Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл

1. Хөрөнгийн зах зээл цуврал хичээл... 3/15/20102010 он 1 2. 3/15/2010 2 3. 3/15/2010 3 4. Үнэт цаасны үнэлгээ Төрлөөр нь:Анхдагч зах зээлТөрлөөр нь: Хоёрдогч зах зээлБонд ХувьцааТөрлөөр нь:Энгийн хувьцаа Давуу эрхтэй хувьцааГаргагчаар нь: Засгийн газрынЭзэмших хугацаагаар нь: Нэг жил эзэмшихОрон нутгийнОлон жил эзэмшихКорпорацийнНогдол ашгийн өсөлтөөр нь:Хүү төлөх үечлэлээр нь: Жил бүр Жил бүрХагас жил бүр Хагас жил бүрУлирал бүрУлирал бүр Үнэлэх хэлбэрээр нь: Үнэлэх хэлбэрээр нь:Үнээр ньҮнээр нь Өгөөжөөр нь Өгөөжөөр нь3/15/2010 Эх сурвалж: П.Баянсан “Бизнесийн санхүү” ном, 2004 он,177-р хуудас 4 5. Үнэт цаас гэдэг нь...• Хөрөнгийн зах зээл дээр арилжаалагддаг санхүүгийнтаваар юм.• Эрх бүхий байгууллага болох үнэт цаасны хорооноосбатлагдаж нийтэд арилжаалахыг зөвшөөрсөн хөрөнгийнөмчлөл буюу зээллэгийг гэрчилсэн баримт бичиг юм.• Засгийн газар болон эрх бүхий этгээдээс гаргасан өрийнбичиг, бүх төрлийн хувьцаа, компанийн гаргасан эсвэлгаргахаар санал болгож буй хувьцааг худалдах, худалданавах эрхийн опцион, хөрөнгө оруулалтын сангийнхувьцаа, түүнчлэн үнэт цаасны хорооноос үнэт цаас гэжтодорхойлсон бичиг баримт юм. ҮНЭТ ЦААССанхүүгийн СанхүүгийнСанхүүгийнтаваархэрэгсэлбичиг баримт3/15/20105 6. Үнэт цаасийг үнэлэх ерөнхий зарчим...• Үнэт цаасны үнэлгээг хөрөнгө оруулагч,санхүүгийн менежерүүд тухайн үнэтцаасанд хөрөнгө оруулах эсэхээ шийдэхэдихэвчлэн ашигладаг.• Эрх бүхий этгээдийн гаргасан үнэт цаас ньхөрөнгө оруулагчдын сонирхолыг татажчадах эсэхийг үнэт цаасны үнэлгээгхийснээр тодорхойлж болно.• Үнэт цаасны үнэлгээ нь мөнгөний цагхугацааны үнэ цэнийн үзэл баримтлалдээр суурилдаг. 3/15/20106 7. Үнэт цаасийг үнэлэх ерөнхий зарчим...Үнэт цаасны үнэлгээг тухайн үнэт цааснаасхөрөнгө оруулагчдын зүгээс шаардаж буйөгөөжийн хэмжээг харгалзан ирээдүйд оржирэхээр хүлээгдэж байгаа мөнгөн урсгалуудынөнөөгийн үнэ цэнүүдийн нийлбэрийг олох замаархийдэг. Үнэт цаасны үнэлгээ хийх үндсэн загварнь дараах томъёогоор тодорхойлогдоно. CF1CF2CFn Value = (1 + k)1 + (1 + k)2 . . . (1 + k)n3/15/2010 7 8. 3/15/2010 8 9. Үнэт цаасийг үнэлэх ерөнхий зарчим...nCF t V =∑t =1 (1 + k )tV – Үнэт цаасны үнэCFt – Хугацааны t агшинд тухайн үнэт цааснаас орж ирэх мөнгөн урсгалk – Тухайн үнэт цааснаас олох өгөөжийн хэмжээ буюу шаардлагатай өгөөжt – Үнэт цаасны хүчинтэй (эргэн төлөгдөх) хугацааn – Хугацааны тодорхой үечлэл3/15/2010 9 10. Үнэт цаасийг үнэлэх ерөнхий зарчим...nCF tV = ∑t =1 (1 + k )tДээрх загвараас харахад үнэт цаасны үнэлгээг хийхэдтухайн үнэт цааснаас ирээдүйд орж ирэх мөнгөнурсгал, тэдгээрийн орж ирэх хугацаа, давтамж, тухайнүнэт цааснаас хөрөнгө оруулагчдын зүгээс шаардах өгөөжзэрэг хүчин зүйлүүдийг тооцох шаардлагатай.