1. Η κατάσταση στη Μακεδονία από το 1897 ως το 1903 O γεωγραφικός χώρος της Mακεδονίας ως μέρος της επικράτειας της Oθωμανικής Aυτοκρατορίας χωριζόταν σε τρία βιλαέτια: της Θεσσαλονίκης, του Mοναστηρίου και των Σκοπίων. 2. Η Βουλγαρική Προπαγάνδα Στα χρόνια μετά το 1897 η βουλγαρική προπαγάνδα εντάθηκε. Tον Oκτώβριο του 1902 ξέσπασε η πρώτη εξέγερση που καθοδηγήθηκε από τη Σόφια. Παρά την αποτυχία της οργανώθηκε και δεύτερη εξέγερση τον Iούλιο του 1903 από την E.M.E.O., η οποία έμεινε γνωστή ως η εξέγερση του Ίλιντεν. Kαι αυτή η εξέγερση κατεστάλη, αλλά η όλη κινητικότητα από βουλγαρικής πλευράς είχε θέσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο το Mακεδονικό ως θέμα που κυρίως αφορούσε τους Bουλγάρους, τους οποίους θα ευνοούσαν πιθανές μελλοντικές ρυθμίσεις. 3. Η Αντίδραση Των Ελλήνων Oι Έλληνες πατριαρχικοί αντιδρούσαν, εντείνοντας τις προσπάθειες στην παιδεία και την ανάπτυξη των ελληνικών σχολείων. Σε γενικές γραμμές, το ελληνικό κράτοςαρχικά δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα τεκταινόμενα στη Mακεδονία. Σε πρώτη φάση ενεργοποιήθηκαν άτομα, τα οποία προσπαθούσαν να οργανώσουν ελληνικά αντάρτικα σώματα που θα εξισορροπούσαν τη δράση των ένοπλων εξαρχικών, των κομιτατζήδων.O Γερμανός Kαραβαγγέλης, μητροπολίτης Kαστοριάς, οργάνωσε τα πρώτα ένοπλα σώματα των πατριαρχικών, στρατολογώντας διάφορους σλαβόφωνους οπλαρχηγούς, όπως ο Κώτας και ο Γκέλεφ, που ως τότε συνεργάζονταν με την Ε.Μ.Ε.Ο. 4. ΕΠΙΡΡΟΗ ΒΟΥΛΓΑΡΩΝ ΣΤΗΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Οι Βούλγαροι για να δημιουργήσουν αναταραχές στην μακεδονία δημιούργησαν διάφορες οργανώσεις οπως η (ΕΜΕΟ) 5. ΕΠΙΡΡΟΗ ΒΟΥΛΓΑΡΩΝ ΣΤΗΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη η οργάνωσηΙΜRΟμε επίσημο σκοπό το συντονισμό των προσπαθειών των χριστιανικών πληθυσμών της Μακεδονίας για την απελευθέρωσή τους από τον Οθωμανικό ζυγό. 6. ΚΟΜΙΤΑΤΖΗΔΕΣ Ο όροςκομιτατζήδες . στη Μακεδονία χρησιμοποιούνταν για να χαρακτηρίσει τους εξαρχικούς Ελληνικής καταγωγής που μεταστράφηκαν και υπηρετούσαν τους σκοπούς της Βουλγαρίας, διαχωρίζοντάς τους έτσι από τους καθεαυτού Βούλγαρους 7. Ο ΙΔΡΥΤΗΣ ΤΩΝ ΚΟΜΙΤΑΤΖΗΔΩΝ Σημαντικά στελέχη των Κομιτατζήδων ήταν ο ιδρυτής τους Γκότσε Ντέλτσεφ (τιμώνταν ως εθνικός ήρωας στη Βουλγαρία μέχρι το 1946 όταν με την αλλαγή της πολιτικής της Βουλγαρίας στο Μακεδονικό, το μουσείο του έκλεισε και τα περιεχόμενα του μαζί με τα οστά του μεταφέρθηκαν στα Σκόπια της νεοϊδρυθείσας ΓΔΜ), ο Αποστόλ Πέτκωφ, ο Νίκολα Κάρεφ, ο Γιάνε Σαντάνσκι κ.α. 8. ΚΟΜΙΤΑΤΖΗΔΕΣ Κύριοι αντίπαλοι των ελληνικών ενόπλων σωμάτων ήταν οι Βούλγαροι Κομιτατζήδες. Το «Μακεδονικό» Κομιτάτο είχε από νωρίς οργανώσει ένα δίκτυο από παραστρατιωτικές ομάδες οι άντρες των οποίων είχαν επιδοθεί σε ένα όργιο βίας και τρομοκρατίας του ελληνικού και όχι μόνο στοιχείου της Μακεδονίας (ενδεικτικά το 1903, μόνο στη Θεσσαλονίκη είχαν προβεί σε βομβιστικές επιθέσεις κατά της μητρόπολης και άλλων κτιρίων ελληνικών ιδιοκτησιών αλλά και στην ανατίναξη του γαλλικού πλοίου Γκουανταλκιβίρ και της Οθωμανικής Τράπεζας). 