1. Aralin 10 Konsepto at Salik ng Produksyon Inihanda ni: ARNEL O. RIVERA www.slideshare.net/sirarnelPHhistory 2. Balik-aral: Ang ekonomiks ay nakatuon sa pinakamahusay na paggamit ng pinagkukunang-yaman sa kabila ng walang katapusang kagustuhan at pangangailangan ng tao. Bakit mahalaga ang pagpapasya sa pagtugon sa kagustuhan ng tao? 3. Produksyon Paglikha ng kalakal o serbisyo na tumutugon sa mga pangangailangan at kagustuhan ng tao. Proseso kung saan pinagsasama ang mga salik ng produksyon (input) upang mabuo ang isang produkto (output). 4. INPUT OUTPUTPROCESS 5. Salik ng Produksyon Tumutukoy sa mga sangkap sa paggawa ng isang kalakal. Hindi mabubuo ang isang kalakal kung wala ang kahit isa sa mga ito. lupa paggawa kapital entreprenyur Produkto 6. Mga Antas ng Produksyon Ang produksyon ng kahit na anong kalakal ay dumadaan sa sa iba’t ibang antas: Primary stage – pagkalap ng mga hilaw na sangkap (raw materials) Secondary Stage – pagproproseso ng hilaw na sangkap (refining process) Final Stage – pagsasa-ayos ng mga tapos na produkto (packaging, labeling and distribution) para mapakinabangan ng tao. 7. Primary Secondary Final 8. Halaga ng produksyon Tumutukoy sa halagang ginagastos upang makalikha ng kalakal. Ang halaga ng produksyon ang nagiging batayan sa pagtatakda ng presyo ng isang kalakal. 9. Halaga ng produksyon renta sahod Interest tubo Halaga ng kalakal lupa paggawa kapital entreprenyur 10. Uri ng Halaga ng Produksyon Fixed Cost (FC) – mga gastusin na hindi nagbabago kahit mataas o walang produksyon (hal. fire insurance, interest ng utang, upa sa gusali). Variable Cost (VC) – mga gastusin na nagbabago habang tumataas ang produksyon (hal. kuryente, office supplies, pasahod sa mga manggagawa). Total Cost (TC) – kabuuang gastusin ng produksyon. Ito ang nagiging batayan ng presyo ng kalakal TC=FC+VC 11. Marginal Cost Ito ay tumutukoy sa karagdagang gastos- pamproduksyon sa paglikha ng dagdag na yunit ng produkto o serbisyo. 12. Gastusin sa Produksyon ng Tinapay Dami ng Produkto (Q) Fixed Cost (FC) Variable Cost (VC) Total Cost (TC) Marginal Cost (MC) 0 50 0 50 0 1 50 80 130 80 2 50 110 160 30 3 50 150 4 50 210 5 50 290 13. Iba pang Pormula Average Variable Cost Average Fixed Cost Average Cost 14. Gastusin sa Produksyon ng Tinapay Q FC VC TC MC AFC AVC AC 0 50 0 50 0 0 0 0 1 50 80 130 80 50 80 130 2 50 110 160 30 25 55 80 3 50 150 200 40 16.67 50 66.67 4 50 210 260 60 5 50 290 340 80 15. BUOD: Ang produksyon ay ang paglikha ng mga kalakal gamit ang pinagsama-samang salik nito. Ang produksyon ay isang irreversible na proseso. Tanda ng paglago ng ekonomiya ang pagtaas ng antas ng produksyon. 16. • Ano sa inyong palagay ang kalakal na dapat maging priyoridad ng produksyon ng ekonomiya. PAGPAPAHALAGA 17. References: Chua, Johannes L., Panahon, Kasaysayan at Lipunan (Ekonomiks) Ikalawang Edisyon, DIWA Publishing House De Leon, Zenaida M. et. al. (2004), Ekonomiks Pagsulong at Pag-unlad, VPHI Mateo, Grace Estela C. et. al., Ekonomiks Mga Konsepto at Aplikasyon (2012), VPHI Nolasco, Libertty I. et. Al. , Ekonomiks: Mga Konsepto, Applikasyon at Isyu, VPHI