Үнэт цаасыг үндсэн 2 чиглэлээр үнэлдэг: Үнээр нь үнэлэх Өгөөжийн нормоор нь үнэлэх3/15/2010 10 11. БОНДЫН ҮНЭЛГЭЭ3/15/201011 12. БОНДЫН ҮНЭЛГЭЭ3/15/201012 13. 3/15/2010 13 14. 3/15/2010 14 15. 3/15/2010 15 16. 3/15/2010 Эх сурвалж: http://www.mse.mn, Монголын хөрөнгийн бирж 16 17. ТБҮЦ-ны арилжаа, Монгол улс /28 долоо хоног/3/15/201017 18. 3/15/2010 18 19. 3/15/2010 19 20. Бондын үндсэн шинж чанарууд...• Өмчийн баталгаа биш, харин өрийнбаталгаа юм. Хувьцаа эзэмшигч хөрөнгийгхамтран эзэмшдэг бол өрийн бичигэзэмшигч хөрөнгө зээлдүүлэгч мөн.• Тодорхой хугацаанд хүчин төгөлдөр байдагучраас дуусах хугацаатай байдгаараахувьцаанаас ялгаатай.• Хувьцаа дуусахад эмитент түүний нэрлэсэнүнийг буцааж төлөх ёстой.• Хөрөнгө оруулагчньэмитентийнудирдлагад оролцох эрхгүй.3/15/201020 21. Бондын үнэлгээ• Бонд бол засгийн газар, корпорациудсанхүүжилтын эх үүсвэр олж авах зорилгооргаргадаг урт хугацаат өрийн бичиг юм. Бонд ньаж ахуй нэгж, засгийн газарт зээл олгосон баолгосон зээлээ хүүгийнх нь хамт буцааж авахэрхийг нотолсон үнэт цаас юм.• Бондын үнэлгээ хийх зарчим нь түүнийирээдүйн мөнгөн урсгалууд болох бондынхугацааны эцэст орж ирэх нэрлэсэн үнэ,тодорхой үе тутамд орж ирэх хүүгийнтөлбөрүүдийн өнөөгийн үнэ цэнийг тооцох юм.3/15/2010 21 22. Бондын үнэлгээ Ерөнхий томъёо ⎡1⎤ ⎢1 − ( 1 + k )n ⎥ 1VB = I × ⎢b ⎥+F× ⎢ kb⎥( 1 + k b )n ⎢ ⎣ ⎥ ⎦Энд: I = Бондын нэрлсэн хүү буюу купон kb = бондын бодит хүү буюу өгөөжийн норм(шаардлагатай эсвэл зах зээлийн хүү) n = Бондын эргэн төлөгдөх хугацаа F = Бондын нэрлэсэн үнэ3/15/201022 23. Бондын үнэлгээ Ерөнхий томъёо ⎡1⎤ ⎢1 − ( 1 + k )n ⎥ 1VB = I × ⎢b ⎥+F× ⎢ kb⎥( 1 + k b )n ⎢ ⎣ ⎥ ⎦VB = It*(PVIFA kb, n) + F*(PVIF kb, n)3/15/201023 24. Бондын үнэлгээ ЖишээБондын нэрлэсэн үнэ нь 1,000 доллар, эргэн төлөгдөххугацаа нь 10 жил, нэрлэсэн хүү нь жилийн 5%, бондынзах зээлийн шаардлагатай өгөөж нь 6% бол зах зээлийнүнийг тооцоолно уу?⎡ 1 − (1 + k b )− n ⎤ FB=I⎢⎥+ Тооцоолох машины⎥ (1 + k b ) n⎢⎣kb ⎦үнэлгээ:1,000FV⎡ 1 − (1.06 )−10 ⎤ 1, 000 50 PMT = 50 ⎢⎥+ 10 N ⎥ (1.06 ) 10⎢⎣0.06⎦I/Y6CPT PV 926.40 = $926.403/15/2010 24 25. 