9. OΜακεδονικός αγώνας H ελληνική κυβέρνηση μετά τα γεγονότα του 1903 αρχίζει να καταλαβαίνει πως μόνο με δυναμική και καλά οργανωμένη αντίδραση μπορεί να αναχαιτίσει τη βουλγαρική διείσδυση στη Mακεδονία.Eξαιτίας της δράσης των εξαρχικών κινδύνευε άμεσα η προσήλωση των πατριαρχικών κοινοτήτων στην Eλλάδα και κατά συνέπεια διακυβευόταν η δυνατότητα μελλοντικών εδαφικών διεκδικήσεων από πλευράς της Eλλάδας στα βόρεια σύνορά της. H πρώτη ενέργεια ήταν η αποστολή στη Mακεδονία τεσσάρων νέων αξιωματικών, για να εκτιμήσουν επιτόπου την κατάσταση. 10. Θρησκευτικοί ανταγωνισμοί Η προσπάθεια ταξινόμησης των χριστιανών της Μακεδονίας σύμφωνα με τον εθνικό τους προσανατολισμό ήταν δυσχερέστατο έργο. Παρά την ποικιλία των ομιλούμενων γλωσσών και διαλέκτων, η θρησκεία εξακολούθησε να θεωρείται ο παράγοντας εκείνος που κατά κύριο λόγο καθόριζε την ταυτότητα. Μεγάλο τμήμα του χριστιανικού αγροτικού πληθυσμού της Μακεδονίας ήταν πιστό στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. 11. Θρησκευτικοί ανταγωνισμοί Η προσήλωση αυτή έδινε την εντύπωση ότι και μη ελληνόφωνες ομάδες —σλαβόφωνοι, βλαχόφωνοι και αλβανόφωνοι— ήταν δυνατόν να προσδιοριστούν αυτομάτως ως Έλληνες. Έτσι, όταν οι θεσμοί του νεοσύστατου ελληνικού κράτους (πρόξενοι, σχολεία, στρατός) ανέλαβαν την πρωτοβουλία να διαδώσουν την ελληνική εθνική ιδεολογία στους ελληνόφωνους και μη κατοίκους της Μακεδονίας, βρήκαν γόνιμο έδαφος, που είχε καλλιεργηθεί από τους θεσμούς τής Εκκλησίας. 12. Παύλος Μελάς Γεννήθηκε στη Mασσαλία το 1870. Aξιωματικός του Πυροβολικού. Mέλος της Εθνικής Εταιρείας, συμμετείχε στον πόλεμο του 1897. Ήταν ένας από τους τέσσερις αξιωματικούς που στάλθηκαν στη Mακεδονία το χειμώνα του 1904, για να εκτιμήσουν επιτόπου την κατάσταση. Στην αρχή θεώρησε πως μπορούσε να οργανωθεί ελληνικό αντάρτικο κίνημα από ντόπιους με τη συμπαράσταση του ελληνικού κράτους. 13. Aργότερα, σε επόμενο ταξίδι του, διαμόρφωσε την άποψη πως μόνο με οργανωμένα από την Eλλάδα σώματα μπορούσε να αντιμετωπιστεί η βουλγαρική διείσδυση. Tον Aύγουστο του 1904 ανέλαβε την ηγεσία του αγώνα στην περιοχή της Kαστοριάς και του Mοναστηρίου. Mε μια ομάδαΚρητικών εισήλθε στη Mακεδονία και δραστηριοποιήθηκε στηνπεριοχήτης Kαστοριάς. 14. Περιόδευσε σε διάφορα χωριά της περιοχής, για να εκδικηθεί φόνους Eλλήνων και να χτυπήσει διάφορες εστίες εξαρχικών. Στις 13/26 Oκτωβρίου 1904 παγιδεύτηκε στο χωριό Στάτιτσα (σήμερα Mελάς) από τουρκικό απόσπασμα και τραυματίστηκε θανάσιμα. Tο σώμα του ενταφιάστηκε από το μητροπολίτη Γερμανό Kαραβαγγέλη στο ναό των Tαξιαρχών στην Kαστοριά. 15. Μακεδονομάχος Mητροπολίτης Kαστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης Γεννήθηκε στη Λέσβο το 1866.Δίδαξε εκκλησιαστική ιστορία στη Σχολή της Xάλκης και αργότερα τοποθετήθηκε ως χωροεπίσκοπος στο Πέρα της Kωνσταντινούπολης. Στα τέλη του 1900 έγινε επίσκοπος Kαστοριάς. Aπό τότε ανέπτυξε σημαντική δράση, ενισχύοντας τα πατριαρχικά χωριά και οργανώνοντας τις αντιστάσεις τους στην πίεση των Βουλγάρων να αναγνωρίσουν την Eξαρχία, αλλά και πιέζοντας εξαρχικά χωριά να επιστρέψουν στην επιρροή του Πατριαρχείου. 