﯿﺮازيﻋﮑﺲاﯾﻦﻗﺎﻋﺪهرا)ﮐـﻪازاﺑﺘﮑـﺎراتﺧـﻮداوﺑـﻪ ﺷﻤﺎرﻣﯽآورد(ﻧﯿﺰﺻﺎدقﻣﯽداﻧﺪ؛ﺑﻪاﯾـﻦﻣﻌﻨـﺎﮐـﻪوﺟـﻮد ﻣﻤﮑﻦ،اﺷﺮفﻣﻮﺟﻮدﻣﻤﮑﻦاﺧﺲراﻻزمﻣﯽآورد.ازﺷﮑﻞ دوماﯾﻦﻗﺎﻋﺪهﺑﺎﻋﻨﻮان»ﻗﺎﻋﺪهاﻣﮑﺎناﺧﺲ«ﯾﺎدﻣﯽﺷﻮد.در اﯾﻦﺑﺎرهﻧﮏ:،ﺻﺪراﻟﻤﺘﺄﻟﻬﯿﻦ1981:2/307و78و4:81. 21-ﻧﮏ ﺑﺎره اﯾﻦ در: Moring, Gary. F (2001) The Complete Idiot's Guide to Theories of the Universe, Alpha Books. 22-اﺣـﻮال و اﻗـﻮال ﺑـﻪ ﻣﺘﻌﺪد اﺳﺘﻨﺎدات ﺿﻤﻦ اوﺳﭙﻨﺴﮑﯽ ﻓﺼﻞ در ﺧﺎص ﻃﻮر ﺑﻪ ،ﻋﺎرﻓﺎن22ﻧﻈﺮﮔـﺎه ﺑﻪ ،ﺳﻮم ارﻏﻨﻮن ﭘﺮداﺧﺘـﻪ ﺟﻬﺎن واﻗﻌﯽ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺑﺎب در ﻏﺮب و ﺷﺮق ﻋﺎرﻓﺎن اﺳﺖ. ﻣﻨﺎﺑﻊ -آﮔﻮﺳﺘﯿﻦ)1380(اﻋﺘﺮاﻓﺎت،ﻣﯿﺜﻤﯽ ﺳﺎﯾﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪ ، ﺗﻬﺮان:دوم ﭼﺎپ ،ﺳﻬﺮوردي ﻧﺸﺮ و ﭘﮋوﻫﺶ دﻓﺘﺮ. -،ﺻﺪراﻟﻤﺘﺄﻟﻬﯿﻦﻣﺤﻤﺪﺑﻦاﺑﺮاﻫﯿﻢ)1981(اﻟﺤﮑﻤﮥ اﻟﻤﺘﻌﺎﻟﯿﮥﻓﯽاﻻﺳﻔﺎراﻟﻌﻘﻠﯿﻪاﻻرﺑﻌﮥ،ﺑﯿﺮوت:داراﺣﯿﺎء ،اﻟﺘﺮاثﭼﺎپﺳﻮم. - Kant, Immanuel (2004) Prolegomena to Any Future Metaphysics That Will Be Able to Come Forward as Science, Translated and Edited by Gary Hatfield, Britain: Cambridge University Press, Revised Edition. -Talbot, Michael (1996) The Holographic Universe, Britain: Harper Collins. -Kant, Immanuel(1998),The Critique of Pure Reason, Translated and Edited by Paul Guyer & Allen W.Wood, Britain: Cambridge University Press. -Eliade, Mircel (ed) (1987) The Encyclopedia of Religion, NewYork: Macmillan, Volume 11. - Ouspensky, P. D (1922) Tertium Organum; The Third Canon of Thought: a Key to the Enigmas of the World, Translated by Nicholas Bessarabov & Claude Fayette Bragdon, NewYork: Alfred A Knopf, Second American Edition. - -------- (1949) In Search of the Miraculous: Fragments of an Unknown Teaching, Harcourt, Brace and World. - -------- (1997) A New Model of the Universe: Principles of the Psychological Method in Its Application to Problems of Science, Religion and Art ,Translated from the Russian by R. R. Merton, under the supervision of the author, Courier Dover Publications . -Taylor, Merrily E(1978) Remembering Pytor Demianovich Ouspensky; a brochure that reproduced with the kind permission of the Manuscripts and Archives Division at Yale University Library. www.noormags.com