3/15/2010 25 26. Хүү төлөгдөх үечлэл ба бондын үнэ Ихэнх тохиолдолд бондын хүүг хагас жилд нэг буюу жилд хоёр удаа төлөгддөг. Энэ мэтчилэн бондын хүүг төлөх үечлэл өөрчлөгдөхөд бондын үнэнд тодорхой хэмжээгээр нөлөөлдөг. Бондын үнийг тооцох томъёонд ч тодорхой өөрчлөлт хийх шаардлагатай болно. Үүнд:1. Жилийн хүүгийн хувийг хагас жилийн хүү болгохын тулд хүүг 2-т хуваана.2. Жилд 2 удаа хүү тооцогдож байгаа учраас бондын хүү төлөгдөх үечлэл нь бондын жилээр илэрхийлэгдсэн хугацааг 2-оор үржүүлнэ.3. Жилээр тооцсон шаардлагатай өгөөжийг 2-т хувааж хагас жилд шаардлагатай өгөөжийг олно.3/15/2010 26 27. Хүү төлөгдөх үечлэл ба бондын үнэТомъёо ⎡ 1 ⎤ ⎢1−kb 2 n ⎥I⎢ (1 + ) ⎥ 1VB = × ⎢ 2 ⎥+F×2 ⎢ kb ⎥kb 2 n(1 + ) ⎢2⎥2 ⎢ ⎣ ⎥ ⎦Энд: I = Бондын нэрлсэн хүү буюу купон kb = бондын бодит хүү буюу өгөөжийн норм(шаардлагатай эсвэл зах зээлийн хүү) n = Бондын эргэн төлөгдөх хугацаа F = Бондын нэрлэсэн үнэ3/15/201027 28. Хүү төлөгдөх үечлэл ба бондын үнэ Жишээ.а 10000 төгрөгийн нэрлэсэн үнэтэй, 10 хувийн хүүтэй, 6 жилийн хугацаатай бондын өнөөдрийн зах зээлийн үнэ ямар байх вэ? Шаардлагатай өгөөж нь 12 хувь гэвэл үнэлгээг хүүг жилд нэг удаа болон хагас жилд нэг удаа олгож байхаар тооцооллыг хийе: ⎡ 1 ⎤ ⎢1−10 2 x 6 ⎥ (1 +) ⎥ 10 ⎢2 1VB = × ⎢ ⎥ + 10000 ×2 ⎢ 10 ⎥10 2 x 6 ⎡1⎤ (1 +)1− ⎢ ( 1 + 10 )6 ⎥ ⎢ 2 ⎥ 21 ⎢ ⎥ VB = 10 × ⎢ ⎥ + 10000 × ⎣ ⎦ ⎢ 10⎥ ( 1 + 10 )6= 9162 т гр г⎢ ⎣ ⎥ ⎦ = 9181 т гр гХүүг хагас жилд нэг удааХүүг жилд нэг удаа олгох олгох үед үед 3/15/2010 28 29. Хүү төлөгдөх үечлэл ба бондын үнэЖишээ.б10000 төгрөгийн нэрлэсэн үнэтэй, 10 хувийн хүүтэй, 6 жилийнхугацаатай бондын өнөөдрийн зах зээлийн үнэ ямар байх вэ?Шаардлагатай өгөөж нь 8 хувь гэвэл үнэлгээг хүүг жилд нэг удааболон хагас жилд нэг удаа олгож байхаар тооцооллыг хийе:⎡1⎤⎢1− ⎥ 8 ( 1 + )2 x 6 ⎥ 8 ⎢ 2 1VB = × ⎢⎥ + 10000 × 2 ⎢ 8⎥8⎡1 ⎤( 1 + )2 x 6 1−⎢ ( 1 + 8 )6 ⎥⎢2⎥21⎢ ⎥VB = 8 × ⎢⎥ + 10000 ×⎣ ⎦ ⎢8 ⎥ ( 1 + 8 )6= 10943 т гр г⎢⎣⎥ ⎦ = 10923 т гр г Хүүг хагас жилд нэг удааХүүг жилд нэг удаа олгохолгох үед үед3/15/2010 29 30. Тэг хүүтэй бондын үнэлгээ томъёо F VB =( 1 + kb ) n3/15/2010 30 31. 3/15/2010 31 32. Хүү төлөгдөх үечлэл ба бондын үнэЖишээ.аБондын шаардлагатай өгөөжийн хувьхүүгээс өндөр байгаа нөхцөлд бондынхүүг тооцох үечлэл ойртох тусам бондынүнэ буурах хандлагатай.Жишээ.