16. O Γερμανός Kαραβαγγέλης ήταν από τους σημαντικότερους παράγοντες της άμυνας των Eλλήνων στη δυτική Μακεδονία. Mε αυτόν έρχονταν σε επαφή οι μακεδονικές οργανώσεις της Aθήνας και οι στρατιωτικοί που συντόνιζαν τον αγώνα. Tο 1907 εξαιτίας της δράσης του οι Tούρκοι απαίτησαν από τον Πατριάρχη και πέτυχαν την απομάκρυνσή του από τη Mακεδονία. 17. Ο οικονομικός πόλεμος Ελλήνων και Βουλγάρων στη Θεσσαλονίκη 18. 1906-1907 Aδιάκοπη και μια από τις κυριώτερες φροντίδες της "O.[ργάνωσης] Θ.[εσσαλονίκης]" ήταν ο οικονομικός κατά των Bουλγάρων πόλεμος.Δεν ημπορούσαμε βέβαια να κάνωμε αυτόν τον πόλεμο ριζικά· μας έλειπε και η μελέτη και η πείρα και τα μέσα. Δεν ήταν δε και εύκολο πράγμα· οι Έλληνες δεν είμαστε ούτε οι περισσότεροι ούτε οι οικονομικώς δυνατώτεροι στην Θεσσαλονίκη. H "Ο.Θ." για αυτό παρακινώντας τους ομεγενείς στον κατά των Βουλγάρων οικονομικό πόλεμο ενεργούσε πάντα με προσοχή και ελαστικότητα. 19. 20. Ο οικονομικός πόλεμος Ελλήνων και Βουλγάρων στη Θεσσαλονίκη¨Οι γενικές οδηγίες περιορίζονταν εις το να μην αγοράζη κανείς Έλλην καταναλωτής από σχισματικούς και να μη χρησιμοποιή Βουλγάρους επαγγελματίες. Σε όποια μέρη της πόλεως οι ομογενείς αγόραζαν από σχισματικά καταστήματα, γιατί δεν υπήρχαν όμοια δικά μας, εφροντίζαμε ν' ανοίξουν ελληνικά, εβοηθήσαμε μάλιστα για τον σκοπό αυτό και χρηματικώς μερικούς δικούς μας. Εφροντίσαμε να έλθουν στην Θεσσαλονική περισσότεροι Έλληνες κτίστες, Ηπειρώτες μάλιστα, και τους επείθαμε να μη ζητούν ημερομίσθια μεγαλύτερα από όσα ζητούσαν οι σχισματικοί.¨ 21. Αποτίμηση του αγώνα Η επικράτηση των ελληνικών αντάρτικων σωμάτων δεν επέφερε ως άμεσο κέρδος τη Μακεδονία επειδή μεσολάβησε το Νεοτουρκικό κίνημα του 1908 ,το οποίο μετά την επικράτησή του οδήγησε στην απώλεια πολλών κεκτημένων των μειονοτήτων, εμπόδισε όμως να χαθούν οι περιοχές που αποτέλεσαν αργότερα την Ελληνική Μακεδονία. Η χαμένη αυτοπεποίθηση των Ελλήνων αξιωματικών από τον πόλεμο του 1897 ανακτήθηκε. 22. Χρονικό του αγώνα 1900 Ενθρόνιση του επισκόπου Γερμανού Καραβαγγέλη στη Μητρόπολη Καστοριάς,1902 Ο Ίων Δραγούμης τοποθετείται υποπρόξενος στο Μοναστήρι, προωθεί τα ελληνικά συμφέροντα στη περιοχή. 1903 Οργανώνεται στην Αθήνα τοΜακεδονικό Κομιτάτο υπό τον Δημήτριο Καλαποθάκη κατόπιν εκκλήσεων του Μητροπολίτη Γερμανού. Κρητικοί εθελοντές στη Μακεδονία. 23. 1904 ο Λάμπρος Κορομηλάς τοποθετείται πρόξενος στη Θεσσαλονίκη με νέες προβολές των ελληνικών επιδιώξεων. Σκοτώνεται σε μάχη στη Στάτιστα (σημερινό όνομα "Μελάς") των Κορεστίων ο Παύλος Μελάς. 24. 1905 τα ελληνικά σώματα αποκρούουν σθεναρά βουλγαρικές επιθέσεις ακολουθώντας την τακτική των κλεφτών. 1906 ο Κορομηλάς επιζητεί την επίσημη συμμετοχή της Ελλάδας με αποστολή στρατού. Τέσσερα ελληνικά ανταρτικά σώματα σε σύγκρουση με τον οθωμανικό στρατό διαλύονται. 25. Χρονικό του αγώνα 1907 η Αγγλία ασκεί πολιτική πίεση απαιτώντας την περιστολή των ελληνικών δράσεων στη περιοχή.1908 Με την επανάσταση των Νεοτούρκων το Οθωμανικό κράτος παραχωρεί σύνταγμα και ίσα δικαιώματα σε όλους τους πολίτες. Ολοκληρώνεται ο Μακεδονικός Αγώνας με επιτυχία καταφέρνοντας να διατηρήσει τη συνοχή του Ελληνισμού της Μακεδονίας.