бБондын шаардлагатай өгөөжийн хувьхүүгээс бага буюу бондын зах зээлийн үнэнэрлэсэн өндөр байгаа нөхцөлд бондынхүүг тооцох үечлэл ойртох тусам бондынүнэ өсөх хандлагатай.3/15/201032 33. Бондын үнэнд нөлөөлөх хүчинзүйлс-1Бондын үнэ – Өгөөжийн муруйХүүгийн өгөөжийн хэмжээний өсөлт нь, бондын үнийг буулгадагҮнэ (₮) Зах зээлийн өгөөж (%)3/15/2010 33 34. Бондын үнэнд нөлөөлөх хүчин зүйлс-2 Хэрэв бондын шаардлагатай өгөөжийн хэмжээ нь бондын нэрлэсэн хүүгээс ялгаатай бол бондын зах зээлийн үнэ нь бондын нэрлэсэн үнээс ямагт ялгаатай байна. Бондын нэрлэсэн хүү болон шаардлагатай хүү /YTM/ хоёр зөрүүтэй байдаг нь нэг талаасаа эдийн засгийн нөхцөл байдал, нөгөө талаасаа бонд гаргагчийн эрсдлийн төвшинтэй холбоотой.БондХэрвээ... бол, энд...арилжаалагдах:Хөнгөлөлттэй Купон < YTMЗЗ-ийн үнэ < Бондын нэрлэсэн үнэ үнээрээ Купон = YTMЗЗ-ийн үнэ = Бондын нэрлэсэн үнэ Нэрлэсэн үнээрээ Урамшуулалтайүн Купон > YTMЗЗ-ийн үнэ > Бондын нэрлэсэн үнэээрээ YTM-(Yield to Maturity) үнэт цаасны хүчин төгөлдөр байх хугацаа дуустал нь эзэмсэн тохиолдолд авах өгөөж буюу шаардлагатай өгөөж.3/15/2010 34 35. Бондын үнэнд нөлөөлөх хүчинзүйлс-3 Бондын үнэнд шаардлагатай өгөөжөөс гадна түүний үлдсэн хугацаа нөлөөлдөг. Бондын эргэн төлөгдөх хугацаа богиносох тусам бондын үнэнд түүний шаардлагатай өгөөжийн хувь хэмжээний өөрчлөлтийн нөлөөлөх нөлөөлөл багасдаг буюу бондын зах зээлийн үнийн нэрлэсэн үнээсээ хэлбэлзэх хэлбэлзэл багассаар бонд эргэн төлөгдөх үед бондын зах зээлийн үнэ нь нэрлэсэн үнэтэйгээ тэнцүү болдог. Өөрөөр хэлбэл, бондын хугацаа дөхөхийн хирээр бондын үнэ ханшны эрсдэл буурах зүй тогтол ажиглагддаг.Бондын ЗЗ-ийн үнэkd = 5% kd = 10%F kd = 15%3/15/2010Хугацаа35n 252015 1050 36. 3/15/2010 36 37. Бондын үнэнд нөлөөлөх хүчинзүйлс-3 ЖИШЭЭ: Өгөөжийн хэмжээ 5, 10, 15 хувь байх үед 1000 төгрөгийн нэрлэсэн үнэтэй, 10 хувийн купоны ханштай бондын үнэлгээ.Бондын үнэлгээ: N 5% 10%15%11,495₮ 1,000₮ 714₮ Бондын хугацааны үнэлгээ21,470₮ 1,000₮ 721₮31,443₮ 1,000₮ 729₮1 600₮41,415₮ 1,000₮ 738₮1 400₮51,386₮ 1,000₮ 749₮1 200₮ 1 000₮5%61,355₮ 1,000₮ 761₮800₮ 10%71,323₮ 1,000₮ 776₮ 600₮ 15%81,289₮ 1,000₮ 792₮ 400₮91,254₮ 1,000₮ 811₮ 200₮ 101,216₮ 1,000₮ 832₮ 0₮ 111,177₮ 1,000₮ 857₮ 051015 121,136₮ 1,000₮ 886₮ 131,093₮ 1,000₮ 919₮ 141,048₮ 1,000₮ 957₮ 151,000₮ 1,000₮1,000₮3/15/201037 38. Хугацаанаас хамаарах бондынүнэлгээний өөрчлөлт ЖИШЭЭ:12 жилийн хугацаатай, 1000 төгрөгийннэрлэсэн үнэтэй, жил бүр төлөх хүүнийхэмжээ 80 төгрөг, бондын зах зээлийн үнэ863.73 төгрөг. Шаардлагатай өгөөж нь 10%.Нэг жилийн дараа хүүний хэмжээөөрчлөгдөхгүй байна гэвэл бондын үнэлгээхэд болох вэ? VB = 80(PVIFA10%,11) + 1000(PVIF10%,11) = 870.1 төг3/15/201038 39. Энэ жилийн бондын нийт өгөөжхэд вэ?(YTM = Хүлээгдэж буй өгөөж)Нийт өгөөж = Капиталын өсөлтийнашиг + тухайн үеийн ашигХудалдан авсан үнэ 863.73 төг, зарах үнэ нь870.1 төгрөгТухайн үеийн ашиг = 80/863.73 = 9.26%КӨА = (870.1-863.73)/863.73= 0.74%Нийт өгөөж = 9.26%+0.74 = 10%3/15/2010 39 40. Хугацаанаас хамаарах бондынүнэлгээний өөрчлөлт1 200,0₮1,167.68₮ Бондын үнэлгээ1 100,0₮k = 10%1 000,0₮0 k = 8%124 36 5 900,0₮ 870,1₮10 98 7k = 6%863,7₮ 800,0₮ 12 6 0 Хугацаа3/15/2010 40 41. 3/15/2010 41 42. Бондын үнэнд нөлөөлөх хүчинзүйлс-4 Бондын хүүний хэмжээний эрсдэл: Зах зээл дэх хүүний өсөлт нь гаргасан бондын үнийг бууруулдаг. Хүү өссөн тохиолдолд бонд эзэмшигчдийн портфелийн өртөг буурах эрсдлийн аюул нүүрлэдэг. Мөн бондын хугацаанаас хамааран бондын эрсдлийн төвшин тодорхойлогдох ба бондын хугацаа уртассах тусам хүүний хэмжээний эрсдлийн төвшин нэмэгддэг. Бондын үнийн мэдрэмтгий байдал нь хүүний хэмжээг өөрчилдөг. Ихэнх бонд эзэмшигчид түүнийг ирээдүйн хэрэгцээнд нөөцлөх зорилгоор худалдан авна. Бондын хүчин төгөлдөр байх хугацаа дуусах эсвэл эргүүлэн худалдан авах үед гарах нийт мөнгөн гүйлгээ нь хүүний нийт төлбөр ба анхны мөнгөн гүйлгээний нийлбэр байдаг бөгөөд ийм үед бонд эзэмшигчид түүнийгээ дахин хөрөнгө оруултанд ашиглах нь гарцаагүй. Хэрвээ хүүний хэмжээ буурвал бонд эзэмшигчдийн мөнгөн гүйлгээний дахин хөрөнгө оруулалтаас авах ашгийн хэмжээ бага байна.3/15/2010 42 43. Бондын үнэнд нөлөөлөх хүчинзүйлс-4ЖИШЭЭ-А: Эдийн засаг дахь жилийн хүү 6%, 8%, 10% байх үед жилийн 8%- ийн хүүтэй 2, 12 болон 30 жилийн хугацаатай бондын үнэлгээг тооцоолон үзэцгээе.12-жилийн бонд 2-жилийн бондkb=6%, VB = 1,167.6VB = 1,036.6kb=8%, VB = 1,000VB = 1,000kb=10%, VB = 863.7 VB = 965.23/15/201043 44. Бондын үнэнд нөлөөлөх хүчинзүйлс-4 ЖИШЭЭ -А:3/15/2010 44 45. Бондын үнэнд нөлөөлөх хүчинзүйлс-4 ЖИШЭЭ -Б: Эдийн засаг дахь жилийн хүү 5%, 10%, 15% байх үед жилийн 10%-ийн хүүтэй 1 болон 10 жилийн хугацаатай бондын үнэлгээг тооцоолон үзэцгээе. Хүүний хэмжээний эрсдэл: kd өсөлт нь бондын үнийн уналтын шалтгаан болдог. kd 1-жил Өөрчлөлт 10-жил Өөрчлөлт 5%1,048 1,386 10% 1,0004.8% 1,00038.6% 15%956 4.4% 74925.1%3/15/2010 45 46. Бондын үнэнд нөлөөлөх хүчинзүйлс- бусад Төлбөр төлөгдөхгүй байх эрсдэл: гэдэг нь зээл авагч гэрээний дагуу зээлийн үндсэн төлбөр ба хүүний хэмжээг гүйцэт төлөхгүй байж болох тохиолдлыг хэлдэг. Үнэт цаасны эрсдлийн түвшинг хөрөнгө оруулагчид болон тусгай байгууллагууд тодорхойлдог. АНУ-д “Moody’s Investor Service”, “Standart & Poor’s” зэрэг байгууллагууд хөрөнгө оруулагчдад зориулж үнэт цаасны талаар чухал мэдээллүүдийг бэлтгэн нийтэлдэг. Төлбөр төлөгдөхгүй байх магадлал нь үнэт цаасны баталгаат байдлыг харуулдаг. Эргүүлэн хийх хөрөнгө оруулалтын эрсдэл: гэдэг нь бондын хүчинтэй байх хугацаа дуусч, нөөцийг эргүүлэн хөрөнгө оруулалтад ашиглахад бага ашиг олоход хүргэх (хүүний хэмжээ буурах) эрсдлийг хэлдэг.3/15/2010 46 47. 3/15/2010 47 48. Бондын үнэнд нөлөөлөх хүчинзүйлс- бусадХөрөнгө оруулалтын байгууллагуудын тодорхойлсон үнэт цаасны рейтинг /чансаа/Монгол Улсын зээлжих зэрэглэлийг үйлажиллагааны түвшин, цар хүрээгээр энэсалбарт давамгайлах байрь суурь эзэлдэгдэлхийд нэр хүнд бүхий "Фитч Рейтингс"(Fitch-Ratings),"Стандарт эндПүүрс"(Standart&Poors), "Мүүдийз" (Moodys) гэсэнгурван компаниар жил бүр шинэчлэнтогтоолгож байгаа байна. "Фитч" компанидээрх шийдвэрээ 2010 оны арваннэгдүгээрсарын 23-ны өдөр. "Фитч" компанийн Зэрэглэлтогтоох зөвлөл Монгол Улсын Зээлжихзэрэглэлийг урт хугацаандаа "В+" хэмээн нэгзэрэглэлээрахиуланхэтийнтөлвийг"тогтвортой" хэвээр нь үлдээх шийдвэрийггаргалаа. "Стандарт энд Пүүрс" компанийнзэрэглэл тогтоох зөвлөл Монгол Улсынзээлжих зэрэглэлийг урт хугацаандаа "ВВ-", богино хугацаандаа "В" хэмээн бататгантогтоож, хэтийн төлвийг "тогтвортой" хэвээрнь үлдээх шийдвэрийг гаргалаа.3/15/201048 49. Бондын үнэнд нөлөөлөх хүчинзүйлс- бусад http://finance.yahoo.com/bonds/composite_bond_rates http://screen.yahoo.com/bonds.htmlЭдгээр вэб хаягнаас бондын зах зээл дэх бондын үнэлгээ болон бусад мэдээллийг авах боломжтой.3/15/2010 49 50. Бондын хүүний хэмжээний эрсдэл бажигнэсэн дундаж хугацааБондын үнийн мэдрэмтгий байдал нь хүүнийхэмжээг өөрчлөх ба бондын хүүний хэмжээнийэрсдлийн хэмжигдэхүүн болж байдаг.Бондын хүүний хэмжээний эрсдэлд нөлөөлөхБондын хүчин төгөлдөр байх хугацааны бүх өгөөжБондын хүчин төгөлдөр байх хугацааБондын хүүний хэмжээ /жилийн төлбөр/Дээрх 3-н хүчин зүйлсийн нэгдэл нь бондынжигнэсэн дундаж хугацаагаар тодорхойлогдоно./Duration/3/15/201050 51. Бондын жигнэсэн дундаж хугацааХөрөнгө оруулагчид жигнэсэн дундаж хугацаагтооцох ач холбогдлыг өндөрт тавьдаг.Жигнэсэн дундаж хугацаа нь бондын үндсэн бахүүгийн төлбөр төлөгдөж дуусах хугацаа юм.Жигнэсэндундаж хугацаань дараахонцлогтой.Хүүгүй бондын жигнэсэн дундаж хугацаа ньбондын хугацаатай тэнцүү байна.Бондын хүү буюу купон өндөр байх тусамжигнэсэн дундаж хугацаа богино байна.Бондын өгөөж өндөр байх тусам жигнэсэндундаж хугацаа богино байна.3/15/201051 52. Бондын жигнэсэн дундаж хугацаа nt *Ct ∑ (1+ k b)tt =1Бондын жигнэсэн дундаж хугацаа = P0Энд:Сt = t хугацааны хүүгийн ба үндсэн төлбөрkb = бондын бодит хүү буюу өгөөжийн норм(шаардлагатай эсвэл зах зээлийн хүү)t = Төлбөр хийгдэх хугацааР0 = Бондын зах зээлийн үнэ3/15/2010 52 53. 3/15/2010 53 54. Бондын жигнэсэн дундаж хугацаа баүнийн өөрчлөлтБондын үнийн өөрчлөлт нь жигнэсэндундаж хугацаа буюу duration-тайхолбоотой. Ямар ч нөхцөлд доорхамаарал оршдог.Тухайлбал бондын “Duration” 5 жилбайхад өгөөж 1%-аар өсвөл бондын үнэ5%-аар буурна.3/15/2010 54 55. Бондын өгөөжийн хэмжээг тодорхойлох нь:Хөрөнгө оруулагчид бондыг худалдах буюухудалдан авахдаа уг бондыг тодорхой үнээрхудалдан авсан тохиолдолд эргэн төлөгдөххугацаанд түүнээс хүртэх боломжит өгөөж(YTM)-ийг тооцож үздэг. Бондыг нэрлэсэн үнэтэй нь тэнцүү үнээр худалдан авсан тохиолдолд бондын өгөөж нь түүний хүүтэй тэнцүү байна. Бондыг худалдан авах үнэ нэрлэсэн үнэ 2 зөрүүтэй бол өгөөж болон хүүгийн хэмжээ нь мөн зөрүүтэй байна. YTM-(Yield to Maturity) үнэт цаасны хүчин төгөлдөр байх хугацаа дуустал нь эзэмсэн тохиолдолд авах өгөөж юм.3/15/2010 55 56. Бондын өгөөж⎡1 ⎤ 1−⎢ ( 1 + YTM)n⎥ 1 VB = I × ⎢⎥+F×⎢ YTM⎥( 1 + YTM)n⎢⎣⎥ ⎦ YTM-(Yield to Maturity) үнэт цаасны хүчин төгөлдөр байх хугацаа дуустал нь эзэмсэн тохиолдолд авах өгөөж юм.3/15/2010 56 57. Бондын өгөөж⎡ ⎤1⎢1 − ( 1 + YTM)n⎥ 1 VB = I × ⎢ ⎥+F× ⇒⎢YTM⎥( 1 + YTM)n⎢⎣ ⎥⎦cI+ (F - VB )YTM = n (F + VB )2 YTM-(Yield to Maturity) үнэт цаасны хүчин төгөлдөр байх хугацаа дуустал нь эзэмсэн тохиолдолд авах өгөөж юм.3/15/201057 58. 3/15/2010 58 59. Бондын өгөөж ЖИШЭЭ:1000 төгрөгийн нэрлэсэн үнэтэй, 5%-ийн хүүтэй, эргэнтөлөгдөх хугацаа 10 жил үлдсэн, өнөөдөр зах зээл дээр980 төгрөгөөр арилжаалагдаж байгаа бондын өгөөжийгтооцъё. ⎡ 1 ⎤ ⎢1 − ( 1 + YTM)10 ⎥ 1980 = 50 × ⎢ ⎥+F× ⎢YTM⎥( 1 + YTM)10 ⎢ ⎣ ⎥ ⎦YTM = 5.26%3/15/201059 60. Эргүүлэн худалдан авах бондын өгөөжБонд гаргагч хугацаа дуусахаас нь өмнөэргүүлэн худалдан авах нөхцөлтэйгээр бондгаргаж болно. Энэ тохиолдолд хугацаат бүхашгийг хөрөнгө оруулагч авч чадахгүй. Эмитентгаргасан бондоо хүчин төгөлдөр хугацаадуусахаас өмнө худалдан авсан тохиолдолд авах(Yield to call) өгөөж. Хэрэв зах зээлийн хүү ньборлуулсан бондын купоны ханшаас доогуур болэргүүлэн худалдан авах нөхцөлтэй бондуудыгбуцаан авна.3/15/2010 60 61. Эргүүлэн худалдан авах бондын өгөөж⎡1 ⎤⎢1 − ( 1 + YTC)n ⎥1 VB = I × ⎢⎥ + CP ×⎢YTC ⎥( 1 + YTC)n⎢⎣⎥ ⎦N - Бонд гаргагч бондоо эргүүлэн худалдан авч болоххугацааны хязгаарCall price (CP) - Бонд гаргагч гаргасан бондоо эргүүлэнхудалдан авахын тулд төлбөл зохих үнэ.YTC – Хугацаа дуусахаас өмнө эргүүлэн худалдан авах бондынөгөөж.3/15/201061 62. Эргүүлэн худалдан авах бондын өгөөжЖИШЭЭ:Компани 20 жилийнхугацаатай 6 %-ийнхүүтэй гаргасан бонд ⎡1− 1 ⎤ ⎢ ( 1 + YTC)n ⎥ 1гаргасан ба 5 дахьVB = I × ⎢ ⎥ + CP × ⎢ YTC ⎥( 1 + YTC)nжилд 1050 төгрөгөөр⎢ ⎣ ⎥ ⎦эргүүлэн худалдан ⎡1 ⎤ 1−авах болжээ. Купоны ⎢ ( 1 + YTC)10 ⎥ 1,030 = 30 ⎢⎥+ 1,050төлбөрийг жилд хоёр ⎢YTC ⎥ ( 1 + YTC)10⎢⎣⎥ ⎦удаа хийдэг ба бондын YTC = 3.081% хагас жилзах зээлийн үнэ нь YTC = 3.081% × 2 = 6.16%1030 төгрөг байв. Энэүед:3/15/2010 62 63. Зах зээлийн хүүгийн хэмжээг тодорхойлох ньA. Хүүгийн хэмжээнд нөлөөлөх хүчин зүйлс:Мөнгөний бодлогоХөрөнгө оруулагчдын эдийн засгийнбайдлын талаарх хүлээлтИнфляцийн хүлээлтБизнесийн орчин3/15/2010 63 64. 3/15/2010 64 65. Зах зээлийн хүүгийн хэмжээг тодорхойлох ньB. Нэрлэсэн хүүний бүрэлдэхүүн:Эрсдэлгүй бодит хүүний хэмжээИнфляцийн урамшуулалТөлбөр төлөгдөхгүй байх эрсдэлХөрвөх чадварын урамшуулалтТөлбөрийнхугацаа дуусахүеийнэрсдлийн урамшуулал3/15/201065 66. Зах зээлийн хүүгийн хэмжээг тодорхойлох ньC. k = k* + IP + DRP + LP + MRP:k-Нэрлэсэн хүүний хэмжээk* -Эрсдэлгүй бодит хүүний хэмжээIP-Инфляцийн урамшуулалDRP-Төлбөр төлөгдөхгүй байх эрсдэлLP-Хөрвөх чадварын урамшуулалтMRP-Төлбөрийн хугацаа дуусах үеийнэрсдлийн урамшуулал3/15/201066 67. Зах зээлийн хүүгийн хэмжээг тодорхойлох ньХүүнийхэмжээ(%) Төлбөрийн хугацаа дуусах15 үеийн эрсдлийн урамшуулал10 Инфляцийн урамшуулал 5 Эрсдэлгүй бодит хүүний хэмжээ 0 Дуусах 11020 хугацаа3/15/201067 68. Зах зээлийн хүүгийн хэмжээг тодорхойлох нь Шийдэл:3/15/2010 68 69. 3/15/2010 69 70. Зах зээлийн хүүгийн хэмжээг тодорхойлох нь Шийдэл:3/15/2010 70 71. Эрсдлийн хэмжүүр /1938 – 2005/ Хөрөнгө оруулалтын хэлбэрээр АНУ, Канад3/15/201071 72. http://finance.yahoo.com/bonds/composite_bond_rateshttp://screen.yahoo.com/bonds.htmlhttp://www.bondpage.com/http://bonds.yahoo.com/http://www.bondsonline.com/ гэх мэт...3/15/2010 72 73. 3/15/2010 73 74. 3/15/2010 74 75. 3/15/2010 75 76. 3/15/2010 76